Mahkeme'den Arizona ayarı

(USASABAH ve Ajanslar)
ABD Yüksek Mahkemesi, ülkede ciddi tartışma başlatan Arizona eyaletinin göçmenlik yasasının ana unsurlarını lağvederek, eyaletlerin federal kanunların ''Altını kazıyamayacağına'' karar verdi.

Ancak yasanın çok tepki çeken, polisin kişilerin göçmenlik statüsünü kontrol etmesi hükmünü koruması, Obama yönetimi açısından da bir yenilgi oldu.
Mahkeme, 3'e karşı 5 oyla, Arizona'nın göçmenlik yasasının 3 ana maddesinin hükmünü kaldırdı. Bu kapsamda mahkeme, eyalet kanununun, göçmenlerin üzerinde kimlik taşımamasını ve kayıtlı olmayan göçmenlerin işe başvurmasını suç sayan maddelerini kaldırdı. Mahkeme ayrıca eyalet kanununun, bir kişinin ABD'de yasadışı kaldığına dair, ''Sadece bir şüpheye'' dayanarak gözaltına alınması hükmünü de lağvetti.
Dolayısıyla, mahkeme, göçmenlik kanun ve politikaları yapma yetkisinin federal hükümete ait olduğu, eyaletlerin ise kısıtlı şekilde kanunları uygulayabileceğine hükmetti.
Yargıç Anthony Kennedy, çoğunluk görüşüne dair açıklamasında, ''Ulusal hükümet göçmenlik düzenlemelerini yapmakta önemli güce sahiptir. Arizona'nın yasadışı göçmenliğin yarattığı problemlere dair kaygıları anlaşılabilir ama eyalet, federal kanunun altını kazıyan politikalar izlememeli'' ifadesini kullandı.
Çok tartışmalı madde hala geçerli
Arizona'nın geçirdiği kanun, eyaletteki polislere diğer yasaları uygularken, kişilerin göçmenlik statüsünü kontrol etme hakkını da tanıyordu ve özellikle bu madde, en fazla tartışılan konulardan biriydi.
Eyaletteki Latinler, söz konusu maddeye dayanarak polislerin kendilerini uluorta çevirebileceğini ve bunun ayrımcılık anlamına geldiğini söylüyordu. Obama yönetimi de bu maddeye, yurttaşlık haklarının altını kazıyacağı gerekçesiyle karşı çıkıyordu.
Yüksek Mahkeme ise polisin bu davranışı, kişinin ABD'de yasadışı bulunduğuna dair ''Makul bir şüphe'' durumunun ortaya çıkması halinde yapabileceğine hükmetti.
Dolayısıyla, Arizona Valisi Jan Brewer, mahkemenin polise yönelik bu kararına dayanarak, kanunun diğer temel 3 maddesi reddedilmesine rağmen, sonucu ''Eyaletin zaferi'' olarak ilan etti.
Brewer, kararın, ''Kanunun kalbinin'' ABD anayasası gereğince şimdi uygulanabileceğini söylediğini belirtti.
ABD Başkanı Barack Obama da yaptığı yazılı açıklamada, Yüksek Mahkeme'nin Arizona eyaletinin çıkardığı kanunun ana hükümlerini lağvetmesinden duyduğu memnuniyeti dile getirdi.
Obama, kanunun onaylanan bölümünün uygulamada yaratacağı etkilerine dair kaygılarının sürdüğüne de dikkati çekerek, ''Hiçbir Amerikalının, sadece dış görünüşleri nedeniyle şüphe bulutları altında yaşamaması gerektiğini'' kaydetti.
18 yaşından küçükler ömür boyu hapse mahkum edilemez
ABD Yüksek Mahkemesi, eyaletlerin, 18 yaşından küçüklerin, şartlı tahliye imkanı olmadan ömür boyu hapis cezasına çarptırılmasını sağlayan yasalar çıkarmasının anayasaya aykırı olduğuna hükmetti.
Yüksek Mahkeme'nin 4'e karşı 5 oyla kabul ettiği kararda, eyaletlerin, cinayetten suçlu bulunan 18 yaşından küçükleri şartlı tahliye olmadan ömür boyu hapse mahkum eden yasalar çıkarmasının anayasaya aykırı olduğu belirtildi.
ABD'de 14 yaşlarındayken soygun ve cinayetten ömür boyu hapse mahkum olan Evan Miller ve Kuntrell Jackson davaları konuya dikkati çekmişti. Miller Alabama'da cinayetten, Jackson da Arkansas'ta cinayetle sonuçlanan soygundan mahkum olmuştu.
Yüksek Mahkeme daha önce işledikleri suçlara cinayet dahil olmayan 18 yaşından küçük sanıkların idama ve şartlı tahliye olmadan ömür boyu hapse mahkum edilemeyeceği kararı almıştı.