Nerede o eski bayram kartları...

Eskiden postacı evlerimize, işyerlerimize allı pullu tebrik kartları getirirdi. Postacının elinden heyecanla aldığımız ve her bir kelimesine veya üzerindeki resme farklı anlamlar yüklediğimiz o kartlar şimdilerde hiç gelmiyor. Gönderenin duygularını, dileklerini arkasındaki bir fotoğraf karesinde saklayan bu tebrik kartları bugün artık nostalji oldu, diğer birçok şey gibi. Asırlar boyunca insanoğlu, bu tebrik kartı atma veya tebrik kartı alma sevincini yaşadı. Fakat günden güne gelişen teknoloji bizim en masum coşkularımızı da elimizden aldı. Artık SMS'lerimiz, e-maillerimiz, e-kartlarımız var. Yapacağımız sadece bir tuşa basmak.

GÜNLERCE ÖNCEDEN HAZIRLIK
Eskiden bayram olsun yılbaşı olsun, günlerce öncesinden tebrik kartları atardık sevdiklerimize. Bayrama veya yılbaşına yakın günlerde cadde boyu sıralanmış kartpostal satanları özenle ve dikkatlice gezerdik. Tüm sevdiklerimize, onların hoşlarına gidecek kartları tahmin etmeye çalışır ve kartları büyük bir titizlilikle tek tek seçerdik. Başında dakikalarca oyalandığımız hangisini kime yollayalım diye düşündüğümüz renkli, renksiz, resimli, güllü, çiçekli kartlar yok artık. Bazen seçtiğimiz kartın yanlış anlaşılacağından ötürü duyduğumuz endişelerimiz de yok. Her özel günde uzaktaki akrabalarımıza, dostlarımıza gönderdiğimiz cicili bicili, allı pullu, o günün anlam ve önemini içeren tebrik kartları idi bunlar. Arkasına çoğunlukla güzel bir yazıyla özenle yazmaya çalıştığımız o sevimli kartlar, şimdilerde artık teknolojinin gelişmesiyle yerini cep telefonu SMS'lerine bırakıp arkasına bile bakmadan gitti. Bayramların bile bu yüzden, o eski tadı vermediğini görerek üzülüyorum. Halbuki eskiden bayramlar, içinde bulunduğumuz dini, kültürü, saygıyı simgelerken, ne yazık ki artık tatillerden ibaret olup çıktı. Umarım o eski bayram tatlarını yeniden yaşarız. O kartları yazmada, zarfı yırtıp da kartı merakla çıkarmada alınan o haz şimdi hiç bir şeyde yok. Mektup yazardık sevdiklerimize. Ve mektubun sonuna acele cevap diye not düşerdik. Sonra da cevap beklerdik. İstisnalar hariç mutlaka cevap gelirdi. Allah aşkına şimdi, o şarkılara bile konu olan postacı, kredi kartı ekstresi ve ödenecek faturalar haricinde ne getiriyor bugün bize?
ÖNCELERİ SİYAH BEYAZDI
Önceleri siyah beyaz hazırlanan, ardından renklenen tebrik kartları ayrıca anıların da canlı tanıkları idiler. 19. yüzyılın ortalarında Avrupa ve Amerika'da kullanılan ilk kartvizitler ve çoğunlukla arkadaş ziyaretlerinde ve özel günlerde kullanılan bu tebrik kartlarının yaratıcısı Parisli portre sanatçısı Andre Disderi'ydi. Daha sonra bu tebrik kartları bugünkü kartpostallara dönüşünce, bayramların vazgeçilmez tebrik mesajlarını taşıdı. Batı geleneklerinin benimsenmesiyle, yılbaşı ve doğum günleri gibi kutlamalara da aracılık etmeye başladı. Eskiden insanlar tebrik kartlarını aldıkları zaman masalarının, kütüphanelerinin, büfelerinin üzerinde sergiler; tatil boyunca onu özenle korur, yakınlarına övünçle bunları gösterirlerdi. Bugün PTT'nin, tebrik kartı kültürünü ve tebrik kartı yazma alışkanlığının yeniden canlandırılması amacıyla, postanelerde ücretsiz manzara kartları dağıttığını görüyorum. Ancak günümüz insanının vazgeçemediği yeni iletişim alışkanlıklarından biri olan elektronik posta (e-mail) ve cep telefon mesajı (SMS) gönderme alışkanlığını kırmak çok zor. Cep telefonu ve bilgisayarın pabucunu dama attığı bayram ve yılbaşı kartları rakiplerine karşı yeni biçimlerde mücadele ediyor. Çeşitli şirketler birbirinden ilginç içerikli kartlar hazırlatıp, dostlarına meslektaşlarına gönderiyorlar. Böylece telefon ve bilgisayar destekli bayram kutlamaları bir süredir tebrik kartlarının havasını bozsa da bu eski dost yeni biçimlerle kaybettiği itibarını geri almaya çalışıyor. Kartlardan vazgeçmeyenler, bu şirin kutlama aracının eski cazibesini kaybetmemesi için çeşitli yollara başvuruyorlar. Özellikle şirketler, mesaj içerikli kartlara ilgi gösteriyorlar.

KARTLARIN YERİNİ SMS'LER ALDI
Yaşadıkça bazı şeylerin hayatımızdan çıktığını gözlemliyorum. Teknoloji geliştikçe vatandaşlarımız bayram kartlarını unuttular. Bayram kartlarının yerini cep telefonundan kısa mesajlar, internetten elektronik postalar almaya başladı. Doğal olarak alınan bir kart ile elektronik posta insanlara aynı hazzı vermese de teknolojiyi kullananlar için zaman artık çok önemli. Bir dakika bile sürmeyen işlemler dururken, eski gelenekler artık cazibesini yitiriyor, yitirmek zorunda kalıyor. Siz nasıl düşünürseniz, düşünün. Ben "İyi bayramlar" veya "Yeni yılını kutlar ve seni en içten sıcak duygularımla öperim" gibi basit, iddiasız ama gerçekten kendi kelimelerimizle ve kendi yazımızla ifade ettiğimiz o gerçek sevgi, gerçek saygı dolu, bin bir çeşit renkli resimli kartlarını bugün çok özlüyorum.
BİLİNEN EN ESKİ TEBRİK KARTI
Dünyanın bilinen en eski yılbaşı tebrik kartı, 1843 yılında Sir Henry Cole tarafından yollandı ama tebrik kartı yollama geleneği ancak 1862´den sonra başladı. Tebrik kartı yollama şampiyonu ise San Francisco'dan Werner Erhard idi. Erhard 1975 yılının Aralık ayında, 62 bin 824 adet yılbaşı kartı yollayarak dünya rekoru kırdı. Ne var ki Erhard, kartların çoğunluğundan cevap almamıştı.