Davutoğlu-Abbas işbirliği tarih yazdı

Serdar Karagöz / NEW YORK
Dışişleri Bakanı Davutoğlu, BM'de Filistin'e gözlemci devlet statüsü verilen oylamada kilit rol oynadı. Filistin Devlet Başkanı ile birlikte kararsız ülkeleri ikna etmek için telefon diplomasisi yürüttü. Türkiye dışında hiçbir Ortadoğu ülkesinin dışişleri bakanı ise oylamaya katılmadı.
Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ve Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Filistin'e gözlemci devlet statüsü verilmesi amacıyla Birleşmiş Milletler'de (BM) yapılan oylama öncesinde kararsız ülkeleri ikna için birlikte telefon diplomasisi yürüttü. İkili, oylamanın ardından da Filistin'in zaferini Türkevi'nde kutladı.
193 ülke tek tek ele alındı
Oturuma, Ortadoğu ülkelerinden katılan tek dışişleri bakanı olan Ahmet Davutoğlu, Filistin'in BM Genel Kurulu'na başvurusu kesinleştikten sonra programındaki bütün toplantıları iptal etti ve New York'a geçti. Davutoğlu, dün BM-Arap Birliği Suriye Özel temsilcisi El Ahdar El İbrahimi ile Suriye'deki son durumu değerlendirdi. Ardından tamamen oylamaya yoğunlaşan Davutoğlu, ekibinden BM'ye üye 193 ülkenin oylamada takınacakları tavra ilişkin son bilgileri derlemelerini istedi. Çarşamba günü 13.30'da buluşan Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ve Davutoğlu, kararsız ülkeleri aralarında paylaşarak kararsızları ikna için telefon diplomasisi yürüttü. Oylama sabahı Filistin halkının vazgeçilmez haklarının uygulanması komitesi toplantısına katılan Davutoğlu, Türkiye'nin açık desteğini burada bir kez daha dile getirdi. Oylama öncesi Genel Kurul'da konuşmaları takip eden Davutoğlu, İsrail temsilcisi konuşurken salonu terk ederek kuliste Mahmud Abbas'ı tebrik etmeye gitti.
"Görmezden gelmek artık bitmeli"
İsrail temsilcisinin ardından salona dönerek konuşma yapan Davutoğlu, Mahmud Abbas'tan sonra en fazla alkışı alan isim oldu. "Filistin halkına reva görülen 65 yıllık görmezden gelme tavrının artık sona ermesi gerektiğini" vurgulayan Davutoğlu, "Filistin bayrağı, bu binanın önündeki diğer ülkelerin bayraklarının yanında eşit bir şekilde dalgalanmalıdır" ifadelerini kullandı. Oylamanın ardından BM Genel Kurul lobisinde kutlamalara katılan Bakan Davutoğlu, BM dışındaki ilk kutlama için Mahmud Abbas ve beraberindeki heyetle New York Türkevi olarak bilinen Türkiye BM Daimi Temsilciliği ve Başkonsolosluğu'nun olduğu binaya geldi. Davutoğlu, Abbas'ı uluslararası platformda egemen bir devletin başkanı olarak kürsüye davet etti. Abbas da Türkiye'ye, Başbakan Erdoğan'a ve Dışişleri Bakanı'na teşekkür etti. Türkevi'ndeki kutlamaya, Müslüman ve Afrikan Amerikalıların sivil haklar mücadelesinde öne çıkan Malcolm X'in kızı Malaak Shabazz da katıldı.
Davutoğlu: ABD'nin oyu bizi bozdu
BM'deki oylamanın ardından Türkevi'nde gazetecilere açıklamalarda bulunan Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Filistin'e verilen "gözlemci devlet" statüsü sayesinde, artık Filistin topraklarının İsrail tarafından işgal edildiği gerçeğinin göz ardı edilemez bir boyuta ulaştığını kaydetti. Davutoğlu, "Filistin'in UCM'ye başvurma hakkını kullanmasını istemeyenlerin İsrail'e de dönüp 'Artık şu yerleşimleri durdur da Filistin Devleti bu yola başvurmasın' demeleri lazım" dedi. Yurda dönüşünde de bir grup Filistinli'nin sevgi gösterileriyle karşılanan Ahmet Davutoğlu "Filistin artık bir devlettir" dedi. "ABD'nin çok küçük azınlığın içinde yer alması bizi üzmüştür. Umut ederiz ki, bu yeni durumu değerlendirirler" diyen Bakan şöyle devam etti: "İsrail'in de 138 ülke neden karşısında tavır aldı, 41 ülke neden çekimser kaldı bunu düşünmesi gerekir. Bu karardan umarım gerekli dersler çıkartılır ve Filistin halkına yönelik baskılara son verilir."
ABD yine "İsrail" dedi
Uluslararası toplumun büyük bir oy farkı ile Filistin'e destek verdiği bir ortamda ABD İsrail'e desteğinden taviz vermedi. Genel Kurul'da söz alan ve adı Clinton sonrası ABD Dışişleri Bakanlığı için geçen ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Susan Rice, Filistin'in BM'de üye olmayan gözlemci devlet statüsü kazanmasının barış için büyük bir engel oluşturacağını savundu. Öte yandan ABD kongresinde de Filistin'in devlet statüsü kazanması tepkilere yol açtı. Bazı kongre üyeleri Filistin'in bu tutumunun cezalandırılması gerektiğini ima ederek Amerikan bütçesinden Filistin'e yapılan yardımların kesilmesini önerdi.
Filistin için anlamı ne?
Gözlemci ülke statüsü elde eden Filistin, BM'de tam üyelik için şansını artırmış oldu.
Filistin'in egemenliği resmen kabul edildi. İsrail, Batı Şeria'da 'işgalci' konumuna düşecek.
Filistin yönetimi, Uluslararası Ceza Mahkemesi'nde savaş suçlarıyla ilgili dava açabilecek.
Uzmanlar yorumladı:
Hiçbir Arap bakan yoktu

Prof. Dr. Mensur Akgün: Bu kararla Filistin, devlet olma yolunda ilerliyor. İsrail üzerinde önemli bir baskı oluşturacaktır. Uluslararası toplum Filistin davasını tanıdı. 138 ülkenin evet oyu vermesi önemli bir parametre. Çekimser oy veren İngiltere'nin, Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne gitmemesini şart koşması anlaşılır değil. Türkiye'nin bu süreçteki rolü önemliydi. Hiçbir Arap Dışişleri Bakanı orada yoktu ama Ahmet Davutoğlu oradaydı.
Prof. Dr. Doğu Ergil: Son yaşanan çatışmalar, Filistinliler lehine duygusal bir hava yarattı. BM'de elde edilen bu statü, Filistinliler için siyasi bir kazanç olarak değerlendirilmeli. Bu, Filistinlilerin kısmi devlet olarak kabulüne yol açtı. Tam üyeliğe giden yolu da bundan sonra açık. İsrail'e tanınan yaşam hakkı, yarım asır sonra Filistinli Araplara tanındı. Zaman zaman kurduğu ittifaklar eleştirilse de, Türkiye'nin bu süreçteki çabaları göz ardı edilemez.