Akil adam kime denir?

PKK'nın geri çekilmesi için Abdullah Öcalan'ın TBMM'de bir komisyon kurulmasını istediğinin ortaya çıkması üzerine Başbakan Erdoğan'ın da "Akil Adamlar Komisyonu" konusunda çalışma yaptıklarını açıklaması gözleri "Akil Adam"lara çevirdi.

Yazarlardan gazetecilere, sivil toplum kuruluşu yöneticilerinden öğretim üyelerine, işadamlarından eski millet vekilleri ve sanatçılara kadar birçok isim Akil Adam olarak anılıyor. Peki kendi uzmanlık alanında duayen sayılan "bilge" kişiler çözüm sürecine nasıl katkı sağlayabilir?

Başbakan Erdoğan geçtiğimiz günlerde "Akil insanlar karar verici değil" açıklamasını yapmıştı. Başbakan " Adına akiller mi deriz, akil insanlar mı deriz böyle bir çalışma yapacaksak bu kararı biz veririz. Gazetelerin köşe yazarları veya medya bunun kararını veremez. Bu işin içine hanımlar da dahil edileceği için akil insanlar ifadesi daha şık düşer. Bu adımı attığımızda onların yaptırım gücü değil, onlar bizim ancak müşavere heyetimiz olabilir. Toplumun algılamasını yönlendirme noktasında onlardan böyle bir destek alabiliriz. Üst düzeyde bazı STK'lar, temsilcileriyle bulunabilir, medyadan, üniversiteden kanaat önderlerinin de içinde olduğu böyle bir akiller grubu oluşabilir. Ama bu grup bir karar mercii asla değildir. Hükümet olarak seçiciyiz" diyerek Akil Adamlara dair ipuçları verdi.

Medya da Akil Adamların kimler olduğu ya da olması gerektiğine dair isimler havada uçuşuyor. Köşe yazarların gündemi de kime akil dendiği ya da akil olmanın süreçte işe yarayıp yaramayacağı gibi konularla şekilleniyor. Sabah gazetesi yazarı Emre aköz "Akil adam" söylemi ilk ortaya atıldığında köşesinde bir işe yaramayacağına işaret edenlerden. Emre Aköz "Murat Karayılan Hasan Cemal'e verdiği röportajda Trabzon'dan Erzurum'a kadar her yerde militanlarının olduğunu söylüyor. Bu kadar yaygın olan örgütün çekilmesinin de 2 yıl süreceğini ancak mademki Öcalan istedi 6 ayda halledeceğiz diyor. Peki bu çekilme sırasında bir çatışma olsa akil adamın ne gibi bir fonksiyonu olur? Hiç! Sıcak bölgeye sonradan girecek olan akil adamın bir fonksiyonu olamaz. Burada akil adamı asker de dikkate almaz PKK'da dikkate almaz. Elbette akil adamlar listesinde Yaşar Kemal gibi çok saygın isimler var. Akil adamlara saygı ve sevgi duymak başka bir şey bu süreçte işe yaraması başka bir şey. Yarın öbür gün akil adam bambaşka bir olayda işe yarayabilir ama mevcut çekilme sürecinde işe yaramaz. Akil adamların çekilme sürecinde katkıda bulunacağına inanmıyorum: Çünkü iyi niyet yetmez meseleyi yasalara, yönetmeliklere bağlamak gerekir. Hükümet, MİT, asker, BDP hatta eski PKK'lılar biraraya gelip kafa yormalılar. Kandil militanlara laf anlatmalı Genel Kurmay askerlere... Sonuç olarak akil adamların bu konuda işe yaramasını beklemiyorum" diyor.

Akil adam mı? Âkıl adam mı?

Sorunun cevabı Murat Bardakçı'dan geldi. Bardakçı köşesinde Akil Adam tanımı için şöyle yaptı: "…listeler hazırlanırken "akıllı" ve "bilge" yerine kullanılması gereken kelime "âkil" değil, "âkıl"dır; "âkil", "çok yemek yiyen" ve "obur" demektir! "Âkil" sıfatı "yemek" fiilinin karşılığı olan "ekl" sözünden, kullanılması gereken "âkıl" ise "akl"dan, yani bildiğimiz "akıl"dan gelir.
"Yemek yiyen" demek olan "âkil" kelimesi ile yapılmış dünya kadar terkip de vardır, meselâ "âkil-i beşer"in tam karşılığı "yamyam", "âkil-i küll"ün mânâsı "herşeyi yiyen", yani "pisboğazın da pisboğazı"dır; "âkil-i cerrâd" da "çekirge oburu" demektir.
Şimdi de kelimenin doğrusuna, yani "âkıl"a bakalım: Arapça'nın en önemli sözlüklerinden olan "Kamus-ı Okyanus", liste yapma meraklılarının haberdar olmadığı "âkıl"ı açıklarken "...'Akıl' ve 'mâkul' sözlerinden gelir. Akıl sahibi kimseye denir. Çoğulu 'ukalâ' ve 'ukkâl'dir. Yüksek dağlara çıkan geyiğe ve ceylâna da 'âkıl' derler" diye yazar.

Akil adam kime denir?

Sözlükler Akil insanı böyle tanımlıyor: Gerek tecrübesi, gerek bilgisi, gerek de yaşı itibariyle belirli bir alanda sözü dinlenen, otorite durumunda olan, yaklaşım ve çözüm önerilerine değer verilen, sayılıp, sevilen, "uzman" ya da "duayen" kavramından farklı olarak içinde "kamil insan" kavramını da barındıran kişi.

Kimlerin adı geçiyor?

Akil Adamlar Komisyonu için Ankara kulislerinde konuşulan isimler şöyle: Mehmet Barlas, Sezen Aksu, Yaşar Kemal, Hasan Cemal, Ali Bayramoğlu, Avni Özgürel, Etyen Mahçupyan, Hilal Kaplan, Hüseyin Gülerce, Mustafa Karaalioğlu, Ömer Laçiner, Oya Baydar, Ali Bardakoğlu, Hayrettin Karaca, Fethiye Çetin, Lale Mansur, Ferhat Tunç, Zeynel Abidin Erdem, Mehmet Kaya, Leyla Zana, Eşref Erdem, Dengir Mir Mehmet Fırat, Haşim Haşimi, Mahir Damatlar, Fethullah Erbaş, Sedat Yurttaş, Ziya Halis.

Aktüel.com.tr