Işık YARGIN: Antalya Kadın Müzesi (2)

TOBB Antalya Kadın Girişimciler Kurulu ''Antalya'da bir kadın müzesi kurulmak suretiyle kadının varlığını, gücünü, yaratıcılığını, ürettiklerini, girişimciliğini Anadolu topraklarındaki geçmişini kentine, bölgesine, ülkesine ve dünyaya sunmak ve de müzelerin, kurulduğu yerleri dönüştürücü gücünü kullanmak'' üzere girişimlerini başlattılar. Geçen haftanın özeti böyle. Bu bir özet. Bu özete ulaşıncaya kadar yapılan çalışmalar var. Çalışmaların yarattığı sinerji, ortaklaşa yapılan oturumlar toplumun; Teması Kadın olan bir Müzeye ihtiyaç duyduğunu ortaya koydu. İlk telaffuz ettiğimizde sıklıkla duyduğumuz: Müzelik kadınları mı koyacaksınız içerisine? Erkekleri almayacak mısınız? Gibi alaycı, Neden kadını ikincilmiş gibi ayrıştırıyorsunuz? Ne gerek var Kadın Müzesine! gibi eleştirel hatta muhalif görüşleri de dönüştürmeye başladı. 24. Mayısta yaptığımız geniş katılımlı çalıştay ortaya ihtiyacı öyle bir koydu ki; Kadın özneli Müzemiz olmalı ki demokratikleşme, özgürleşme ve kadın erkek cinsiyet eşitliğine tez zamanda ulaşılmasına hizmet eden bir yol daha açılmış olsun. «Kadın müzesi» adını kullanarak kurulan müzeler için çok uzaklara gitmeye gerek yok. Dünyada da hep tartışma konusu olmuş ve ilk olarak ''Kadın Müzesi'' adını kullanmış müze için de yüzyıl öncesine gitmeye gerek yok. Kadın müzesi adı kullanılarak ilk müze Bonn'da Frauenmuseum1981'de kuruluyor. Bonn'un başkent olduğu zamanlarda bir alışveriş merkezinin yıkılarak yerine garaj yapılmak istenmesine tepkiyle doğuyor. Sanat tarihçisi ve feminist kadın sanatçıların yıkılması planlanan alışveriş merkezini işgal etmesiyle başlıyor kurulma hikayesi. 1981 yılına kadar öznesi ''kadın'' olan müzeler kuruluyor ancak bu müzeler kendilerine ''Kadın Müzesi'' olarak tanımlamıyorlar. 1950 lerde kadın tarihçiler kadın tarihini unutturmamak için özellikle Amerika ve Avustralya'da sadece erkek ünlülerin portre galerilerinin olmasından hareketle alternatif kadın ünlüler salonlarını kuruyorlar ancak ''Kadın Müzesi'' adını kullanmıyorlar. 1972 de Ontorio Federal Kadın Enstitüsü Erland Lee Kuruluyor. Erland ailesine ait 1873 yılında inşa edilmiş yapılar ve geçmiş çiftlik yaşantıları, özgün mimarisi gibi özelliklerinin etkisiyle aynı yıl Erland Lee Müzesini de açıyorlar. Enstitünün adı ''Kadın'' müzenin ki değil. 1973 de kadın tarihi unutulmasın kaygısıyla kurulan National Cowgirl Museum and Hall of Fame kendisine ''KadınMüzesi'' demiyor. Bir Nobel ödüllü bilim Kadını olan Madam Curia için 1967 de Maria Skladowska- Curia Müzesi, Varşova-Polonya'da kuruluyor. 1981 yılından sonra kurulan Kadın müzeleri arasında 1987 yılında Vietnam Kadın Müzesi en etkin kadın müzeleri arasında sayılıyor. Teması kadın olan bu müze, tarihte,aile içinde, toplumda, gelenek ve modada kadın temalarını işliyor. Ülkemizin ilk kadın Müzesi Sanal ortamda kurulan İstanbul Kadın Müzesi 2012 Eylül ayından bu yana ziyaretçilerine hizmet veriyor. Küratörü Meral Akkent'le iletişime geçtiğimde çok sıcak bir ilgi ve destekle karşılaştım. Türkiye'nin ilk, dünyanın üçüncü kent kadın müzesinin amaçları arasında kentlerde kadın müzelerinin kurulmasına ilham verecek olmasını heyecanla paylaştılar ve bu girişimimizde işbirliğine hazır olduklarını da bildirdiler. Antalya Kadın Müzesi ile ilgili süreçte öğrendiklerimizin başında Antalya Kadın Müzesi fikrinin bir keşif olmadığı ve bir Kadın Müzesi kurmak içinde yeniden keşiflere gerek olmadığı geliyor. Bu bir ihtiyaç ve bu ihtiyacın toplumun her kesimi tarafından samimiyetle desteklenmesine gerek var. Dünyada örnekleri çoğalıyor, zaman ne kadar değişse de Kadın müzeleri kadının toplum içinde ''farkının'' farkedilmesine, gelecek kurgusunda vazgeçilmez ''varlığına'' dönüştürücü özne olmalarını ''görünür'' yapmanın en zarif yolu.