Koronavirüs günlerinde işçi hakları

KORONAVIRÜS salgını hayatın her alanını olduğu gibi iş hayatını da etkiledi. İçinde bulunduğumuz dönemde işçi ve işveren haklarına dair açıklamalarda bulunan Dr. Öğr. Üyesi Ender Demir, "Kanunlara göre işveren, işçiyi ucu açık şekilde ücretsiz izne çıkaramaz" dedi. İşçinin uzaktan çalışırken koronavirüs olmasının iş kazası sayılabileceğini belirten Demir, kısa çalışma ödeneği alan işletmelerin ise işçi çıkaramayacağını ifade etti. Demir şu hususları söyledi:
İşveren karşılıklı anlaşma olmadan işçiyi zorla ücretsiz izne çıkaramaz. Bu durumu işveren tarafından işçinin iş akdinin haklı ve geçerli bir neden olmaksızın feshedilmesi olarak kabul ediyoruz. İşçi böyle bir durumda ihbar, kıdem tazminatı talep edebilir ve işe iade davası açabilir, Yıllık ücretli izin kullanımına ilişkin karar ve takdir yetkisi işverene ait. Dürüstlük ilkesi gereği, iş yoğunluğun önemli ölçüde azaldığı günlerde işverenin talep etmesi halinde işçilerin, yıllık ücretli izinlerini kullanmaları gerekir.
Kendi istekleri dışında işsiz kalan kişiler şartları kendi koşullarını uyuyorsa işsizlik ödeneğinden faydalanabilir.
İşçiye ücretsiz izin kullandırılması veya kısa çalışma ödeneği verilmesinin, işçinin haklarını örtülü olarak erozyona uğratır. Bu durumda işçi iş akdini haklı nedenlerle feshedebilir. Bu durumda işçi kıdem tazminatı hakkı kazanır. Koşulları yerine getiriyorsa işsizlik sigortasından da faydalanabilir.
Kısa çalışma ödeneğinden faydalanma koşulları: İşçinin en az 60 gündür aynı iş yerinde çalışıyor olması gerekiyor. Son 3 yıl içinde işçi adına en az 450 günlük işsizlik sigortası pirimin yatırılmış olması lazım.
Kısa çalışma ödeneği, işçinin aylık brüt ücretinin en fazla yüzde 60'ı kadar oluyor. Üst limiti ise asgari ücretin 1 buçuk katı. Yani işçiler en az bin 700 lira en fazla 4 bin 400 lira alabilecek.
Kısa çalışma ödeneğinden faydalanan işveren, işçinin mağdur olmaması için aradaki farkı ödeyebilir.
Uzaktan çalışan işçinin koronavirüsüne yakalanması iş kazası olarak kabul edilebilir. Burada önemli olan kazanın mesai saatleri içinde, işin yürütümü esnasında meydana gelmesidir. İş kazasına uğrayan işçi, geçici iş göremezlik ödeneği, sürekli iş göremezlik geliri, hak sahipleri ise ölüm gelirinden faydalanabilir.