En büyük kahraman bizim Tenten!

Yazı: Nilüfer Türkoğlu
nilufer.turkoglu@aktuel.com.tr
Çocukken arkadaşlarım arasında yaptığımız anketlerde gelenekti; 'En çok kimi seviyorsun, anneni mi babanı mı?, 'En sevdiğin müzisyen?' , 'Sevdiğin biri var mı? Varsa adı...' gibi 'zorlayıcı' soruların yanında bir de 'En sevdiğin kahraman?' sorusu vardı ki, türlü türlü cevaplar almanız olasıydı. Ne de olsa, onca kahramanın içinde seçim yapmak bir hayli zordu. Kimi Superman derken, kimi masal kahramanlarından bile örnekler verir, 'küçük deniz kızı' olan kızlarla 'Sindrella'lar defterimin içinde dolup taşardı.
Benim anket defterlerine yazdığım süper kahramanımın ismi, iki cevaplı olduğundan ikisine de kıyamaz, haksızlık olmasın diye hem 'Uzun Çoraplı Kız Pippi'yi hem de 'Tenten'i yazardım.Turuncu kafalara olan zaafım o dönemlerde başlamış meğer.
Babamın, sabah ben uyanmadan gidip aldığı, o mavi boyalı büfeden, komodonimin üzerine bir anda ışınlanırdı Tenten (Gerçi onun öyle güçleri yoktu ama olsun. Çok çabuk gelirdi yanıbaşıma!) Gözümü açtığımda portakal suyunun yanında bulduğum cep Tenten'leri, itiraf ediyorum, özlüyorum şimdi. Bir saatte nefesimi tutarmışcasına okuduğum, bir sonrakine gün saydığım Tenten'leri...

HEPSİNDEN ÖNCE O VARDI
Belçikalı çizer Hergé tarafından 1929 yılında yaratılmış olan çizgi roman dizisi Tenten, 20.yy Avrupa çizgi romanları arasında en ünlülerindendir. Onun zamanında ne Superman'ler türemiştir ortalıkta, ne ağını atan Örümcek Adam'lar.
Zaten çeşit çeşit sıradışı kahramanlar ortaya atıldığında da, o hep diğerlerinden farklı olduğunu göstermiştir. Tenten insandır en başta. Öyle sıradışı güçleri yoktur. Uçamaz, havada parendeler atamaz veya iksirler içip bir anda dağ gibi adamları yere seremez... Zekasıyla zorlukların üstesinden gelmeye çalışır ve entellektüel bir genç olarak bilinir, aynı zamanda çok da yufka yüreklidir. Maceralarında kadınlara pek yer olmadığı için Tenten'i eşcinsellikle suçlayanlar varsa da, kız okuyucuları, onun en büyük hayranları hatta aşıklarıdır.

GEZGİN GAZETECİ TENTEN VE KÖPEĞİ MİLOU
Genç bir gazeteci ve gezgin olan sıradan bir genç, Tenten. Maceralarında köpeği Milou, kimi dergilerde veya çizgi romanlarda ona Fındık veya Boncuk diyenler de olur, arkadaşı Kaptan Haddock ve başka pek çok renkli karakter eşlik eder, kahramanımıza.
Daha çok mizah içerikli olmakla beraber, politik ve kültürel eleştirilerle de süslendirilmiş bir çizgi roman olarak bilinir.
Tenten Belçika'nın başkenti ve Hergé'in de aynı zamanda doğum yeri olan Brüksel'de yaşamaktadır ve yaşayacaktır. (Ölümsüzlük çizgi kahramanlara aittir yalnızca!)
Tenten karakteri 10 Ocak 1929'da yaratılmıştır. Bu sevimli tipte Hergé'in daha önceki karakteri olan ve Tenten'e de benzerliğiyle bilinen izci Totor esas alınarak hazırlanmıştır.
Daha sonraki çizgi roman serilerinde, Tenten Belçikalı bir gazeteci (Petit Vingteme gazetesi için muhabir olmaya çalışmaktadır), aynı zamanda güçlü bir savaşçı ve pilot olarak boy gösterir.
Tehlikeli serüvenleri seven kahramanımız, işi gereği, hep bir şeyleri araştırır, hep iz üstündedir.
Aslında çalışkan ve başarılı bir gazeteci olsa da, bunu bir makaleye çevirmesi pek de mümkün olmamıştır şimdiye kadar.
Görüşleri tarafsızdır.Yan karakterler kendisine göre daha renklidir. Kastafiore'nin Mücevherleri ile başlayarak Tenten'in karakteri son birkaç albümde değişime uğramıştır. Tenten artık macera aramamakta, aksine etrafında olanlara bir şekilde kapılmaktadır. Bu Sidney'e 714 Sefer Sayılı Uçuş ve Tenten ve Pikarolar'da görülebilir.
"Bazı hayranları bu son tamamlanmış albümü, Tenten imajına olan bir ihanet olarak kabul etmektedirler. (Mayısböcekleri'nin İzci Lideri Totor'un Maceraları), 1926 ile 1929 arasında ölümünden kısa süre önce, eski Belçikalı Nazi işbirlikçisi Léon Degrelle Tenten'in aslında kendisinden ilham alınarak yaratıldığını beyan ederek spekülasyon yaratmıştı.
Degrelle gerçekten de Hergé'i eskiden gazeteciyken tanımaktaydı, fakat genellikle kendini beğenmişliğiyle tanınan Degrelle'in bir fabrikasyonu olarak düşünülmektedir. Tenten'in ilk hallerine kısmen de olsa Hergé'in en küçük kardeşi ilham vermiştir. Hergé daha sonra bu kardeşiyle kopmuştur ve onu Turnösol Olayı'ndaki kötü adam Albay Sponz olarak çizmiştir. Tenten ve Sponz fiziksel olarak oldukça farklı olsalar da aynı dikenli saç stiline sahiptirler."
Tenten'in saçı bir dönem için 'trend' olmuş, modada da benimsenmiştir.
KÖPEĞİ MİLOU
Milou, bembeyaz tüylü bir köpektir. Cinsinin tilki teriyeri olduğu söylenir.Tenten'in biricik dostu, yanından ayırmadığı arkadaşıdır.Seri boyunca onun da başına çeşitli olaylar gelir. Kimi zaman kaybolur ve Tenten'in yüreğini ağzına getirir.Sahibini zor zamanlarında kurtarmışlığı da çoktur.Bazen sarhoş olan Milou, viski içmeyi sever.O zaman da ayılıp bayılıp başını o beladan bu belaya sokar.

DİĞER KARAKTERLER:
Tenten'in en iyi arkadaşı, siyah kasketini başından eksik etmeyen Kaptan Haddock'tur. O'un ilk göründüğü kitap Altın Kıskaçlı Yengeç olarak bilinir. Başlarda zayıf ve alkolik bir karakter olsa da, giderek saygıdeğer ve gerçekten cesur bir karaktere dönüşür. (Tenten'e de layık olur.)Onun alaycılığı tüm çizgi romanlara hakimdir.Tenten ne kadar idealist olsa, o da o kadar dalga geçer, yorumlarıyla Tenten'in aklını darmaduman eder."Haddock'un soyadı Hergé'nin eşiyle olan bir sohbetinden çıkmıştır, bu sohbette karısı haddock'un (mezgit) "acınası bir İngiliz balığı" olduğunu söylemiştir. Hergé ismi böylece seçer. Haddock'un en son tamamlanmış hikaye olan Tenten ve Pikarolar kitabına kadar (1976) ilk ismi yoktur, bu kitapta ilk ismi Archibald konur. Kızıl Korsan'ın Hazinesi kitabının sonunda, Haddock atalarına ait bir yer olan Moulinsart şatosunu alır, burada o, Tenten ve Turnösol hep birlikte yaşarlar."'Ben keçi miyim?' Bu soruyu okuduğunuz an bilin ki, konuşma baloncuğunun ait olduğu kişi Profesör Turnösol'un ta kendisidir! Tenten serisinin en sevimli karakterlerinden. Şaşkındır, sık sık duyma problemi yaşar. Buluşlarıyla meşhurdur, meşhurdur ama Kaptan, bu buluşlardan pek de haz etmez. İkizlerde sıra! Dupont ve Dupond akraba olmamalarına rağmen aslında ikizmiş gibi görünen iki sakar dedektiftir. Birbirlerine öyle çok benzerler ki, aralarındaki farkı bıyıklarından anlarsınız. Serininin en komik isimleridir. Beceriksizlikleriyleriyle nam salmışlardır. Dedektif olma konusunda da hiç başarılı değildirler, aksine hep yanlış kişiyi tutuklamalarıyla ünlü olan karakterlerden Dupond'un bıyıkları düzdür, Dupont'unkiyse burma bıyıktır.
Bulursanız kaçırmayın:
Tenten Sovyetler'de
1931 Tenten Kongo'da
1932 Tenten Amerika'da
1934 Firavunun Puroları
1936 Mavi Lotus
1937 Kırık Kulak
1938 Kara Ada
1939 Ottokar'ın Asası
1941 Altın Kıskaçlı Yengeç
1942 Esrarengiz Yıldız
1943 Tekboynuzun Esrarı
(Spielberg'in sinemaya aktaracağı seri)
1944 Kızıl Korsan'ın Hazinesi
1948 Kristal Küre
1949 Güneş Mabedi
1951 Kara Altın Diyarında
1953 Hedef Ay
1954 Ay'a Ayak Basıldı
1956 Turnösol Olayı
1958 Ambardaki Kömür
1960 Tenten Tibet'te
1963 Kastafiore'nin Mücevherleri
1968 Sidney'e 714 Sayılı Uçuş
1976 Tenten ve Pikarolar
Tenten meraklılarına internet sitesi (Fransızca ve İngilizce'dir)
http://www.tintin.com/
http://www.tintinologist.org/
SÖZLÜKLERDE TENTEN'İ NASIL ANLATTILAR?
*Küçükken pek çok çizgi filmini izlediğim ve bu çizgi filmlerde sarı saçlı arkadaşını ve köpeğini yanından ayırmayan maceracı kızıl saçlı şirinlik muskası.
*Tenten, Herge'in en büyük kullanıcılarından olduğu, Amerikan çizgi roman akımının tersine, gölgeleme kullanmadan, sadece basit çizimlerle akıcı bir anlatımı yakalamış olan en önemli kahramandır.
*Yakın geçmişte "eşcinsel olduğu" gerekçesiyle Belçika'da tüm sayıları toplatılan çizgi roman kahramanı. Ayrıca akıllı ve şirin köpeği Fındık, hepimizi bir köpek sahibi olma hayallerine itmiştir.
*Çocukluğumun ilk aşkı. Henüz daha ilkokula bile başlamadan okumaya çalıştığım yegane kitap. Başarılı bir çizgi roman, başarısız bir çizgi film uyarlaması. Eğer iyi bir zapçıysanız kanalları gezerken TRT kanallarında çizgi filmlerine rastlayabilirsiniz. (--Artık yok--)
*Kadınlara karşı bir ilgisi olmadığı için o güzel hikayelerinin seri olarak filme alınmadığını düşündüğüm aksiyon fiksiyon adamı. Onu biz çok sevsek de yapımcıların bir türlü gözüne giremiyor.Oysa James Bond dünyayı kurtarırken kadınlarla da bol aksiyonu unutmuyordu.
*Aslında o da Red Kid gibi 'karikatür' görünüşlüdür ve 'komik' özellikler taşır ama, Tenten çok daha entellektüel ve politik mesajlar taşıyan bir çizgi romandır.
*Kahkülüne hasta olduğum çizgi roman kahramanı. Ama ne yazık ki hiçbir jöle firması onu reklamında kullanmayı akıl edememiş.