Tan: "İran'a çare diplomasi"

(A.A)
Türkiye'nin Washington Büyükelçisi Namık Tan, İran'ın nükleer faaliyetleriyle ilgili sorunun diplomatik yollardan çözülmesi gerektiğini söyledi.
Tan, önce Amerikan The Christian Science Monitor gazetesi tarafından ABD'nin önde gelen basın kuruluşlarının temsilcilerinin katılımıyla düzenlenen kahvaltılı toplantıya katıldı, daha sonra George Washington Üniversitesi Elliott Uluslararası İlişkiler Okulu'nda öğrencilere hitap etti.
Toplantılarda Tan'a, özellikle Türk-Amerikan ilişkileri, Arap Baharı, İran, Irak, Suriye konularında sorular yöneltildi.
Tan'ın bu iki toplantıdaki konuşmasında ve sorularda öne çıkan başlıklar ise şöyle oldu:
İlk olarak Ortadoğu ve Kuzey Afrika'da yaşanan ayaklanmalara değinen Tan, ''Arap Baharı''na başlamakta çok geç bile kalındığını söyledi.
Değişimin kaçınılmaz ve geri döndürülemez olduğunu belirten Tan, bu durumun cesaret kırıcı zorlukların yanı sıra eşsiz fırsatlar da sunduğunu kaydetti. Tan, değişimlerin ülkelerin kendi halkları tarafından sahiplenilmesi ve öncülük edilmesi gerektiğini dile getirdi.
Bir soru üzerine, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın, çok hassas bir bölgede istikrar için güçlü liderlik göstermesinden dolayı takdir edilmesi gerektiğini belirten Tan, ''Tahrir Meydanı'na gelip, laiklik hakkında konuşma cesaretini gösteren başka kaç lider var? İşte bu yüzden Erdoğan bölgede bu kadar popüler'' dedi.
Başbakan Erdoğan'ın vizyonu ve cesaretinin, sadece Türkiye'de değil, Türk-Amerikan ilişkileri ile küresel barış ve istikrar için de gerekli olduğunu ifade eden Tan, ABD Başkanı Barack Obama ile Erdoğan'ın bu yıl içerisinde 13 kez telefonda görüştüğüne, ilk kez aynı dönemde hem ABD Başkanı hem de ABD Başkan Yardımcısının Türkiye'yi ziyaret ettiğine dikkati çekti.
"İran sorunu diplomasi ile çözülmeli, kararlıyız"
Suriye konusunun tüm bölgeyi ilgilendiren bir konu haline geldiğini belirten Tan, bu sorunun bölgesel boyutta sahiplenilmemesi halinde, üstesinden gelmenin imkansız olduğunu kaydetti.
Tan, bu nedenle Türkiye'nin, sorunun çözümü için Arap Birliği ile birlikte yoğun ortak çabalara giriştiğini belirterek, Suriye'deki krizin, ''hızlı, kestirme yollarla'' çözülemeyeceğini, uluslararası konsensüsle hareket edilmesinin önemli olduğunu dile getirdi.
Suriye'nin tüm diğer tekliflerde olduğu gibi Arap Birliği'nin gözlemci teklifine de sırt çevirerek bu son şansını kaybettiğini ifade eden Tan, ''Türkiye, bu zorlu dönemde Suriye halkının yanında kararlıca yer almaya devam edecek. Çünkü, Suriye halkıyla ortak bir geleceği paylaştığımıza ve böylesine bir ortak geleceği birlikte inşa edeceğimize güçlü şekilde inanıyoruz'' dedi.
Tan, Türkiye'nin nükleer ve kitle imha silahlarından arınmış bir bölge istediğini, komşusu İran dahil hiçbir bölge ülkesinin nükleer silah sahibi olmasını istemediğini söyledi. Bu noktada, İran'ın nükleer silah geliştirmesini de istemediklerinin altını çizen Tan, İran'ı nükleer silah edinmekten uzak tutmada, bir komşusu olarak Türkiye'nin, daha uzak mesafelerde kalan diğer ülkelerden daha fazla kararlı olduğunu kaydetti.
Tan, Türkiye'nin tüm ülkeler için bağlayıcı olan BM Güvenlik Konseyi kararlarını uyguladığına da işaret etti.
İran'ın nükleer programına ilişkin meselenin İran'ın uluslararası toplumla ilişkilerini olumsuz etkilediğini dile getiren Tan, iki komşu ülke olan Türkiye ve İran arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilerin de çeşitli nedenlerle istenilen düzeyde ilerlemediğini ifade etti.
Tan, İran ile ilgili nükleer sorunun diplomatik yollarla çözülebileceğini ve bunun gerekli olduğunu belirterek, ''Bölgedeki hassas durum da dikkate alındığında, kalıcı bir çözüm için diplomasi tek uygulanabilir yol olarak görünüyor'' dedi.
Bir soru üzerine, İran ile ilgili BMGK kararının tüm ülkeleri bağlamasına karşın, ABD ve AB tarafından ortaya konulan yaptırımların yasal olarak Türkiye'yi bağlamadığını belirten Tan, ancak Türk özel sektör şirketlerinin ABD ve AB yaptırımlarının olası etkilerine dair kendi değerlendirmelerini yapabileceğini kaydetti.
Tan, başka bir soru üzerine, Türkiye'nin uluslararası yükümlülüklerine tam anlamıyla uyduğunu belirterek, BMGK'nın yaptırım kararlarının kusursuz uygulandığını vurguladı.
Türkiye'ye İran konusunda Batı medyasında bazı haksız eleştirilerin yapıldığına da dikkati çeken Tan, ''Biz İran'ın yanında durmuyoruz, biz İran'la yan yana yaşıyoruz. Bu ikisi birbirinden çok farklı şeyler'' dedi.
Irak ve terör örgütü PKK
Bir soru üzerine, Türkiye'nin her zaman Irak'ın egemenliğinin yeniden tesisini desteklediğini belirten Tan, bu noktada, Irak'ın güvenlik ve savunma alanlarında tüm kontrolü eline almasını memnuniyetle karşıladıklarını bildirdi. Büyükelçi, " ancak Irak'taki göreceli güvenlik ve istikrarın hala tersine dönebilir bir doğaya sahip olduğu"nu söylerek uyarıda bulundu.
Tan, bu bağlamda, Irak'ın ordusunu güçlendirmesi için askeri eğitim gibi konularda uluslararası toplumun yardımına ihtiyacı olduğuna inandıklarını ve Türkiye'nin Irak'a elinden gelen her türlü desteği sağlamaya hazır olduğunu kaydetti.
Tan, Türkiye, ABD ve Irak'ın ortak düşmanı olan terör örgütü PKK'nın Irak'ın kuzeyindeki varlığının Türkiye'de önemli kaygı yarattığını söyledi.
PKK ile mücadelelerinde ABD'nin devam eden desteğinden memnuniyetlerini ileten Tan, ancak PKK tehdidini kökünden kazımak için ABD'den dana fazlasını yapmasını istediklerini kaydetti.
"İsrail gereken adımları atmıyor"
Tan, Türkiye ile ABD arasındaki işbirliğinin, aralarındaki farklılıklardan çok daha fazla olduğunu söyledi.
ABD Başkan Yardımcı Joe Biden'ın Türkiye ziyaretinin de Türkiye ile ABD arasındaki yakın ilişkinin en yeni kanıtı olduğunu belirten Tan, ABD Başkanı Barack Obama'dan başlamak üzere ABD'li yetkililerin, Türkiye'nin bölgeye yönelik politikalarını ve güvenlik kaygılarını anladığını dile getirdi.
Tan, Türkiye'nin, Suriye, Irak ve İran gibi farklı zorlukları içinde barındıran ülkelerle uzun sınır komşuluğunun bulunduğunu hatırlatarak, bu nedenle ABD'li yetkililerin Türkiye'nin hassasiyetlerini anladıklarını ifade ettiklerini bildirdi.
Tan, ''ABD yetkilileri, insansız hava araçları da dahil ABD'nin neleri göndermesini istediğimizi biliyorlar'' diye konuştu.
Büyükelçi Tan, ayrıca, Türkiye'nin Mavi Marmara baskınından sonra İsrail'den özür ve tazminat beklemesine, sorunun çözülmesi için gizli görüşmeler bile yapılmasına rağmen İsrail'in bu konudaki pozisyonunu değiştirmediğini belirtti.
Türkiye'nin İsrail'e yönelik 5 maddelik yaptırım kararını, Mavi Marmara konusundaki BM raporunun sızdırılmaması yönünde aralarındaki mutabakata rağmen İsrail'in bu raporu sızdırmasıyla açıkladığını söyleyen Tan, bu kararın ne İsrail ne de ABD için sürpriz olduğunu sözlerine ekledi.