Çocuklar küçük yaşta keşfedilmeli

Anne ve babaların özellikle üzerinde durması gereken önemli konulardan biri sanat… Küçük yaşta sanata yatkınlığı olan bir çocuğun keşfedilmesi büyük önem taşıyor. Nesibe Aydın Sanat Akademisi Müdürü Süleyman Dündar, sanatla ilgili birçok konuya açıklık getirdi.
Sanat olarak tanımladığınız dalları kısaca anlatır mısınız?
Eskiden bu alan daha geniş bir yelpazede ele alınıyordu. Sonradan zanaat ve güzel sanatlar olarak ayrılmış; sonraki süreçte resim, fotoğraf, müzik, edebiyat(şiir), yontu, mimari ve sinema, bale, dans, tiyatro gibi daha güncel alt alanlara bölündü. Bugün ise adını saydıklarımıza ya da meslek icrasının pek çok çeşidine denk gelen (yemek sanatı, arazi sanatı, pasta tasarımı, performans sanatı v.b.) tanımlamadan bahsedebiliriz.
Aileler, çocuklarının sanata yatkınlıklarını ve yeteneklerini nasıl keşfedebilir?
Öncelikle, çocuklarını iyi tanımalılar. Çocuklarını tanımaktan kasıt, fiziksel becerilerini ya da yatkınlıklarını tanımak değil sadece, bilişsel gelişimlerini iyi bilmeliler. Tabi ki tüm bunların doğru "veli" bilinci ve sağlıklı çocuk gelişimi bilgisi olmadan edinilemeyeceğinin de farkına varmaları gerekmekte. Nasıl bir öğrenci her gün bir şeyler öğreniyorsa ve bunu da her gün bir taraftan öğretmeye çalışırken öğrenmenin de peşini bırakmayan öğretmenlere borçluysa, anne-baba da özellikle "veli" sorumluluğunun tam olarak ne anlama geldiğini iyi kavramalı. Mesela sanat dallarına ne kadar hakimiz entelektüel olarak. Ya da sanat aktivitelerinin ne kadarına hakimiz. Tüm bunların farkında olan aileler, çocuklarını zaten doğru sanat eğitimi için doğru sanat merkezlerine götürmeye, başlayacak ve çocuklarının yeteneklerini keşfedecektir.
Sizce çocuklardan nitelikli sanat eğitimi nasıl olmalı?
Öncelikle, çocukla ilgili tüm değerlendirmeler ve çalışmalar yapılırken yaş-dönem özellikleri gözetilmeli. Çocukların cinsiyetlerine göre de değişen bu özellikleri içinde büyüdükleri ailenin genetik özelliklerinden tutun da o ailenin sosyal ve kültürel yapısı, ailenin ilgi alanları, anne-baba arasındaki iletişim-ilişki özellikleri, kardeş etkisi, çevresindeki arkadaşlarının özellikleri, içinde bulunduğu toplum yapısı gibi pek çok etken var. Çocuğun ilgi alanları iyi takip edilmeli, kendisini ifade edebileceği uygun zemin hazırlanmalı.
Türkiye'de en çok hangi sanat dallarına eğilim yüksek? Sizce bunun sebebi nedir?
Türkiye'de ve dünyada en popüler olan sanat dalı resim. Çünkü resim en küçük yaş itibari ile insanda kendini göstermeye başlar. Örneğin her çocuğun çizdiği resim kendi çapında bir estetiğe sahipken, bunu diğer sanatlar için düşündüğünde pek mümkün değildir. Yani kişinin şair estetiğinde ürünler verebilmesi için belli bir süreç ve eğitim ile mümkünken resim için bu pek de böyle değildir. Bir diğer yandan resim(tablo) ilk ortaya çıktığı zamanlardan bu yana daha kolay ulaşılabilir ve satın alınabilir bir aksesuar oluşundan, resmin popülitesi hep kendini korumuştur. Müzik ve hareket sanatları yani dansın çeşitleri de yaygın bir sanat alanı olsa da tüm bunlarla birlikte diğer sanatların kavranması, icrası resme göre çok daha zahmetli konulardır. Tüm bu sebeplerden dolayı resim sanat mecrasındaki tahtını korumuştur.
BÜYÜKLERE ÖNERİM VAR
Sanat kariyerine küçük yaşlarda başlayanlar için, yeteneklerini okullarının dışında nasıl değerlendirmelerini ve geliştirmelerini önerirsiniz?
Öncelikle büyük yaşlarda başlayanlar için iki cümle etmek isterim; Bir söz vardır, "eğitimin yaşı olmaz" diye sanatın yaşı hiç olmaz, kişi istediği yaşta ve ortamda sanatla uğraşabilir. Sanat tamamen şahsi ve keyfi bir icradır. Bu noktada bizim gibi saygın sanat kurumlarıyla temasa geçip danışmanlık, hocalık ve ortam koşullarından faydalanmaları işlerini biraz daha kolaylaştıran etkenlerdendir. Küçük yaşta olanlar için büyüklere öneriler verebiliriz. "Çocuklar! Hayallerinizin peşinden koşarken size yüklenen misyonlarla yani görevlerle değil keyif aldığınız, hoşunuza giden şeylerle uğraşın." Kitap seçimi yaparken, film izlerken, sanat icrası ya da hobisiyle ilgilenirken olabildiğince özgür olsunlar.
AİLELER DOĞRU YAKLAŞMALI

Son yıllarda sanat okulları ile aileler daha çok bilinçlendi ve her alanda çocuklarının başarılı olmaları için onları farklı alanlara yönlendiriyorlar. Sizce bu değişim süreci ülkemizde nasıl gerçekleşti?
Gelişen dünya, iletişim olanakları, artık aileler dünyada neler olup bittiğini daha rahat görüyor. Kendilerini, yaşamlarını, çocuklarının geleceklerini gezegen ölçeğinde göstergeleriyle planlayabiliyorlar, en azından buna çaba gösteren pek çok aile söz konusu. Çocuklar için en hayırlısı da budur zaten. Ailelerin dikkat etmesi gereken konu yukarıda da bahsettiğim gibi çocuğunuzdan beklentinizi kendi çıtanıza ya da algınıza göre değil çocuğunuzun isteklerine ve ilgi alanlarına göre doğru bir yaklaşım (yaratıcı, sanatsal, eğlenceli eğitim) kalıbı içinde başlatmanızdır.
Sanat, çocuklarda ve yetişkinlerde hayat dinamiğini nasıl etkiler ve yön verir?
Birey, çocukluğunda aldığı doğru eğitimle, doğru sanat eğitimi ilişkisiyle en başta sanatsal, yaratıcı bir arka tasarıma sahip olur. Bu çocukluktan yetişkin olmaya geçen süreçte, beraberinde ciddi bir özgüven sağlar. Bu farkındalık yaşamda karşılaşılan sorunlarda, ya da ihtiyaç duyulan pek çok yaşam alanında bireye güç verir, başarılı ve mutlu olabilmesi için alternatiflerini çoğaltır. Burada şöyle bir yanlış algı oluşmasın, iş hayatında başarılı olamayan kişi piyano çalarak yaşamını nasıl düzene sokabilir ki? Gibi bir soru gelebilir. Sorunun cevabı da kendi içinde saklı zaten, piyano çalabilecek kadar kendisine, yaşamına kişisel gelişimine zaman ayıran önem veren bir kişi zaten iş yaşamına da özel yaşamına da gereken önemi ve çabayı verecektir, veriyordur. O kişinin mutsuz, başarısız olması olağandışı durumlar olmadığı sürece pek mümkün değildir.