Gayrıresmi gündem Suriye

(SABAH)
Duygu GÜVENÇ / CHICAGO
ABD'nin Chicago kentinde 20-21 Mayıs'ta düzenlenecek NATO Zirvesi'nin resmi gündeminde Suriye yer almıyor. Ancak başta Türkiye'yi temsil edecek Cumhurbaşkanı Abdullah Gül olmak üzere, zirveye katılan liderlerin Suriye'de süren şiddete işaret etmeleri bekleniyor.
ABD'nin ilk defa Washington dışında ev sahipliği yaptığı ve ittifakın en geniş katılımlı zirvesine katılmak üzere Cumhurbaşkanı Gül, beraberinde Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ve Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz ile dün Chicago'ya hareket etti. Gül, resmi kutlamaların kaldırıldığı ilk 19 Mayıs'ı da Chicago'da düzenlenecek resepsiyon ile kutlayacak.
KOMUTA KADEMİSİNDE BİR TÜRK
Lizbon Zirvesi'nde belirlenen Stratejik Konsept'e paralel olarak komuta ve kuvvet yapısını Chicago zirvesinde uyarlayacak olan NATO'da kilit komuta kademesinde bir Türk general de bulunacak. Avrupa'yı füze saldırılarına karşı korumak için geliştirilen, radarları Malatya Kürecik'e yerleştirilen füze kalkanı sisteminin komuta merkezi Almanya'daki NATO hava üssü Ramstein'in komutanı bir ABD'li olacak. Yönetim kademesinde ise bir Türk general füze savunma sisteminin yönetiminde görev alacak. Bu görevi Hava Kuvvetleri'nden bir Tümgeneralin üstlenmesine kesin gözüyle bakılıyor. Türk generalin yanı sıra İngiliz ve Alman generallerin de Ramstein'daki yönetim kademesinde yer alması bekleniyor.
Radarlardan alınan bilgilerin toplandığı Ramstein'de bir Türk generalin yanı sıra bir de irtibat subayı görev yapacak. Ayrıca, NATO'nun ana karargahı Shape'de de Türk subaylar görev almaya devam edecek. Zirvenin gündemindeki en önemli konuyu Lizbon'da alınan kararların uygulaması oluşturacak.
HOLLANDE İLE İLK BULUŞMA
Türkiye ve Fransa arasında sözde soykırımın inkarını suç sayan tasarının ardından gerilen ilişkilerin ışığında Gül, Fransa'nın yeni Lideri François Hollande ile ilk defa Chicago'da buluşacak. Görüşmede, Gül'ün vereceği ana mesaj, "Sarkozy'i unutalım, beyaz bir sayfa açalım" olacak. Gül, Almanya Şansölyesi Angela Merkel ile de görüşecek. Merkel'in talebi üzerine gerçekleşecek görüşmenin gündeminde AB ile Türkiye ilişkilerinin ağırlıklı yer tutması bekleniyor.
ZERDARİ İLE OBAMA BULUŞUYOR
Osama Bin Ladin'in Pakistan'da öldürülmesinin ve 24 Pakistanlı askerin NATO uçaklarınca açılan ateşle öldürülmesinin ardından Pakistan Cumhurbaşkanı Asıf Ali Zerdari ile Barack Obama ilk defa biraraya gelecek. Pakistan Lideri Zerdari, Türkiye'nin girişimleri sonucu Afganistan'ın geleceğinini tartışılacağı toplantıya davet edildi. Pakistan da NATO uçaklarına yeniden geçiş izni için kapıyı araladı.
İŞTE ZİRVENİN GÜNDEMİ
AFGANİSTAN: NATO, 2014'te Afganistan'da muharipten eğitim moduna geçilecek. Bunun için Lizbon'da 2013'te bir intikal dönemi öngörüldü. Afganistan'daki NATO kuvvet sayısı azalacak ve çekilme 2013'ten itibaren başlayacak. Ancak bu çekilmenin yönetimi ve mali bütçesi Chicago'da karara bağlanacak.
SAVUNMA VE CAYDIRICILIK: Her stratejik konseptin ardından olduğu gibi, ittifakın yeni güvenlik ortamında Savunma ve Caydırıcılık Yapısı (DPPR) belirlenecek. Gelişen teknoloji ile birlikte NATO'nun bu teknolojiye nasıl uyum sağlayacağı belli olacak. Ancak benimsenecek bu caydırıcılık içerisinde Almanya, nükleer caydırıcılığın yer almasını istemiyor. Başta Türkiye, Fransa, Hollanda ve İngiltere ise Lizbon'da alınan karar doğrultusunda İttifakın şimdiye kadar olduğu gibi nükleer caydırıcılığının korunmasını savunuyor. Lizbon'da benimsenen kurallara yeni bir düzenleme yapılamayacağında ısrar ediyor.
ORTAKLIKLARIN GELİŞTİRİLMESİ: NATO Lizbon'da ortaklıkları genişletme kararı aldı. Rusya ile ABD arasında füze savunma sisteminde mutabakat sağlanamadığı için bu defa NATO-Rusya Konseyi yapılmayacak ancak Rusya, Ukrayna, Gürcistan ile ilişkiler, Akdeniz Diyaloğu, İstanbul İşbirliği Girişimi ve Küresel Ortaklıklar ele alınacak. Bu çerçevede Zirveye Japonya, Avustralya, Yeni Zelanda; İsveç, Finlandiya da katılacak. Ermenistan Cumhurbaşkanı ise PFP çerçevesinde Chicago'da olacak.

AB-NATO İŞBİRLİĞİ: NATO-AB işbirliği bir kez daha ele alınacak. Ancak AB'nin temsilcileri sadece yemeklere katılacak. Türkiye, geçmişte olduğu gibi NATO-AB işbirliğine Nice'de kabul edilen Uzlaşılmış Çerçeve kapsamında 'evet' diyor ve rezervini koruyor.
AKILLI PAZARLIK: Zirvenin en önemli gündem maddesi ise ittifakın Akıllı Savunma sistemine geçişi olacak. Prag Zirvesi'nden bu yana devam eden pazarlıklarda, azalan savunma bütçeleri ve büyük masraf gerektiren stratejik imkanları bazı ülkelerin tek başına sahip olamaması etkili olacak. İttifak akıllı savunma sistemi ile çok daha hareketli bir yapıya kavuşmak isterken, bunun sinerjisinin nasıl sağlanacağı karara bağlanacak. ABD'nin yeni savunma yapılanmasında odak olarak Orta Doğu ve Asya'yı benimsemesinin ardından Avrupa'daki kuvvetlerinde başlattığı azaltma üyeler arasındaki fonların paylaşımında yeni bir külfet paylaşımını gerekli kılıyor. Ayrıca, savunma sanayinde gelişmiş olan ülkeler arasında da rekabet akıllı pazarlık sırasında kızıştı.