Silahsızlanma görüşmeleri çöktü

(USASABAH)

Birleşmiş Milletler'de (BM) küresel silah ticaretinin düzenlenmesi ile ilgili çalışmalarda anlaşmaya varılamadı.
193 ülke ve uluslararası örgütlerin katılımı ile 3 Temmuz'dan bu yana devam eden görüşmelerde, uluslararası silah ticaretinin yarısından fazlasını elinde bulunduran ABD ve Rusya'nın yanı sıra Çin de anlaşma metni üzerine düşünmek için zaman istedi.

Yetkililer konuyla ilgili yıl sonuna kadar bir anlaşmaya varılacağını düşündüklerini belirtiliyor. Kulislerde ise Obama yönetiminin başkanlık seçimleri öncesinde güçlü silah lobilerini karşısına almak istemediği için metne karşı çıktığı konuşuluyor.

BM Başkanı Ban Ki-moon, kararın kendisinde hayal kırıklığı yarattığını söylerken, taraf ülkelerin anlaşmaya varabilmesi için gerekli görüşmeleri yapacağını bildirdi.
STK'lar 6 yıldır mücadele veriyor
Taslak metinde en küçük silahtan tanka kadar konvansiyonel silahların ihracat ve ithalatında önemli kurallar getiriyor. Uluslararası Af Örgütü üyeleri, meyve ve dinozor kemiklerine kadar tüm ürünlere uygulanan uluslararası ticari kuralların, silah ticaretinde geçerli olmamasını eleştiriyor.
Sivil toplum kuruluşlarının 5-6 yıldır sürdürdükleri çalışmalar sonunda ortaya çıkan uluslar arası konferanstan sonuç alınamaması hayal kırıklığı olarak değerlendirildi. Özellikle silah ticaretini yapan şirketlerin lobi çalışmalarının karar alınamamasında etkili olduğu ifade ediliyor.
Rusya: Bu haliyle onaylamak mümkün değil
Rus basınına konu ile ilgili değerlendirmede bulunan Rusya Dışişleri Bakanlığı Silahsızlanma ve Güvenlik Bölümü Başkanı Mihail Ulyanov, küresel silah ticareti ile ilgili taslak metnin yüksek standartları karşılamadığını söyledi. Mevcut hali ile belgeyi desteklemelerinin imkansız olduğuna değinen Ulyanov, "Burada hedef silahların organize suç örgütleri, teröristler ve diğer yasal olmayan yapıların eline geçmesini engellemeye yönelik olmalı" eleştirisi getirdi. Bir çok ülkenin taslak metinden memnun olmadığını ifade eden Ulyanov, görüşmelerin 2-3 hafta daha sürdürülmesi yönünde teklif verdiklerini de belirtti.
Rus yetkili kendileri açısında temel sorunun taslak metnin 6. maddesinde yer alan, "insan hakları ihlalleri olması durumunda o ülkeye yönelik silah kontratlarının askıya alınması" yönündeki yaklaşım olduğunu söyledi.
Uluslar arası konferans yıllık 60-70 milyar doları bulan uluslar arası silah ticaretinin düzenlenmesi ve silahlarla her yıl 750 bin civarında insanın yaşamını yitirmesine karşı tedbirler alınmasını hedefliyordu.
Yeni sözleşmenin özellikle konvansiyonel silahların satışında kısıtlama ve zorluk getireceğini düşünen Rusya ve ABD anlaşmaya karşı çıkıyor. Moskova merkezli Dünya Silah Ticareti Araştırma Kuruluşu'nun verilerine göre uluslar arası silah ticaretinin yüzde 40'ını tek başına elinde bulunduran Amerikan'ın yıllık silah ihracatı 30 milyar dolara yaklaştı. Son beş yılda silah ihracatını ikiye katlayarak 2011'de 13 milyar dolara ulaşan Rusya ise, 2012 için 13,5 milyar dolar satış bekliyor.