Walmart’ta neler oluyor ?

(USASABAH)
Ömer Faruk Çakır*
Yıllar geçtikçe değişen tüketim alışkanlılarımız yeryüzünde devasa etkiler oluşturmaya devam ediyor. 21. yüzyıl insanlığının doğurduğu en büyük şirket olan Walmart, bugünlerde hakkında açılan tarihin en büyük toplu davasıyla boğuşuyor.
Dava sonucunda milyarlarca dolar tazminat ödeneceği söylentileri ortalıkta dolaşıyor. Çalışanları arasında cinsel ayrımcılık yaptığı iddia edilen Walmart, aslında küresel krizde bankacılık sektöründe tecrübe ettiğimiz "too big to fail- iflas edemeyecek kadar büyük" benzeri bir durumla karşı karşıya. Ben bunun adını Walmart için biraz değiştirdim ve "too big to control" yani kontrol edilemeyecek kadar büyük koydum.

15 ülkeye yayılmış 8500 şube, 180 milyon müşteri
Neden mi derseniz; 2008 yılında haftada 180 milyon insanın ziyaret ettiği Walmart şubeleri dünyanın 15 ülkesine yayılmış durumda. Kanada, ABD, Meksika, Brezilya, Çin, Japonya ve İngiltere Walmart'ın 8500 şubesinin çoğunlukla bulunduğu yerler. İki milyon çalışanınızı yönetmek bence dünyanın birçok ülkesini yönetmekten daha zor olabilir. 180 milyon müşteriyi yılın her haftası tatmin etmek zorunda hisseden bir yönetim haliyle bazen yanlış şeylere karar verebilir. Kıyasıya rekabetin yer aldığı perakende sektörü rehavete kapılmanın çok acı sonuçlar doğuracağı bir endüstri. Organize perakendecilikte kâr marjı – pazar payı terazisinde denge sağlamak sırat köprüsü menkıbelerine benzer bir durum. Ve haliyle Walmart bugün anavatanında, ABD'de kan kaybediyor. Ama gelin görün ki yurtdışı operasyonlarında işler tıkırında.
ABD'de durum kritik, yurtdışında işler tıkırında
2010 yılı 3.çeyrekte özellikle Meksika ve Brezilya'dan gelen güçlü artışlarla Walmart ABD dışı satışları %9.3 artarak 27 milyar dolara ulaştı. ABD satışları ise %1,3 düzeyinde azalarak 75 milyar dolar düzeyinde kaldı. 2009 yılı toplam cirosunun 408 milyar dolar olduğunu hesaba katarsak; 2010, Walmart için yerinde saymak olacak gibi gözüküyor. Suçu ekonomik durgunluğuna atmak çok da mantıklı değil. Ulusal Perakende Federasyonu'nun açıkladığı rakamlara göre Eylül sonu itibariyle ABD'de perakende satışları %2.6 oranında artmış bulunuyor. Yani Walmart bir şeylerin yanlış gittiğinin farkında ama çözümü bulabildiğinden henüz emin değil. Son olarak şirket Chicago, New York ve Washington D.C. için daha küçük mağaza konseptleri tasarladığını açıkladı. Anlaşılan daha verimli mağaza operasyonu ve müşteriye daha yakın olmak fikri Walmart yöneticilerince çözüm olarak denenecek.

Birinci olabilirsiniz ama...
Pirincin taşını ayıklamak Walmart CEO'su Mike Duke içinde epey zor olsa gerek ki, Bloomberg'e verdiği ropörtajını okuduğumda cevaplarından ağır bir stres altında olduğunu hissettim. Mesela satışlarda son durum nasıl gözüküyor sorusuna "Hafif yükselişte olandan hafif düşüşte olana kadar hepsi mevcut" diyebilmiş. Bu biraz "birşeyler yapıyoruz ama etkileri çok farklı oluyor; sebebini biz de anlamadık" itirafı gibi. Çok uzak değil 2006 yılında Walmart Almanya'daki 85 mağazasını Alman rakibi Metro'ya satıp piyasadan ayrılmıştı. Aynı şekilde Güney Kore'den de 2006 yılında 16 mağazasını satıp milyonlarca dolar zararla geri çekilen bir şirket bugün hala dünyanın en büyük şirketi olabiliyorsa tespitimiz hazır : Dünya artık süper güçlerin hakimiyetine izin vermiyor. Birinci olabilirsiniz ama süper olamazsınız. Ülke ya da şirket olması fark etmiyor…
Üç gün önce Rusya'nın en büyük iki perakendecisi Walmart'ın pazara girme teşebbüsüne daha etkili cevap verebilmek için birleşme kararı aldılar. Geçtiğimiz hafta Güney Afrika'nın perakende devi Massmart'ın %51'i için 2.4 milyar dolarlık teklif sunan Walmart, krizden çıkabilmek için umudunu ABD dışı yatırımlara bağlamış durumda. Birgün sıra Türkiye'ye de gelecektir, misafirperverliğiyle ün salmış Türk halkı "Walmart geldi hoşgeldi" diyecek mi bunu zaman gösterecek…
*California State University, Fullerton -College of Business and Economics