BM'de Suriye kararsızlığı

(USASABAH)
Eren Abdullahoğlu / NEW YORK
BM Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) Suriye konulu toplantısında, siyasi çözüme ilişkin Temas Grubu oluşturulması ve Suriye yönetimine karşı yaptırım getirilmesi fikirlerinin gündeme geldiği bildirildi.
BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, BM-Arap Birliği'nin Suriye Özel Temsilcisi Kofi Annan ve Arap Birliği'nin Genel Sekreteri Nebil El Arabi'nin BMGK'ya Suriye'deki duruma ilişkin bilgi verdiği toplantının ardından BMGK'nın üye ülke temsilcileri de basına açıklamalarda bulundular.
ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Susan Rice yaptığı açıklamada, toplantıda Annan Planı'nın, kritik bir aşamaya geldiğinin belirtildiğini ve Suriye hükümetinin yükümlülüklerini yerine getirmemesi yüzünden planın başarılı olamadığını söyledi. Ban, Annan ve El Arabi'nin BMGK'dan baskı uygulamasını ve Suriye rejiminin Plana uymaması halinde bunun sonuçlarının uygulanacağını göstermesini istediklerini anlatan Rice, ''Bu bize verilen önemli bir mesajdır, ABD ve bazı diğer ülkelerin bir süredir söyledikleriyle de uyumludur'' diye konuştu.
Rice, ''İran'ın oluşturulması planlanan Temas Grubu'na dahil olmasına'' yönelik bir soru üzerine, ''Şu anda İran, Suriye'deki sorunun bir parçasıdır, şiddet uygulayan Suriye rejimine destek vermektedir. İran bunu yapmaya bırakırsa bu önemli olur ama bunu görmedik. İran, Suriye'de barışçıl bir siyasi çözüme katkıda bulunma yönünde bir hareket göstermedi'' dedi.
Rice, Temas Grubu ya da uluslararası konferans düzenlenmesi konularının henüz tartışma aşamasında olduğunu da hatırlatarak, ''Burada önemli olan, Suriye'de şiddetin durması ve Suriye yönetiminin yükümlülüklerine uymasını sağlamaktır, bu olmazsa Temas Grubu'nun amacı olduğu belirtilen siyasi çözüm başlatılamaz'' diye konuştu.
İngiliz, Fransız ve Alman Temsilciler yaptırımdan yana
İngiltere'nin BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Mark Lyall Grant, BMGK'nın Annan Planı'na olan desteğini, BM Ana Sözleşmesi'nin 7. bölümü altında bir yaptırım kararı alarak güçlendirmesi gerektiğini, aynı zamanda da önemli uluslararası aktörlerin, Suriye'deki siyasi diyaloğu şekillendirmeleri kapsamında aralarındaki anlayışı güçlendirmeleri gerektiğini ifade etti.
Grant, BM Gözlemci Misyonu'nun (UNSMIS) yapısına da yeniden bakılması gerektiğini, UNSMIS'in Suriye'de saldırılara maruz kalmaya başladığını söyledi.
Almanya'nın BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Peter Wittig de BMGK toplantısında, Şam'a yaptırımlar getiren bir karar kabul edilmesini önerdiğini söyledi. Wittig, bir soru üzerine bu sürecin henüz başında olduklarını, BMGK'nın konuyu tartışması gerektiğini söyledi.
Fransa'nın Maslahatgüzarı Martin Briens de açıklamasında, BMGK olarak ''vites değişikliğine'' gidilmesi gerektiğini belirterek Esed rejimi üzerindeki baskının artırılması ve Suriye yönetiminin Annan Planı'na uymaması halinde bunun sonuçlarıyla karşı karşıya kalacağını anlaması gerektiğini ifade etti.
Suriye'ye ilişkin yeni bir karar tasarısının ne zaman gündeme geleceğinin sorulması üzerine ise Briens, şu anda belli bir zaman öngörülmediğini, istişarelerin devam edeceğini söyledi.
Rusya'nın uluslararası konferans önerisi
Rusya'nın BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Vitali Çurkin de açıklamasında, Suriye yönetiminin Annan Planı'nın tüm maddelerine uymadığını kabul etti, ancak Suriye'nin insani yardım kuruluşlarının ülkeye girmesine izin vermesi gibi olumlu gelişmelerin de yaşandığını söyledi.
Çurkin, Suriye'deki muhalif grupların Annan Planı'na uymadıklarını ve bazılarının uymayacaklarını açıkça bildirmelerinin de son derece tehlikeli bir gelişme olduğunu belirtti.
Rusya'nın Suriye'deki krizin çözümü kapsamında uluslararası konferans düzenlenmesi önerisinde bulunduğunu hatırlatan Çurkin, bu konuyu Ban Ki-mun ve Kofi Annan ile de ayrıca görüştüğünü ve ikisinin de öneriye ilgi gösterdiğini söyledi.
Kofi Annan'ın Temas Grubu oluşturulması fikriyle kendilerinin uluslararası konferans düzenleme önerilerinin aynı paralelde olduğu görüşünü dile getiren Çurkin, uluslararası konferansın biran önce toplanmasını istediklerini kaydetti. Çurkin sorular üzerine, Rusya'nın Suriye'de askeri müdahale seçeneğine kesinlikle karşı durduğunu yineledi.

Çin'in BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Li Baodong da sorunun Annan Planı çerçevesinde çözülmesini istediklerini, askeri seçeneklere ve yaptırımlara karşı olduklarını ifade etti.

Ban Ki-Mun: "Barış planı hala odak noktası"

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Ban Ki-mun, Güvenlik Konseyi'ndeki toplantının ardından yaptığı açıklamada, Suriye hükümetinin barış planına uymadığını söyledi. BM ve Arap Birliği'in Suriye Özel Temsilcisi Kofi Annan'ın Suriye sorununa çözüm için kurmaya çalıştığı kontak grubu girişimine ise Amerika sıcak bakmıyor. Suriye'de ciddi bir iç savaş tehlikesi olduğunu ve durumun taşma noktasından kırılma noktasına gidebileceğini belirten Ban Ki-Mun, BM Özel Temsilcisi Kofi Annan'ın barış planının hala "odak merkezi" olduğunu ifade etti.
Suriye krizinin görüşüldüğü Güvenlik Konseyi toplantısının ardından Annan ve Arap Birliği Genel Sekreteri Nabil el Arabi ile düzenlediği ortak basın toplantısında konuşan Ban, Suriye'de "büyük bir iç savaş tehlikesinin çok yakın" olduğunu ve Güvenlik Konseyi'nin "tek ses" olması gerektiğini söyledi. Mun, ayrıca, Suriye'de son yaşanan şiddet olaylarının "insanlığa karşı suç" olarak nitelenebileceğini söyledi.
BM'nin Annan barış planına bağlı olduğunu vurgulayan Ban, bundan sonra ne tür adımlar atılacağı konusunda ek görüşmeler yapılması gerektiğini belirtti. Mun, Mekiska'da bir araya gelecek olan G 20 zirvesinin de Suriye konusunda tarafların bir araya gelemesi açısında iyi bir fırsat olduğunu ifade etti. Annan da, Ban'ın çağrısını tekrarlayarak, "Çatışmaların giderek daha da militerleşmesi ağır sonuçlara yol açabilir" dedi.
Anna Kontak grubunu doğruladı
'Kofi Annan, basın toplantısında, Suriye üzerinde etkili olabilecek ülkelerden bir grup kurulacağına dair gelen bilgileri doğruladı. Annan, kurulacak grubun barış planına uyulması için hem Esed hükümetine hem de muhalifler üzerinde etkili olabilecek ülkelerden oluşacağını söyledi.
İran'ın dahil olup olmayacağı belli değil
Gazetecilerin ısrarlı bir eşkilde kontak grubuna İran'ı dahil edilip edilmeyeceği sorusuna Annan, İran'ın bölgede ve Suriye hükümeti üzerinde etkisi olduğuna dikkat çekti. Annan, kontak grubuna dahil olacak ülkelerin hem hükümet hem de muhalif grub üzerinde etkisi olan bölgedeki ülkelerden oluşacağını ifade ederken, bu grupta yer alacak devletlerin bir araya gelip sorunun çözümüne daha gerçekçi yaklaşımlar getirebileceğini ifade etti. Suriye'deki şiddet olaylarının bölgeye yayılmadan önce barışçıl yollarla çözümünün önemli olduğunu daha önce dile getirdiğini hatırltan Annan, ''Konsey'e de bazı ülkelerin dışişleri bakanlarına da söyledim; Suriye'nin Libya olmadığını. Buradaki sorun yalnızca içeride bir göçüğe yol açmaz dışarıya doğru patlar ki bu patlama sınırlarını aşacak nitelikte. Ve elbette bunu kimse istemez'' dedi.
Suriye sorununun çok karmaşık ve zor olarak niteleyen Annan, diplomatik yoldan çözüm arayışının zaman kaybından öte bir şey olmadığı yolunda eleştirilerin olduğu ancak yaşanılan sorunun en barışçıl yoldan çözmeye çalıştıklarını aktardı. İran'ın kurulmaya çalışılan kontak gruba dahil olmasının sorunun çözümüne olumlu katkı yapıp yapmayacağı sorusuna Annan, ''Suriye'de politik dönüşüm sağlandıktan sonra ülkenin geleceğine halkın kendisi karar verecektir... Ben İran'ın bölgesinde önemli bir ülke olarak görüyorum ve umut ediyorum ki sorunun çözümünün bir parçası olur'' diye cevap verdi.