"ABD liderliği zora giriyor"

(A.A.)
Fatih Üniversitesi Ekonomi Bölümü Öğretim üyesi Vildan Serin, yeni ekonomik güç merkezlerinin Çin başta olmak üzere içinde Türkiye'nin de bulunduğu yükselen ekonomilere doğru kaydığını belirterek, ABD'nin liderliği altında mevcut kurumsal düzenle küresel yönetimi sağlamasının giderek imkansız hale geldiğini ifade etti.
Serin, AA muhabirine yaptığı açıklamada, günümüzde gelişmekte olan ülkelerin gelişmiş ekonomilere kaynak aktararak, kredi veren bir konum kazandığına dikkati çekerek, ''ABD'nin çok aşırı kaynak tüketme eğilimlerinden kaynaklanan ve giderek artan açıklarını petrol ihraç eden ülkeleri ile yükselen asya ülkeleri kapatma işlevini üstlenmişlerdir. 2008 küresel kriziyle birlikte ABD ve Avrupa ekonomilerinde başlayan gerilemeyi, Asya'da devam eden büyüme dengelemektedir. Öyle ki 2008 krizi sonrası 2009 yılında gelişmiş ülkeler yüzde 3,4 küçülürken Çin yüzde 9,2, Hindistan yüzde 6,8 büyüme oranlarını yakalamış ve 2010 ve 2011 yıllarında da bu oranları artırarak korumuştur'' diye konuştu.
''Küresel dengesizlikler, ülkelerin cari işlem dengeleriyle ilgilidir'' diyen Serin, ''bazı ülkeler cari işlemler açığı verirken diğerleri fazlalık vermektedir. Aykırılık; açık veren ülkelerin gelişmiş, fazlalık veren ülkelerin ise gelişmekte ve yükselen ekonomiler olmasından kaynaklanmaktadır. Küresel kriz öncesi başlayan 'dengesiz küresel büyüme' dünyayı üreten, tasarruf eden ve cari işlemler fazlası veren ülkeler ve tüketen, başkalarının tasarruflarını kullanan ve cari işlemler açığı olan ülkeler olarak ikiye ayırmıştır. Ürettiğinden fazla harcayan ekonomilerle, (ABD) ürettiğinden az harcayan ekonomiler (Çin) dünya üretim-harcama dengesini tersine çevirmektedir. Asya ekonomileri başta Çin olmak üzere daha çok üretmekte, gelişmiş ekonomiler ise başta Amerika olmak üzere daha çok tüketmektedir. Daha açık bir ifade ile Çin ve petrol ihraç eden ülkelerin tasarruflarını, Amerika'nın harcamasına yol açmaktadır'' şeklinde
değerlendirdi.
Serin, Amerika Birleşik Devletleri'nin Çin'in, ihracatını artırmak için dolar karşısında Yuan'ın değerini aşırı düşürmekle suçladığını ve ABD'de de Çin'den ithal edilen mallara tarife uyguladığını kaydetti. Bunun ''ekonomik savaşın'' korumacı politikaların artırılmasına neden olduğunu belirten Serin, şunları kaydetti:
''ABD'nin liderliği altında mevcut kurumsal düzenle küresel yönetişimi sağlamak giderek imkansız hale gelmektedir. Son kriz sonrası korumacı politikalar, diğer ülkelere de yayılmaktadır. Daha ekonomik milliyetçi olan sadece ABD ve Çin değildir. Avrupalılar hatta İngiltere korumacı politikalara yönlenmektedir.
Washington'un işsizlik oranı yüzde 10 üzerindedir. Çin'in döviz rezervlerindeki toplam rezervi 2,4 trilyon doları aşmıştır. Çin'in cari işlemler fazlası, çok daha hızlı büyüyebilir. Bu sorun ABD'de de Demokratları ve Cumhuriyetçileri birleştiriyor ve ABD'nin açık bütçe politikalarını eleştiriyorlar.''
Amerikan dolarının İkinci Dünya Savaşından beri dünyanın rezerv parası olmasının sonucu olarak, ABD'nin diğer paraları rezerv olarak tutmaksızın bütün dünyadan borç alabildiğine dikkati çeken Serin, söyle devam etti:
''Amerika diğer paraların faiz oranları ile rekabet etmek zorunda değildir. Faiz oranları düşük olsa bile sermaye dolara kayıyor. ABD dışında daha fazla dolar dolaşmaktadır veya yabancılar Amerikan varlıklarına (bono, tahvil ve hisse senetleri) daha fazla yatırım yapmaktadırlar. ABD'ye dünyanın geri kalanının büyük bir kısmı bu dolarların değişiminde mal ve hizmet sağlamaktadır. Hatta ABD kendi parasıyla borçlarını ödeme lüksüne sahiptir. ABD diğer ülkelerde kendi ülkesinden daha fazla harcayarak ödemeler bilançosu açıkları ile yaşayabilmektedir. Bir yanda, başta Çin olmak bazı yükselen ülkeler dış ticaret fazlaları verirken, ABD, İngiltere cari açık vermektedir. Mevcut küresel yönetişim sistemi sonuçta küresel dengesizlikle ve küresel krizle sarsılmıştır.''