Gökyüzünde zorunlu romantizm!

Hüseyin Eşref

Havacılık sektöründe 2000 yılı sonrası yaşanan krizin etkileri şirket birleşmeleri ile sonuçlanıyor.

Batı'da Air France/ KLM ile başlayan süreç Delta/Northwest, United/Continental, Southwest/Airtran ve British/ Iberia birleşmeleriyle devam etti. En son American Airlines/US Airways birleşmesi yeni ve gerçek bir dev yarattı. Filo ve yolcu sayısı bakımından dünyanın en büyüğü olacak yeni şirket 56 ülkede 336 uçuş noktasına günde 6700 uçuş ile American Airlines ismi ve markası ile devam edecek. Birleşme sonrasi bazı birimlerin kapanması söz konusu, her birleşmede olduğu gibi işten çıkartılmalar da gündeme gelebilir. 2013 ilerledikçe bu birleşmenin Amerikan ve küresel havacılık ekonomisine gerçek etkilerini görebileceğiz ancak kısa vadede yolcular için olumlu bir değişiklik söz konusu değil.

Küresel havacılık pazarında bölgesel olarak güçlü olan şirketler ya da büyük şirketlerin, düşük maliyetli taşıyıcılarla ve kendi içlerinde girdikleri rekabette hayatta kalabilmek için icat ettikleri tek çözüm şirket evlilikleri. Bu evliliklere önümüzdeki yıllarda tekrar şahit olacağımızdan emin olabiliriz. Burada ilginç olan bu birleşmelerin ağırlıkla Batı'da gerçekleşmesi. Yolcu ağırlığının Doğu'ya doğru kaydığı ve kayacağı bir gerçek. Avrupanın liderliği yakın gelecekte Ortadoğu'ya doğru kayacak. Bu noktada THY fırsatları iyi değerlendirerek krize rağmen agresif büyüme ve seri uçak alım anlaşmaları ile hem filosunu büyütüp gençleştiriyor hem de uçtuğu ülke ve uçuş noktalarını arttırarak yolcu ağırlık merkezini İstanbul'da tutmaya çalışıyor. (2013 yılında THY'nin Air France/KLM i geçerek en fazla noktaya uçan dördüncü hava yolu şirketi olması bekleniyor) Business ve comfort class seçenekler, eşsiz ikramı, sunduğu uçuş ağı ve geniş gövde uçaklarda sağladığı kablosuz internet bağlantısı hizmeti gibi ayrılacaklarla yolcuları cezbeden THY gözünü gerçekten yükseklere dikmiş durumda.

Evliliğin arkasında ne var?

American Airlines çatı şirketi AMR Corporation, tasarruf ve gelir artışı için ciddi çalışmalar içerisinde olmasına rağmen 2011 de iflas korumaya başvurmuştu. Yolcu sayısı bakımından dördüncü, filo büyüklüğü bakımından altıncı olan ( 2011 yılı verileri) American Airlines ayrıca global hava yolu ittifaklarından Oneworld üyesi. Star Alliance, SKY Team ve Oneworld en büyük 3 ittifak ve toplam yolcunun % 45 ini taşıyyorlar (THY ise Star Alliance üyesi). 2005 yılında America West ile birleşen US Airways, bu yeni birleşme sonrası en büyük ittifak olan Star Alliance dan ayrılacak ve American Airlines markası altında Oneworld ile devam edecek. Bu ittifaklar şirketlerin uçuş paylaşımı anlaşmaları, lounge hizmetleri ile müşteri sadakati programları çerçevesinde yolcularına geniş bir uçuş alternatifi sunma konusunda yarış içindeler ve gelecekte bu ittifaklara dair ciddi projeler duyabiliriz.

Havada rüzgar ne yönde esiyor?

Havacılığın ağırlık merkezi Avrupa'dan Doğu'ya doğru kayarken, yeni oyuncular piyasadaki aslanlardan pay kapmanın derdinde ve bunun sonucu ölümcül olabilir. İflas eden Avrupalı hava yollarına yenilerinin eklenmesi muhtemel. Lufthansa şimdilik Alman soğukkanlılığı ile sessiz ve derin adımlar atıyor ama yakın gelecekte ETIHAD yada THY ile birliktelik içinde olması sizi şaşırtmasın. Emirates/Qantas işbirliği ayrıca Ortadoğu bölgesinde mücadelenin boyutu hakkında bir fikir verebilir. Qatar Airways, Katar'in küresel politik sistemde aldığı yere karşılık henüz aynı oranda büyüyemedi ancak Katar şeyhi Qatar Foundation - FC Barcelona anlaşması ile buna daha fazla kayıtsız kalmayacağını gösterdi. Uzakdoğu hava yollarının Avrupa ve Ortadoğulu finans kaynakları ile anlaşmalar yaparak Afrika ve Ortadoğu üzerinde direkt/dolaylı ticaretlerini arttırma çabaları ayrıca gözden kaçmamalı.
Havacılık sektöründe daha ölmedik diyen yaşlı aslanlar, yaşlı aslanların yerine geçmeye çalışan genç aslanlar ve düşük maliyetli çitalar var. Aslanların hükmü devam edecek bunda şüphe yok, estetik ameliyat, diyet ve botox yaşlı aslanlara nefes aldırsa da genç aslanların nefesi enselerinde. Çitalar ise her zamanki gibi imrenilmeye devam edilecekler. Bir sonraki uçuşta görüşmek üzere, hepinize iyi uçuşlar.

---

* Havacılık uzmanı