Hüseyin KOCABIYIK: Dönemler, sınıflar ve semtler

Değişimin hızını anlamanın en iyi muteber yolu nedir biliyor musunuz? Ankara'nın eski ve yeni semtlerinde dolaşmak… Binalara bakmak… Yol kenarlarına park etmiş arabaların markalarıyla ilgilenmek… Dükkânlara, lokantalara giren çıkan müşterilerin mensubu oldukları sosyal katmanları tahmin etmek… Gözlem düzeyinde yapılan basit mukayeseler bile Ankara'da yaşanan olağanüstü sosyal hareketliliği gözler önüne seriyor.
Değişim olağanüstü ve çok hızlı.

***
Bu değişim aynı zamanda tarihi anlatıyor bize.
Tarihi ve tarihin mekânlara yüklediği yeni anlamları… Mesela kadim Ankara diyebileceğimiz Ulus semti Cumhuriyet ve kuruluşu temsil eder.
Farklı gelir gruplarının, hatta farklı etnik grupların bir arada yaşadıkları bir şehir merkezi… Kırklı, ellili yıllar Kızılay, Çankaya'ya doğru genişleme büyüyen Türkiye'nin hırsını temsil eder.
Bu aynı zamanda sosyolojik bir ayrışmadır. Ulus, köylülerin ve dar gelirlerin yaşama alanıdır artık. Kızılay yeni türeyen esnaf ve tüccar sınıfın… Ayrancı bürokratların… Ankara ve İstanbul kökenli elitlerin yaşama alanı.

***
Dünyada kutuplu yapının çözülmeye başladığı tarih olan 80'li yıllarda Ankara çevreye yayılmaya başlar.
Bir yandan uydu kentler kurulur, diğer yandan bireyselliği, özgürlüğü öne çıkaran, estetik arayışları olan müstakil binalar yapılır.
İncek böyle çıkar ortaya mesela.
Ve batıya genişleyen Ankara. Ümitköy, Çayyolu vesaire.
Tarih semtlere yeni anlamlar veriyor. Ulus bir müze semte dönüşüyor. Kızılay avamın alışveriş yeri… Çankaya, Ayrancı ve Gaziosmanpaşa gibi semtler birer orta sınıf semtleri… Ümitköy, Çayyolu ise elitlerin ve orta üst sınıfın yeni yaşam alanları.
Yeni Ankara sosyolojisi böyle şekilleniyor.
Konut fiyatları ve gelir seviyeleri üzerinden yapılacak bir araştırma bu yeni sosyolojiyi ortaya koyacaktır.