Dünya tutulmaya hazırlanıyor

Dünya bugün gözlemlenecek Güneş tutulmasına hazırlanıyor. TSİ 10.53 sularında başlayacak olan Güneş tutulması, 13.02'de sona erecek. Türkiye'nin her noktasından görülecek parçalı tutulmada, Ay Güneş'in yaklaşık yüzde 40'ını bloke edecek.
Tam Güneş tutulması Kuzey Atlantik'te Faroe Adaları ve Svalbard Takımadaları'nda yaşanacak ve yeryüzü tamamen kararacak. Faroe Adaları'nda yerel saatler 09.40'ta başlayacak olan Güneş tutulması, Svalbard'da ise 11.10'da başlayacak ve 11.50'de (TSİ 13.50) sona erecek.
Avrupa, Kuzey Afrika ve Ortadoğu ise parçalı Güneş tutulmasına sahne olacak aynı şekilde ABD'de de tutulma doğrudan gözlemlenemeyecek. Kozmik olayı gözlemleyecek olanların, kesinlikle Güneş'e doğrudan bakmaması gerekiyor.

Güneş tutulması nasıl gerçekleşiyor?

20 Mart günü Ay ve Dünya yörünge hareketleri üzerinde Güneş ile aynı hizaya gelecek. Ay'ın Güneş ile Dünya arasına girmesiyle, hareket eden gölgesinde (umbra) kalacak olan yerler, Güneş ışınlarından geçici olarak mahrum kalacak ve tamamen kararacak.

Güneş ışınlarının kısmen ulaştığı yarı gölge (penumbra) bölgelerinde ise parçalı tutulma gerçekleşecek. Yarın yaşanacak tutulmanın büyük kısmı parçalı olarak gözlemlenecek.

Dünya, yörünge hareketinde ilerledikçe Ay yavaşça önünde belirecek ve Güneş'i örtmeye başlayacak. Gözlem yapılan bölgeye göre Güneş'in görülmeyen kısımları artıp azalabilecek.

Güneş tutulması gözlemleneceği coğrafyanın en Batı'sında başlayacak ve en uzun orta bölgelerde gözlemlenecek. Almanya ve diğer Orta Avrupa ülkelerinde gözlem süresi dört saati aşacak. Güneş'in yüzde 87'sinin bloke edileceği Londra ise neredeyse tamamen karanlığa bürünecek nadir yerlerden biri olacak.

Nasıl gözlemlenmeli?
Tutulmayı izlemek isteyenlerin Güneş'e kesinlikle çıplak gözle bakmaması gerekiyor. Güneş'e doğrudan bakılması, retinanın zarar görmesi sonucu gözde kalıcı hasara neden olabilir.
Güneş tutulmasını gözlemlemek için ilk seçenek, tutulma gözlükleri kullanmak. Morötesi, kızılötesi ve yoğun görünür ışığı filtreden geçiren gözlükler, gözleri zararlı ışınlardan koruyor.
İkinci seçenek el yapımı projektör kullanmak. İki beyaz kağıt gerektiren yöntemde kağıtlardan birine küçük bir delik açarak diğerinin önünde, Güneş'e bakacak şekilde tutmak gerekiyor. Aralarında belli mesafe bırakıldığında, ilk kağıttan yansıyan ışınlar, ikinci kağıtta Güneş'in ters dönmüş görüntüsünü oluşturuyor.
Amerika kıtaları veya Doğu Asya ülkelerinde gözlem şansı olmayanlar ise tutulmayı internetten canlı izleyebilecek.
Slooh Gözlemevi, başından sonuna dek tutulmayı canlı olarak yayımlayacak:
Bir sonraki tutulma 2016'da
Dünya, 21. yüzyılda toplam 224 Güneş tutulmasına tanık olacak. Ancak bu tutulmaların birçoğu parçalı olarak gerçekleşecek. Bugün çok az kişinin tanık olacağı tam Güneş tutulmasında olacağı gibi, Ay'ın gölgesi ya uzaya yansıyor veya Dünya'nın çok az bir kısmına denk geliyor.

Dünya, bir sonraki Güneş tutulmasına 9 Mart 2016'da tanık olacak. Amerika kıtalarında ise tam Güneş tutulması Ağustos 2017'de gerçekleşecek.

(Al Jazeera)