Hazine'nin taslağı ilk kez Aktüel'de

2008'deki mortgage krizinin en önemli nedeni türev ürünlerdi. Elinizdeki parayla çok yüksek riskler alarak yaptığınız yatırımla bir anda milyoner olup bir anda dibe vurabildiğiniz yatırım araçları bunlar. Opsiyon, swap, forex işlemleri… Her biri bilmeyen için saatli bomba anlayacağınız.
Dünyanın en büyük sigorta şirketi AIG (American Insuarance Group) CDO adı verilen türev araçları sigortaladığı için dibe vurmuştu. ABD Hazinesi'nden aldığı yüz milyarlarca dolar yardımla kendini toparlamıştı. Gerçi kriz sonrası CDO, CDS gibi türev ürünler gündemden kalktı ama swap, forex işlemleri tam gaz gidiyor.
Şimdi bunları niye anlattığımız sorulabilir? Çünkü türev ürünlerin Türkiye'de de sigortalanması için Hazine Müsteşarlığı bir tasarı hazırlamış. Hatta konuyla ilgili Bankalar Birliği'ne bir de yazı yazılmış.
Birliğe gönderilen yazıya göre, bankaların görüşlerini bildirmek için süresi 3 Mayıs'ta doldu. Banka ve sigorta şirketlerinin birliğe neler yazdığını yakında öğreniriz ancak biz yasa tasarısının içeriğini ilk kez Aktüel okurlarıyla paylaşalım.
Dört sayfalık yasa tasarısı: "Finansal herhangi bir riskin sigortalanmasına olanak sağlayacak" diyor. Ancak hemen söyleyelim ki risklerin ne olduğu belli değil. Hatta bir sigorta şirketinin yöneticisi de "Neyi sigortalayacağız" diye soruyor/ sorguluyor. Konuştuğumuz banka ve sigorta sektörü temsilcileri, yasanın türev ürünleri kapsadığını söylemese taslaktan anlamak zor. Anlayacağınız finansal riskler yasaya açık açık yazılmamış. Bu bize şeytanın avukatlığını yapma fırsatı veriyor… Acaba yasaya "karşılıksız çek"lerin sigortalanması sokulacak da o nedenle mi açık açık içerik yazılmadı?
Muğlak bir diğer konu risklerin kapsamı... Yasada; kanuna, ahlaka, adaba aykırı finansal riskler ve sigortalının kasıtlı eylemleri kapsam dışı denilmiş. Ancak yine detay yok. Neler ahlaka aykırı, bu işin adabı ne, soru işareti.
Taslak; "ek teminat ödeyerek ekstra finansal riskleri de sigortalayabilirsiniz" diyor. Mesela deprem, sel, terör ve askeri harekatlarda uğranılan zarar için ek bir prim öderseniz finansal riskinizi sigortalayabileceksiniz. Ancak burada bir madde dikkat çekiyor; nükleer yakıttan kaynaklanan zararlar… İşte bu riski kim sigortalar, açıkçası kocaman bir soru işareti. Hadi sigortaladı nasıl bir prim belirler?
Türev ürünler çok kısa vadeli olduğu için sigorta günlük olacak. Her gün saat 12:00'de başlayacak ve ertesi gün saat 12:00'de sona erecek. Risk çok hızlı gerçekleştiği için zararın tazminatı için de sigorta şirketinin 15 günlük süresi olacak. Sigorta şirketlerinin buna da itirazı olduğu parantezini açalım.
Aldığımız izlenim sigorta şirketi bu tür riskleri teminatlandırma konusunda fazla istekli görünmüyor.
Son not: Türkiye Sigorta Reasürans Birliği'ne bıraktığımız notlara genel sekreter Metin Kalkavan ne yazık ki yanıt veremedi. Çok yoğun sanırız!
TARIK YILMAZ
tarikyilmaz1903@gmail.com