Osmanlı'da bedelli askerlik

Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. İsmail Güneş, bedelli askerliğin ilk olarak 165 yıl önce 1846'da, Padişah 2. Mahmut döneminde Yeniçeri Ocağı'nın kapatılıp düzenli orduya geçilmesinin ardından, 'Bedel-i Fiahsi' adıyla 'kendi yerine başkasını askere gönderme' şeklinde uygulanmaya başladığını söyledi.

KENDİSİ YERİNE BAŞKASINI ASKERE GÖNDERİYORDU

O dönem 5 yıl olan askerliğe gitmesi zorunlu olan kişilerin, işlerinden ayrı kalmaması ve ekonomik sıkıntılar yaşanmaması için uygulamanın yürürlüğe
konulduğunu belirten Güneş, şöyle dedi: "Bu bedel para olarak ödenmiyordu, yerine bir başka kişiyi askere gönderiyordu. Bedel verilecek kişinin 25- 30 yaşlarında, bulaşıcı hastalığı olmaması, ruhsal durumunun askerlik yapmaya elverişli olması, yüz kızartıcı bir suç işlememesi, çevresinde kötü tanınan biri olmaması gerekiyordu. Beyaz köleler bedel olarak verilebilirken, siyahi köleler bedel olarak kabul edilmiyordu."

1870'DEN İTİBAREN PARA KARŞILIĞI ASKERLİK

Güneş, 1870 yılından itibaren ise bedelli askerliğin 'Bedel-i Nakdi' adıyla para karşılığı da yapılmaya başlandığını kaydederek şunları anlattı: "1886'da yapılan değişiklikle sadece parasal usulle bedelli askerlik uygulamasına devam edildi. Sonraki yıllarda bedelli uygulamasından ararlanacaklara 50 Osmanlı altını verme zorunluluğu getirildi. Ayrıca memleketlerine en yakın askeri birlikte 5 ay süreyle eğitim görüyordu. 1911'de ise belirlenen rakam yüksek bulununca, bedel 30 Osmanlı altınına kadar düşürüldü."

Mustafa Armağan, Gazeteci
Gazateci Mustafa Armağan ise önemli bir bilgi ile bizleri aydınlatıyor. Armağan Osmanlı'da bazı illerin bedelliden yararlanabildiğini dile getiriyor. Örneğin Gümüşhane'de bunlardan biri. Gümüşhane altın, gümüş madenlerinin varlığı ile bilinen bir yer. Eğer buradaki kişiler askerlikten muaf olmak istiyorlarsa, madenlerde çalışmak koşulu ile askerlikten muaf olabiliyorlar.