Ahmet TEZCAN: Lozan diye diye

Cumhurbaşkanı Erdoğan "Bize Sevr'i gösterdiler Lozan'a ikna ettiler, zafer bu mu?" diye sorunca 93 yıllık anlaşma gündeme bomba gibi düştü. Türk Tarih Kurumu Başkanı Prof. Dr. Refik Turan'a sordum; "Hocam, bu Lozan bizim için neyi ifade eder?", dedi. "Çok şey.." İzahatı tarih biliminin kıstasları çerçevesinde kaldı. Bir şey daha söyledi: "Lozan Mustafa Kemal'in de içine sinmedi" dedi ve 'kerhen' kabul edildiğini söyledi, ilginçti... Neticede bu konuya kafa patlatmış bir bilim insanıdır Hoca ve tespiti önemlidir.

***

Orijinal söylenişi ile Lozan Muahedesi bizim için gerçekten çok önemli. Bu anlaşma bizim için Kıbrıs'tır, On iki adadır, Musul- Kerkük'tür, Batı Trakya'dır, Patrikhanedir, Ayasofya ve hattâ Hilafettir.
Bütün bunlar bir tarafa İslâm âleminin darmadağın olması ve petrol sömürüsüdür, vesaire vesaire..
Bugün bir savaş hali yaşıyorsak, akın akın mülteciler çoluk çocuk perişanlık yaşıyor kitleler halinde can veriyorlarsa sebebi Lozan'da dayatılanlardır. Geçmiş gitmemiştir, Cumhurbaşkanı boşuna feryad etmiyor, nereye dokunsak halâ canımız yanmaktadır. Nihayet 39 yaşında genç bir adam İsmet İnönü, diğer heyet üyeleri de öyle.. Lord Curzon ve beraberindeki kurt diplomatların entrikalarına kurban olduk.
Büyük Britanya… Dünyanın dört bir tarafında diplomasi yürütmüş İngilizlerin yanı sıra gerçek anlamıyla YEDİ DÜVEL vardı karşımızda.
Türlü oyunlarla nice madrabazlıkların sergilendiği yerdir Lozan…

***

Osmanlı gibi muazzam bir imparatorluğun mirasını yağmalamak üzere sözleşmişler, Türk'ün şahsında İslâm'dan intikam almaya yemin etmişler. Kendisi de Temsil Heyeti Üyesi olan Dr. Rıza Nur, "Türk zaferinin bedeli değildir, eksiktir, noksandır, kusurludur" diyor, hakkı teslim ediyor.
Ankara'ya döndüklerinde Meclisi, Heyeti Murahhasa'ya düşman bulmuşlar. Lozan uğruna cinayet işlendi o Meclis'te, muhalefete öncü olan Ali Şükrü'yü vurdular, sonra vuranı da vurdular. Uzun müzakereler oldu, Mersin Milletvekili Niyazi'nin, Yahya Kemal'in, Ordu Müftüsü Esat Hoca'nın konuşmaları milli duyguları körükledi, yeri geldi vekiller gözyaşı döktüler. Batı Trakya Türklüğünü Yunan zulmüne terk ederken "Türkiye'yi kurduk, kurtardık" diye teselli olabilir miyiz? Neleri kazanabileceğimiz halde kaybettik? Tek nüsha, 143 maddelik Fransızca bir metni imzaladık döndük.
GİZLİ MADDELER de var diyorlar. Bugünkü nesil bunları bilmeli, öğretilmeli onlara ki 15 Temmuz şehitleri rahat uyumalı.