Kürtler hiç devletleşti mi?

Berivan Tapan/ÖZEL

Kürtler, tarihte hiç devlet kurdu mu? tartışması yıllar içerisinde bir noktaya varmamakla birlikte daha da derinleşti. Tartışmanın iki yanına savrulan aydınların, tarihçilerin bir kısmı Kürtler'in Med'lerden geldiğini, bu nedenle Kürtlerin tarihte devletleştiğini savunuyor. Diğer kesim ise, bu iddianın temelsiz olduğunu öne sürerek, tarihte bir Kürt devletinden söz etmenin olanaksız olduğunu dile getiriyor.

Günümüzde ise Birleşmiş Milletler'de (BM) temsiliyeti olmamasına karşın Kuzey Irak'ta kurulu bulunan Kürdistan Federe Devleti'ni "tarihte kurulan Kürt devletlerinin sonuncusu" olarak kabul eden önemli bir kesim de bulunuyor. Eski Osmanlı haritalarında şimdiki Türkiye topraklarının bir kısmını da içine katan bu bölgenin Kürdistan olarak tanımlanmasının da bu savı desteklediği kabul ediliyor.

'BİR KÜRT DEVLETİNDEN SÖZ ETMEK MÜMKÜN DEĞİL'

Siyaset Bilimi ve Tarihçi Prof. Dr. Mete Tunçay, Stalin'in İran sınırlarında 1940'larda kurduğu, ancak SSCB'nin desteğinin kesilmesiyle 10 ay sonra varlığını sonlandıran Mahabad Kürt Cumhuriyeti'ni anımsatarak, şöyle diyor:

"Kürtler, bağımsız bir devlet kuramadılar. Sovyet hükümetlerinin dış yardımıyla ayakta 10 ay gibi kısa bir süre kalan Mahabad'dan da 'bağımsız bir devlet' olarak söz edemeyiz. Devlet deyince Birleşmiş Milletler (BM) tarafından tanınıp tanınmaması ilk önemli kriter. BM, dünyadaki 5 bin milleti temsil etmiyor. Temsiliyet noktası, yalnızca bağımsız oldukları başka devletlerce onaylanan milletler. Bu anlamda tarihte bağımsız bir Kürt devleti yok. Kürdistan da BM'de temsil edilmiyor. Irak'ın bir parçası olarak varlığını sürdürüyor."

'SELÇUKLU DEVLET DE MEDLER DEVLET DEĞİL Mİ!'

BDP Diyarbakır Milletvekili Altan Tan ise, Prof. Dr. Tunçay'ın aksine Kürtlerin tarihte birden çok kez devletleştiğini savunuyor:

"Devlet nedir? Ne olursa devlet olur? Selçuklu devlet de Kürtlerin ataları tarafından kurulan Medler devlet değil mi? 1946'da İran'da kurulan Mahabat devleti, çok kısa bir süre ayakta kalsa da kurulmuş bir Kürt devletidir. BM'de temsil edilmiyor olsa da Kürdistan Federe de bir Kürt devletidir."

TARİHTE KURULDUĞU İDDİA EDİLEN KÜRT DEVLETİ

*Alamut (Hasan Sabbah tarafından 1034 yılında kuruldu)

*Alamut Ziyar (Hasan Sabbah tarafından 1011'de yıkıldı

*Hamdani (944-1039 yılları arasında varlığını sürdürdü )

*Mervani (981-1087)

* Sedadi (951-1164)

*Büvayhoğulları (934-1050)

* Eyyubiler (1175-1193)

*Gurlar (1148-1214).