Kıskançlık nasıl tedavi edilir?

Nöropsikiyatrik olarak kıskançlığın tanımı nedir?
Kıskançlık, aşırı sahiplenme ve aşırı aidiyet duygusudur. Aşktan da yoğundur, yıkıcıdır. Tabii sağlıksız kıskançlıktan bahsediyorum.Sağlıklı kıskançlık ise olması gereken, sıcak bir duygudur.

Sağlıksız kıskançlığın belirtileri nelerdir, nasıl anlayabiliriz?
Partnerinizi kıskandığınızda rahatsız oluyorsa sağlıksız bir kıskançlığa girdiniz demektir. Bu tür kıskançlık sürekli izleme, sorgulama, kontrol etme, tuzaklar kurma, kısıtlama, misilleme, cezalandırma ve rakibi cezalandırma gibi eylemler barındırır. Obsesif kompulsif bozuklukla benzeşir. Kıskanan kişi aldatılma konusunda takıntılı düşünceler geliştirir. Tuzaklar kurar. Örneğin Facebook'tan sahte hesap açıp, albenili fotoğraflarla süsler ve eşine, sevgilisine arkadaşlık daveti gönderir. Bakalım tanışmaya yanaşacak mı diye. En tehlikelisi ise misillemedir. Aldatıldığınıdüşünerek kendisi aldatır. Bir de sürekli karşısındakini aşağılar ki kendine güveni azalsın ve başka biriyle birlikte olma fikri aklına bile gelmesin diye.

Ama biz seven kıskanır diye biliyoruz. Yanlış mı?
Kıskançlık özellikle kadınlar tarafından aşırı sevilme sanılıyor. Kadında duygusal bir açlık da varsa, karşı tarafa olması gerekenden fazla bir şekilde bağlanıyor. Bu sefer de ayrılık çok travmatik oluyor. Özellikle de kıskanılan taraf için. Bu tür ilişkilerin sonunda ayrılık olur genellikle. Çünkü aşırı kıskanan kişide başka türlü psikolojik dengesizlikler de baş göstermeye başlar.

Kıskançlığın evrimsel psikoloji açısından kökeni nedir?
Erkek, soyunun devamı için çocuğun kendinden olması içgüdüsüyle hareket ediyor. Kadın ise çocuklarının babasını başkasına kaptırmamak için kıskançlık geliştirir. İnsanlık tarihindeki ilk cinayet de kıskançlık sebebiyle işlenmiştir, Kabil'in Habil'i öldürmesinden söz ediyorum.Kıskançlık savaşlardan bile daha çok cinayet sebebi olmuştur.

Aşırı kıskançlığın nedenleri nedir?
Kimlerde gelişir bu sağlıksız kıskançlık hali? Egodan dolayı gelişir. Patolojik düzeyde kıskananların kendine güveni yoktur. Çocukken anne ya da babasının ihanetine şahit olmuş da olabilir. İşin içinde amigdala, limbik sistem ve prefrontal korteks var. Prefrontal korteks bizim duygu dünyamızı kontrol eden merkez. Kıskançlığın merkezi burasıdır. Amigdala da sevdiğimizi kaybetme korkusu verir bize.

Bu korku kimlerde daha yoğun oluyor?
İtalyan doktor Donatella Marazzitti tarafından 400 kişiyle yapılan bir aşk araştırması var. Âşıkların büyük çoğunluğunun serotonin düzeyinin düşük olduğu saptanmış. Kıskançlıkla depresyonun kuzen olduğunu gösteriyor bu araştırma. Serotoninin düşmesi duyguların beş-on misli daha yoğun yaşanmasına sebep oluyor.

Bu durum genetik olabilir mi?
Mutlaka olabilir, zaten her şey prefrontal lob ile alakalı.

Kıskançlık tedavisi olmak için size gelen hastalar kendi istekleriyle mi geliyorlar?
Hayır, genellikle partnerlerinin zoruyla gelirler. Mesela bir hastamın eşi günde 200 kere aranmaktan şikâyetçi olarak zorla getirmişti kocasını. Kişi yaptığının yanlış olduğunu biliyor ama kendisine mani olamıyor.

Kıskançlığın sonu nereye varır?
Eşi cezalandırma, şiddet ve cinayete kadar varabiliyor. Othello sendromu diyoruz.

Sosyal medya sizce kıskançlığı tetikliyor mu?
Kıskançlık vakalarındaki artışın bir nedeni de sosyal medya. Sosyal iletişim araçları çarpık ilişkilerezemin hazırlıyor. İletişim olanağı arttıkça aldatma imkânı da artmakta. Çünkü herkes birbirine çok rahatlıkla ulaşabiliyor. Bir de kişiler sosyal iletişim platformlarına en etkileyici fotoğraflarını koyuyorlar. Bu durum ilişkilerin doğasını değiştirip yozlaşmasına neden olabilir.

Hiç kıskanmamak da bir hastalık mıdır?
Bu da patolojik bir durumdur. Sevdiği halde kıskanmıyorsa benlik zedelenmesi var demektir. Kişi partnerini kendisinden üstün görüyorsa ve bilinçaltında kıskandığı zaman kaybedeceği bilgisi varsa, kıskançlık duygusu yok olabilir.

Size gelen hastaları nasıl tedavi ediyorsunuz?

Terapi ve ilaç tedavisi dışında, kıskançlığı nötralize eden, prefrontal korteksi manyetik stimülasyonla düzenleme tedavisi de var. TMS dediğimiz cihaz ile manyetik şoklama yapıyoruz.

Tedaviyle değişen örnekler var mı?

Bir hastamız vardı, ilişkisi kıskançlığı yüzünden bitme noktasına gelmiş bir erkekti. Eşi telefonuna cevap vermediğinde aşırı derecede kıskanıyor ve ilk ulaştığında ona hakaretler yağdırıyordu. TMS tedavisi gördükten 2-3 ay sonra geldi ve artık kıskançlığını kontrol edebildiğiiçin teşekkür etti. Ayrıca söylemediği bir uyuşturucu problemi de varmış. Bu tedaviden sonra o sorunundan da kurtulduğunu itiraf etti.

Tedavi ne kadar sürüyor peki?
En az 4 ay, en çok 2 sene sürebiliyor tedavi. Bazı vakalarda ömür boyu da sürebilir.

(Aktüel sayı 262)