İstanbul’da Arap turist bereketi

Alışveriş merkezlerine nur yağdıran Arap ülkeleri vatandaşları neden Türkiye'yi tercih ediyor? Petrolden kazandıklarıyla mağazaları ihya eden Araplar konut sektörüne nasıl hareket getiriyor? Arap turistleri elde tutmak ve bu rüzgârdan "nasiplenmek" için alınması gereken tedbirler neler Aktüel, Arap turistlerin en çok hangi ülkelerden geldiğini, isteklerini ve beklentilerini araştırdı.
Son günlerde Boğaz kıyılarından ünlü AVM'lere, restoranlardan eğlence merkezlerine kadar İstanbul'un her köşesinde Arap ülkelerinden gelen turistlere bolca rastlamak mümkün.
Kimi alışveriş sepetlerini hınca hınç doldurup petrolden kazandıklarıyla mağaza sahiplerini ihya ederken kimi de gözünü inşaat sektörüne çevirmiş durumda. Rotalarını başta İstanbul olmak üzere Türkiye'ye çevirmelerinin basit birkaç sebebi var aslında. İlk sebep Avrupa'da yaşanan ekonomik kriz…
Türkiye'yi tercih etmelerindeki ikinci önemli sebepse mütekabiliyet yasasının getirdiği avantaj. Mütekabiliyet yasasına göre artık sadece Türk vatandaşlarının mülk edinebildiği ülkelerin vatandaşları Türkiye'de mülk edinebiliyor. Özellikle Körfez ülkelerinden gelenler İstanbul'da konut sahibi olmak için adeta yarış halinde. Üstelik birer birer değil 100'er 100'er konut satın alıyorlar. İnşaat firmaları da boş durmuyor; Araplar için özel projeler geliştirenler, Suudi Arabistan, Kuveyt ve Dubai'de satış ofisi açanlar bile var. Mütekabiliyet yasası ile uğraşmamak için Türkiye merkezli şirket kuran Arap firmaları da cabası…
Peki, tüm bunlar gelip geçici bir rüzgâr mı yoksa Türkiye Arapların ikinci vatanı olma yolunda mı ilerliyor? Bu sorunun cevabını zaman verecek ama son günlerde yaşanan Arap turist bereketinin 90'lı yıllarda yaşanan furyadan farklı olduğu da bir gerçek. Alışveriş merkezi yöneticilerinden, konut sektörü uzmanları ve turizm şirketlerine Arap turistlerin Türkiye'yi tercih sebeplerini, talep ve beklentilerini sorduk. Galleria Alışveriş Merkezi pazarlama müdür yardımcısı Eda Akçer Güler, hizmete açıldığı 1988 yılından bu yana Galleria'nın turistler için her daim çekim merkezi olduğunu ifade ediyor. "Ziyaretçiler burayı konumu, bilinirliği, güvenilirliği ve hizmet kalitesi sebebiyle tercih ediyor. Gerek alışveriş merkezimize gerekse bünyemizde bulunan otelimize dünyanın her tarafından turist geliyor. Bu misafirlerden Arap turistler beklenenin üzerinde" diyen Güler, turist olarak bakıldığında değer kriterleri açısından Arap turist ile Finlandiyalı turist arasında farklar olduğunu söyleyerek konuyu şöyle açıklıyor: "Özellikle coğrafi özelliklerden kaynaklanan ikram ve ön sohbet farklılıkları, tekstilde kreasyonlardaki modeller ve ölçüler, çoğu zaman tercih edilen renkler farklılık gösteriyor. Yeme-içmede alkol kullanma/kullanmama, kahve-çay tercihleri ve optik-kuyum seçimleri farklı ancak bunların dışında bakıldığında bir fark gözetmek mümkün değil."
Yatırım için İstanbul'dalar
Medyada sık sık Arapların marka inşaat projelerinden toplu alım yaptıklarına dair haberlere rastlıyoruz. Görünen o ki Arap ülkeleri vatandaşları Türkiye'de gayrimenkul edinme çabasındalar. Arapların Türkiye'de mülk edinme tercihleri ile ilgili TSKB Gayrimenkul Değerleme A. Ş. Genel Müdürü Işıl Dinçer ile konuştuk. Dinçer, mevsimsel özellikleri, kültürel mirası, siyasi istikrarı ve aynı din mensubu olunması dolayısıyla Türkiye'nin Araplar için ziyaret edilecek ülkeler arasında açık ara önde yer aldığını söylüyor. Dinçer, Arap ülkeleri tarafından tercih edilme durumunun artarak devam edeceği görüşünde.
90'lı yıllarda Arap ülkelerinden gelen turistler Boğaz kıyılarına rağbet ediyordu. Şimdilerde ise daha çok sitelere yöneldiklerini ve toplu alımlar yaptıklarını duyuyoruz. Bu tercih değişikliğinin sebepleri neler?
Bu zamana kadar Körfez ülkelerinden gelenler otelleri tercih ediyorlardı ya da kiraladıkları konutlarda kalıyorlardı. Burada Boğaz olgusu onlar için vazgeçilmez bir unsur. Mütekabiliyet yasası kısa bir süre önce çıktı. Bu yüzden, söz konusu özellikleri taşıyan mülk tiplerini edinme yönünde bir davranış sergiliyorlar. Bunun dışında bir de yatırım için Türkiye'de bulunan Körfez ülkesi fonları var. Bunlar bireysel yatırımcılar da olabilir ama bu yatırımcılar tek bir daire için değil birçok daire için geliyorlar. Buradaki gaye, gayrimenkulü oturma amaçlı kullanmak yerine yatırım amaçlı kullanmaktır. Proje başlarken aldığı gayrimenkulü, projenin satılmaya başlamasından sonra bir miktar fazla kar ile satmak ya da söz konusu mülkten gelecek düzenli kira gelirini düşünen birçok yatırımcı Türkiye'yi sıklıkla ziyaret ediyor.
Bu talep fiyatları etkiliyor mu?
Şu anda bu durumu konuşmak için erken. Muhakkak ki fiyatlara etkisi olacak ancak, yabancıların Türkiye'ye ilgi göstermesi ile birlikte mütekabiliyet yasasının çıkarıldığı bu kesişim dönemi Türkiye'de durağanlığın yaşandığı bir döneme denk geldi. Dolayısıyla fiyatlarda bir aşağı iniş yok ama bir durağanlık var. Çünkü kredi faizleri yüksek, dövizde ciddi bir hareketlilik var. Bu süreçten çıkış için yabancıların etkisinin olacağını tüm sektör için umuyoruz.
Arap ülkelerinden gelenlerin Arap ülkelerinden gelenlerin konut alırken kriterleri, talepleri, beklentileri nedir?
Konut alımı yapanlar yatırımcı olmalarının yanı sıra kullanım amaçlı da alım yapabiliyorlar. Kullanım amaçlı konut alımlarında genel olarak kültürel ve sosyolojik özelliklerine uygun olan geniş metrekareli, çok odalı, ultra lüks projeleri tercih ederlerken; yatırım amaçlı alımlarda ise daha küçük metrekareli stüdyo daire tiplerinin bulunduğu rezidans tarzı projelere yatırım yaptıkları görülüyor. Amaç yatırım olduğunda, daha hızlı el değiştirebilen konutlar tercih sebebi oluyor.
SAYGI BEKLİYORLAR
Tam 25 yıldır Arap ülkelerinden Türkiye'ye turist getiren Heysem Turizm, Arapların tercihleri ve beklentileri konusunda uzman firmalar arasında yer alıyor. Heysem Turizm Yönetim Kurulu Başkanı Ayman Maslamani, Arap ülkelerinden gelen turist sayısındaki artışın sebeplerini sayarken alınması gereken tedbirleri de şöyle anlatıyor:
"90'lı yıllarda Arap ülkelerinden gelen turistler sayı olarak 100 bini bulmazken bugün milyonu aşmıştır. Ancak 90'lı yıllarda bu turistlerin çoğu küs olarak memleketine dönmüştü. Arap müşterilerin o dönemde rezervasyonsuz gelmesi bunun en önemli sebebiydi ve fırsatçılara yaramıştı. Fahiş fiyatlarla otel ve möbleli daireler kiralanırken 'Arap zengin ve cahildir' mantığından yola çıkılarak yeme, içme, taksi ve mağazalar tarafından kazıklanmışlardı. Bu da onları Türkiye'den soğuttu. Ancak bizler (seyahat acenteleri ve Turizm Bakanlığı) çok uğraşlar verip tekrar ülkeye kazandırdık. Son yıllarda TV dizileri ve 'one minute' çıkışının tekrar Türkiye'yi tercih etmelerinde etkisi büyük.
En çok Ürdün, Mısır, Fas, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirliği, Katar, Umman ve Lübnan'dan turist gelmekte. Ortadoğu müşterisinin beklentisi iyi hizmet, güler yüz, saygı ve uygun fiyatlar. Çoğu lüks otellerde konaklamak istiyor, en az 10-15 gün için geliyorlar ve alışverişe çok önem veriyorlar. Bizde turizm şirketi olarak tur programımıza alışveriş merkezi ziyaretlerini dâhil ediyoruz. Körfez ülkelerin müşterisi İstanbul'dan sonra, Bursa, Abant, Uzungöl ve Trabzon'u tercih ediyor. Üst gelir grupları Bodrum, Marmaris ve Antalya'da resort tesislerde konaklamak istiyor.
Şirketimiz haftada 20 charter seferi düzenliyor ki bu haftada 3 bin kişi demektir. Bu sezon Ramazan ayı için özel paketler hazırlayarak Türkiye'yi Arap turistler için daha cazip hale getirmeye çalışıyoruz. Mütekabiliyet yasasından sonra birçok Arap müşterimiz Türkiye'de yatırım yapmak istiyor. Çoğu marka şirketlerden daire ya da rezidans almak istiyor. Bu talebi karşılamak için şirket bünyesinde özel bir departman oluşturup hizmet vermeye başladık."
Sinem Barkın / Bu yazı AKTÜEL Dergisi 2012 yılı 15 Temmuz 2012 tarihli Sayı 273'de yer almıştır.