Magydos Antik Kenti

Geçen hafta, Perge'den 1960 yılı başında Avrupa'ya kaçırılan Herakles lahdi anavatanına kavuştu. Çok sevindik.Ya elimizdeki değerleri ne kadar koruyabiliyoruz? Bu soruya en iyi örnek; Antalya kent merkezinin 8 kilometre güneyinde, Karpuzkaldıran Plajı'nın kıyısında, Magydos adlı antik devre ait bir kentin varlığını, pek azımız bilir. 1960'lı yıllarda, Magydos'ta yapılan yüzeysel araştırmalarda ve mevcut kalıntılardan kentin tarihinin, MÖ 4. yüzyıla kadar gittiği tespit edilebilmişti. Antik coğrafyacılar Magydos'u Katarrhaktes (Düden) ırmağı ile birlikte anarlar. Magydos'ta zamanında kazılar yapılabilseydi, belki de kentin kuruluşunun Perge, Aspendos, Side gibi daha öncelere, yani MÖ bin yıllarına kadar uzandığı görülebilecekti. Bazı yabancı araştırmacıların, Lara bölgesinde Antalya'dan önce kurulan Magydos'un, sonraları Antalya'nın ikinci bir limanı olarak işlev gördüğü yönünde varsayımları vardır.

KENT SİKKE BASTI
Şehrin adı ilk defa M.Ö. 4 yüzyılda geçmektedir. Roma imparatorluk devrinde imparator Domitian'dan imparator Gallienus'a kadar sikke basmıştır. Bugün Magydos şehrinde basılan, Avrupa'nın çeşitli müzelerinde ve özel koleksiyonlarda korunan sikkeler şöyle sıralanmaktadır. Domitian (M.S İS 81-96) - Trajan (MS 98-117. 3.82) - Hadrian (M.S 117- 138) Antoninus Pius (M.S 138-161) - Marcus Aurelius (M.S 161-180) - Lucius Verus (M.S 161-169) - Plautilla (M.S 202-205) - Geta (M.S 161-169) - Macrinus (M.S 217-218. 11.87) - Julia Soaemias (M.S 218- 222) - Severus Alexander - (M.S 222-235) - Maximus - (M.S 235-238) - Philip II (M.S 244-247) - Trebonianus Gallus (M.S 251-253) - Volusian (M.S 251-253) - Valerian I (M.S 253- 260) - Salonina (M.S 253-268) 1960
YILLARDA MAGYDOS
Arkasında Magydos antik kenti kalıntılarının yer aldığı Karpuzkaldıran Plajı, 1970'li yılların başlarına kadar Antalyalıların çok rağbet ettiği, çok ince kumlu bir plajdı. Suyu çok derin olmadığından yüzme bilmeyenler için de ideal bir serinleme yeriydi. Plajın hemen arkasında, suyu Düden Çayı'ndan gelen minik bir şelale vardı. Burada yüzenler, romatizma ağrıları nedeniyle kuma gömülenler, şelalenin altında, tuzlu ve kumlu bedenlerinden arınırlardı.
TARİHİ KALINTILAR
Deniz içinde, aralarında, bazı rıhtım kalıntıları, liman ve tesisleri ile ilgili oldukları anlaşılan bazı kalıntılar görülmekteydi. Limanın hemen gerisinde liman hamamına ait tonozlu bir bölüm, hamamın su ihtiyacını sağlayan su kemerleri, onun aşağısında şifalı olduğuna inanılan bir kaynak vardı. Kıyıda sur kalıntıları ile dükkana benzer yapı kalıntıları vardı. Liman dışındaki bütün yapılar, geç devir karakterinde olup harç ve moloz taş ile inşa edilmişlerdi. O yıllarda Antalya Müzesi envanterinde kayıt altına alınan bu kalıntıların birçoğu, ne yazık ki, bugün Karpuzkaldıran askeri dinlenme kampının binaları altında kalmıştır. Benim 1961 yılında şelale ve antik su kemeri altında çektirdiğim fotoğraflar, Magydos kentinden bugünlere birer hatıra olarak zaman sıçramasına izin veriyor.
MAGYDOS ANDREAS AYAZMA KİLİSESİ
Magydos antik kentinde, Cumhuriyet öncesi, Rum Serafettinidi'nin çiftliği içindeki kilise, zengin bir kadın olan Hacı Despina Malimatoğlu tarafından yaptırılmıştı. Bu Kilisenin yanında 'Ayazma' denilen bir de kutsal su kaynağı vardı ve suyu bazı hastalıklara iyi gelirdi. Antalyalı Rumların ilgi gösterdiği bu kilisede, kadınlar çocuk sahibi olmak için dilekte bulunurlar; çocuk sahibi olunca da çocuklarına Azizin adı olan Andrea adını koyarlardı. Aya Andreas Yortusu her yıl 19 Ağustos'ta kutlanırdı. Aslında Apostol Anrea Protoklios'un Yortusu 30 Kasım idi. Buradaki Andrea ise Stratilatos idi. İS. 249 yılında Bizans İmparatoru Dekios döneminde tüm imparatorluk eyaletlerinde ilan edilmek üzere İmparatorluk fermanı çıkarılmış ve buna göre eyaletteki Hıristiyanların çok sert bir şekilde cezalandırılmasını emretmiştir. Her vatandaşın hangi cinsten ve yaştan olursa olsun, eski tanrılara inanmalarının sağlanmasını, emirlere uymayanların işkence ile acımasızca cezalandırılmalarını emretmiştir. Bu emre göre ilk işkence gören ve öldürülen yazar Grigor Nyssi'nin anlattığına göre İS. 251 yılında Magydos (Lara) Piskoposu Nestor olmuştur. Piskopos Nestor anısına her yıl 2 Mart'ta bu kilisede ayin düzenlenirdi.