"Erdoğan Mısır'da çok popüler"

(USASABAH)
Nur Özkan Erbay / Washington DC

Mısır'da, Mübarek rejimine karşı 17 Ocak'tan itibaren bu yana artarak devam eden protesto gösterileri tüm hızıyla sürüyor. 30 yıldır Mısır'ın yönetiminde olan Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek kendisine yapılan tüm çağrılara ve protestolara rağmen henüz görevi bırakmış değil.
Önceki gün yaptığı açıklamada, önümüzdeki aylarda yapılması beklenen seçimlerde yeniden aday olmayacağını açıklayan Mübarek'in, görevi nasıl ve ne şekilde bırakacağı ise belirsizliğini koruyor.
Merkezi Washington'da bulunan Orta Doğu Enstitüsü'nün (Middle East Enstitüsü) Mısırlı uzmanlarından Mohamed Elmenshawy Mısır'daki son gelişmeleri ve Mısır halkının beklentilerini USASABAH'a değerlendirdi.

"Mısır halkının tahammülü kalmadı"
Mısır halkının artan protesto gösterileri sonunda en önemli ve ortak isteğinin "Mübarek'in gitmesini görmek" olduğunu belirten Elmenshawy, Mısır halkının yapılacak seçimleri bile beklemeye tahammülünün kalmadığını söylüyor.
Hüsnü Mübarek'in 60 yıllık eski bir asker olarak pes etmediğini ve direndiğini ifade eden Elmenshawy, "Mübarek hiçbir şeyi, hiçbir kimseyi dinlemiyor ve bunda da ısrar ediyor. Kendisini ülkesi için hizmet ettiğine inanıyor. Bu anlamda birçok kriz atlattı geçmişte; iç savaşlar, bölgesel savaşlar, bölge ülkelerinin baskıları, yanı başında olan devrimleri atlattı. Bunu da atlatacağını düşünüyor. Mübarek'in durumu Tunus devrik lideri Bin Ali'ye bu açıdan benzemiyor. Mübarek bu konuda taviz vermiyor. Hemen çekilmemesinin altında yatan bu"diyor.

Facebook jenerasyonu, protestolarda başı çekiyor
Elmenshawy, Mısır'daki protesto gösterilerini şöyle anlatıyor:
"Olayların başladığı gün 25 Ocak, Mısır'da Polis Günü ve ulusal tatil günüdür. Polis son 30 yıldır Mübarek rejiminin bir aracı oldu. Protestolar arasında yer alan genç jenerasyon, Facebook, Twitter jenerasyonu polise "milliyetçi ol ve tarihini hatırla" mesajı verdi bir anlamda o gün. Kimse protestocuların bunu başaracaklarını beklemiyordu. Önce gençler başladı ve sonra Mısır'ın tüm politik gruplarından, liberal, muhafazakâr, kadın, erkek, Hıristiyan, Müslüman herkesten destek buldu protestolar. Tüm bu gruplar ortak bir politik amaçta birleşiyor. Yoksa özellikle, üst orta sınıfın ekonomik olarak pek de problemi yok. Üst orta sınıf şu anda Mısır'da etkili. Bunlar Amerika'da, yurtdışında eğitim almış çok iyi İngilizce konuşan bir grubu temsil ediyor. Gençler özgür olmak, Türkiye'deki, Amerika'daki, Japonya'daki arkadaşları ile konuşmak, etkileşim halinde olmak istiyorlar. Facebook jenerasyonu, dünya ile bütünleşen bu kuşak Mısır'a tam demokrasinin gelmesi için yola çıktı. Sosyal ve ekonomik realitelerle mücadele eden grup da var ancak bu insanların da sosyo-ekonomik endişelerinin ötesinde ortaklaşa istedikleri tek şey Mübarek Rejiminin devrilmesi. Bu insanların çoğu hayatlarında Mübarek'den başka lider görmediler ülkelerinde ve bundan utanç duyuyorlar."


"Tunus benzer şartlarda bir ülkenin de bunu başarabileceği inancını yarattı"
Tunus'da yaşananların Mısır halkı için ilham kaynağı olduğunu belirten Elmenshawy, Tunus'un Mısır'a adeta "Evet yapabiliriz, evet yapabilirsiniz" umudunu, mesajını verdiğini söylüyor ve şöyle devam ediyor:
"Benzer bir geçmişe sahip bu ülkeler, aynı dili konuşuyorlar, aynı dine mensuplar ve aynı kültüre sahipler. Bundan önce Ukrayna, Gürcistan, Doğu Almanya'da olanlardan, rejim değişikliklerinden bu kadar etkilenmemeleri doğal. Tunus, Mısır halkı nezdinde, kendisi gibi olan , benzer şartlarda bir ülkenin de bunu başarabileceği inancı ile güven yarattı. Tunus'da da polis halkla çatışmalarda birçok kişiyi öldürdü ve polisin tüm itibarı yerle bir oldu. Bundan Tunus halkı daha güçlü çıktı. Tunus'da olanlardan iki gün sonra Mısır'da internet erişimi engellendi. İnsanlar Twitter ve Facebook kullanamadılar. Hiçbir politik geçmişi olmayan, sade vatandaşlar bu olanlardan sonra protestolara katıldı."

"Erdoğan Mısır sokaklarında oldukça popüler"
Elmenshawy Mısır halkının, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Mübarek'e yaptığı çağrıyı ve Mısır halkına yönelik değerlendirmelerini takdirle karşıladığını belirterek Erdoğan'ın Mısır'da çok popüler olduğunu ifade ediyor. Elmenshawy, "Mısırlılar son 3 yıldır Türkiye'nin bölge için yaptıklarından çok hoşnut ve bunu takdir ediyorlar. İnanıyorum ki Erdoğan Mübarek'ten çok daha popüler Mısır sokaklarında." diye ekliyor.
"ABD'nin çağrıları Mısır halkının beklentilerini karşılamıyor"
ABD'nin süreçte iyi hesaplanmış ve diplomatikr çizgide bir politika izlediğini belirten Elmenshawy, ancak Amerika'nın şu ana kadar ki politikasının Mısırlı'ların beklentileirini tam olarak karşılamadığını söylüyor ve şöyle devam ediyor: "Ukrayna, Gürcistan, Polonya gibi ülkelerde demokrasinin desteklenmesi, mevcut rejimin sona ermesi, lider değişikliği ve halkın desteklenmesi konusunda ABD bu ülkelerin halklarına bu yönde destek vermişti. Mısır'daki rejimin demokrasiye dönüşmesi gerektiği konusunu vurguluyor, buna ilişki birçok şey söylüyor ancak 'Mübarek, Mısır halkının isteği üzerine gitmeli' demiyor. En azından henüz demedi. Retoriksel olarak ve kamuoyuna yaptıkları açıklamalarda, hem Başkan Obama hem de Bakan Clinton, protestoların başladığı birinci gün: Mübarek güçlü bir müttefikimiz ancak daha fazla demokratik olmalı- şeklinde açıklamalarda bulundular. İki gün önce ise: Demokrasiye geçiş başlamalı- dediler. Mısır sokaklarındaki protestoların güçlenmesi ve artması karşısında bu tepkiyi artırıyorlar. 2 milyon kişi Kahire sokaklarında "Mübarek git" diyor ancak ABD hala bunu söylemekte çekimser kalıyor. Oysaki bu Mısırlıların tek isteği. "


"Yapılacak seçimler Mısır'ın başına kimin geçeceğini gösterecek"

Elmenshawy, ABD'nin bu süreçte Mübarek'in yerine gelecek kişinin güçlü bir isim olmasını isteyeceğini belirterek ABD'nin Mübarek'in yerine gelebilecek, muhalif kanattan isimlerle görüştüğüne, Kahire Büyükelçisi Margaret Scobey'in Mısır'ın önde gelen figürlerinden Uluslararası Atom Enerjisi Konseyi Eski Başkanı Muhammed El Baradey ile geçtiğimiz gün gerçekleştirdiği görüşmesine ve Demokrat Parti senatörü John Kerry'nin de Baradey ismini önermesine dikkat çekiyor. Elmenshawy, Mübarek tarafından Başkan Yardımcısı olarak görevlendirilen ve kendisine çok yakın bir isim olan Eski İstihbarat Direktörü Ömer Süleyman'ın Mısır halkı arasında çok da popüler olmadığını belirtiyor ve ekliyor: "Mısır halkı özgür bir ortamda gerçekleştirilecek seçimlerde istediği kişiyi seçmek arzusunda."

"Müslüman kardeşler liderlik konusunda inisiyatif almıyor"
Mısır'ın en etkili siyasi gruplarından olan Müslüman Kardeşler Hareketi'nin, 25 Ocak'ta başarıya ulaşan protestolara destek verdiğini ancak hareketin liderlik konusunda bir insiyatif almak istemeyeceği görüşünde olan Elmenshawy, ülkedeki diğer önemli figürler olan Arap Birliği Genel Sekreteri Amr Musa, Baradey ve ordu ile ilgili şu değerlendirmelerde bulunuyor: "Amr Musa protesotolara katılmadı ancak ihtiyaç duyulduğu takdirde ve dönemde hizmet verebileceğini söyledi. Kendisi Mısır halkı nezdinde popüler ve halk ona güveniyor.El-Baradey'in şu anda önemli bir yeri var protestolarda ve ön plana çıkıyor. Bugün her fraksiyon; Millyetçi, Arap milliyetçisi, Liberal, İslamcı, Muhafazakar herkes bir araya geliyor Mısır'da. Geçiş dönemini Baradey'in yönetmesini isterim. Kendisi kariyerinde önemli pazarlıkları yürüten, arabulucukta etkili bir isim ve şimdi buna ihtiyaç var.
"Mısır halkının tek istediği şey demokrasi "
Asker konusunda ise karışık duygular var halk nezdinde. Askerin en üst kanadı Mübarek'e tam bağlı ancak orta ve alt seviyedeki askerler halk gibi düşünüyor. Mısır'ın geleceği açısından asker doğal olarak önemli. Askerler Mısır halkının bu isteklerini, beklentilerini görüyor. Belki geçiş döneminde olabilirler ancak bu kalıcı olmayacaktır çünkü Mısır halkının tek istediği şey demokrasi."

---

Mohamed Elmenshawy kimdir?
Orta Doğu Enstitüsü'ne katılmadan önce "Arab Insight" ve "Taqrir Washington" yayınlarının Genel Yayın Yönetmenliği'ni yürüten Elmenshawy, aynı zamanda 2009 yılından bu yana Birleşmiş Milletler Medeniyetler İttifakı- "Rapid Response to Media Mechanism" instiyatifinde üye olarak görev yapıyor. Amerika'nın önde gelen yazılı ve görsel medya organlarında yorum ve değerlendirmeleri ile yer alan Elmenshawy'nin Universiy of Akron'dan Uluslararası İlişkiler ve Orta Doğu Politikaları alanında yüksek lisans, Amerikan Üniversitesi'den MBA ve Kahire Üniversitesi Siyaset Bilimi bölümünden lisans dereceleri bulunuyor.