Özel İdare İşhanı nihayet yıkılıyor…

On üç katlı Özel İdare İşhanı ve Çarşısı inşaatının başlamasını, 14 Temmuz 1973 tarihli yerel gazeteler, Antalyalılara şu cümlelerle duyurmuştu: "Antalya'ya verilen hizmet zincirinin en önemli halkası Özel İdare İşhanı'nın temeli atılıp yapımına başlandı. Diğer tesisler gibi, bu yapıtın da hayırlı ve uğurlu olsun Antalyalı." Bu gazete haberinden tamı tamına 31 yıl sonra, 11 Mayıs 2004 günü, 13 katlı Özel İdare binasının ana kolonlarının patlaması, büyük panik yaşanmasına neden oldu. Binayı taşıyan ana kolonlardan birisi büyük bir gürültüyle çatladı. Sıvaları dökülen kolonun demirleri de dışarıya çıkarak eğildi.
YAPILIŞ HİKÂYESİ
Bir Vali gelmişti Antalya'ya. Adı Hüseyin Öğütçen. Vali Haşim İşcan'dan o güne kadar alışık olmadığımız bir şekilde bu vali, ilin her tarafını inşaat alanına çevirmişti. Özel İdare binası, hükümet binası yerle bir edilip, yerlerine yenileri yapılıyordu. Valilik konutu inşaatı Atatürk Parkı falezlerinin üzerinde devam ederken; aynı gün Saklıkent'te kayak yapıp, sahile inip Konyaaltı'nda yüzmek, Valimizin gayretleri ile artık söz olmaktan çıkıp, bir hakikate dönüşüyordu. Bu yetmezmiş gibi Karaöz yakınlarında "Mavi Kent" kooperatifi kuruluyor; beri yanda Lara Birlik'te çalışmalar hızla yürürken, bir de bakıyorduk ki Antalya Limanı arkasındaki 650 metre rakımındaki Tünektepe'de bir "Döner Gazino", bulutların arasında yükseliyordu. Özel İdare İşhanı binasının inşaatına ilk kez Belediye Başkanı Dr. Avni Tolunay ve daha sonra da 9 Aralık 1972'de 31 yaşında Türkiye'nin en genç Belediye Başkanı seçilen Selahattin Tonguç karşı çıkmıştı. Tonguç'un Vali Hüseyin Öğütçen ile Özel İdare İşhanı ve hükümet binasına inşaat ruhsatı verme konusunda dalaşmalarına, o zamanlar hiç mi hiç bir anlam veremiyordum. Çünkü benim o zamanki düşünceme göre, Antalya ilk defa bir gökdelene kavuşuyordu. Bu genç başkanın karşı çıkmasındaki gerekçesi, hemen yanında Kadınyarı Uçurumu bulunan 13 katlı binanın, baskı yapıp falezleri oynatabileceği kuşkusuydu.
GAZETELERE HABER OLUYORDU
Tonguç, Kadınyarı'nın yanında 14 katlı kütlesel bir binaya, ne kadar sağlam yapılırsa yapılsın; zemin kaymasına yol açacağı için, ruhsat veremeyeceğini söylüyordu. Ayrıca Tonguç hükümet binasının da otoparkı ile tüm devlet dairelerini içine alabilecek geniş, başka bir alanda yapılmasını öneriyordu. Buna rağmen, Özel İdare İşhanı, hükümet binası ve valilik konutu binalarının inşaatı sürdürüldü. Vali Öğütçen ile Belediye Başkanı Tonguç arasındaki gerginlik sık sık gazetelere konu oluyordu. Yoksa bu Belediye Başkanı, Öğütçen'in yaptıklarını mı kıskanıyordu? Fakat çok geçmeden ve tarih bilincim geliştikçe, yıkılan Hükümet Konağı'nın Antalya yerel tarihi yönünden ne kadar kıymetli olduklarını öğrenince, Tonguç'a hak vermek zorunda kaldım. Fakat iş işten geçmişti. O güzelim Hükümet Konağı yıkılmış; yerine eskisinden daha kötü, kullanışsız bir bina yapılmıştı. Özel İdare binasının karkas inşaatı da 1-1.5 yılda Kadınyarı falezlerinin hemen yanında yükselmişti bile. Antalya halkına gelince: Onların da birçoğunun düşünceleri benimkinden pek farklı değildi. Antalya İl Özel İdaresi'ne gelir kaynağı olacak ve modern mimarisi ile o zaman büyük bir köy görünümündeki Antalya'ya estetik görünüm vereceği için de biz tüm Antalyalılar mutlu idik. Çünkü ilk kez bir 'gökdelen'leri olacaktı Antalyalıların. Modern bir Antalya olma yolunda ilk adımdı bu. Çekme katı ile 14 katlı ve 15 milyon liraya mal olacak bu gökdelende, tümü deniz gören 240 büro bulunacak; 1974 Ekim'inde çarşı bölümü ve 1976 yılına kadar da işhanı bölümü bitirilecekti. Ön ve arkasında otoparkları bulunacak binanın, bodrum katı üstündeki bölümlerde turistik eşya ve ziynet satışı yapılacaktı. Kiralardan yıllık getirisi ise 4.310.700 lira olarak hesaplanmıştı.
BÜYÜK OLAY YARATMIŞTI
12 Temmuz 1973'teki Özel İdare İşhanı'nın temel atma töreninde bir konuşma yapan Vali Öğütçen, "Özel İdare'nin bina gelirlerinin yetersizliğine" değiniyor; "Özel İdarelere en yararlı geliri sağlayan kaynakların bina gelirleri olduğunu" söyleyerek, sözlerini şöyle sürdürüyordu: "Bu konuda Antalya'da çok geri kalınmıştır. İlimizin yılda 34 bin lira gibi oldukça az bir bina geliri vardır. Bu da Karaalioğlu Parkı'ndaki Pargola ile Lara Plaj Birliği'nden sağlanmaktadır." Vali Öğütçen, Hakkâri'nin bile 600 bin liralık Özel İdare geliri olduğunu, Özel İdare İşhanı Çarşısı yapılması gereğinin bu amaçtan doğduğuna işaret ediyordu. Konuşmasının sonunda, bu bina ile Özel İdare'ye 6 milyon gibi bir gelir sağlanarak, bu gelirle Antalya'nın çeşitli konulardaki ihtiyaçlarının karşılanacağına söyleyen Vali Öğütçen, İl Genel Meclisi üyelerine, bu projeye verdikleri çaba ve destekleri için teşekkür ediyor; projeyi hazırlayan mimara da övgüler yağdırıyordu.
RUHSAT ALINAMADI
Müteahhitliğini Nedim Saraçoğlu'nun üstlendiği binaya, valilik ile belediye arasındaki sürtüşme nedeniyle ruhsat alınamadı. Dönemin Valisi Yılmaz Türktekin direkt Bayındırlık Bakanlığı ile temasa geçti, belediye by-pass edilip inşaat izni alındı. 26 Mart 1983'te bina törenle hizmete açıldı. İlk olarak Özel İdare Müdürlüğü, tapu daireleri, idare mahkemesi, vergi mahkemesi binaya taşındı. 2. kattan 6. kata kadar olan beş katı, Adliye Sarayı yapılıncaya kadar adliyeye verildi. TRT Antalya Radyosu, işhanının en üst katına taşınacaktı. Ancak istenen yüksek kira bedeli yüzünden bundan vazgeçildi. Daha sonra Antalya Devlet Tiyatrosu, Gazeteciler Cemiyeti, Turizm Danışma Bürosu, THY, MEB Kitabevi, bu binanın alt katlarına yerleşti. O günden bugüne kadar, hiçbir belediye başkanı binaya iskan ruhsatı vermeye yanaşmadı. Binanın elektrik ve suyu "süzme" olarak kullanılıyor ve yüksek ücret ödenip kiracılar arasında bölüştürülüyordu.
HAFTAYA: ŞİMDİ NE OLACAK?