Yurtdışı emeklilik borçlanmasında yenilikler

Avrupalı Türklerin emekli olabilmesi için birinci basamak yurtdışı borçlanma işlemidir. Söz konusu işlem yapılır iken istenen belgeler konusunda Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafınca kolaylıklar getirildi. Yazımızın ikinci bölümünde biraz daha fazla detay vereceğim.
Borçlanma talep tarihindeki sigortalılık statüsünün sonradan değişmesi
Düzenlemeye göre kişinin hangi sigortalılık haline göre değerlendirileceği, Türkiye'de sigortalılığı varsa borçlanma talep tarihindeki en son sigortalılık haline göre, sigortalılıkları yoksa BAG-KUR kapsamında geçmiş sigortalılık süresi olarak kabul edilir. Bu statü de, mahkeme kararı, denetim raporları veya önceden var olan bir hizmetin sonradan tespit edilmesi durumları hariç olmak üzere değiştirilemiyor.
Çalışma süreleri arasında ve sonrasındaki bir yıla kadar olan işsizlik sürelerinin borçlandırılması
Yurt dışında geçen sigortalılık süreleri ve bu süreler arasında veya sonunda her birinde, bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ile yurt dışında ev kadını olarak geçen sürelerin aynı anda borçlanılacağına ilişkin zorunluluk bulunmamaktadır. Buna göre, sigortalılık süreleri ile bu süreler arasında veya sonunda bir yıla kadar olan boşta geçen süreler birlikte borçlanılabileceği gibi, talep edilmesi halinde bu süreler birbirinden bağımsız olarak da borçlanılabilecek. 3201 sayılı Kanuna göre borçlanılacak sürede ilgilinin yurtdışında bulunması gerekmektedir. Bu nedenle sigortalılık sürelerinin sonundaki bir yıllık boşta geçen süreler borçlandırılırken, Türkiye'ye dönülen tarihe kadar olan süre borçlandırılacaktır. Söz konusu bir yıllık sürede Türkiye'ye dönüldükten sonraki boşta geçen süreler kesinlikle borçlandırılmayacak.
Sözleşmesiz ülke borçlandırılması
Sözleşmesiz ülkelere Türk firması ile çalıştıktan sonra 3201 sayılı Kanuna göre borçlanma talebinde bulunanların statülerinin belirlenmesindeki tereddüt de giderildi. Buna göre, kanunun sözleşmesiz ülkede Türk firması kapsamında yurtdışında çalıştıkları sırada SSK kapsamında adlarına 21 kodu ile prim hizmet belgesi verilenlerin, 3201 sayılı Kanuna göre borçlanma işlemleri, borçlanma talep tarihindeki en son sigortalılık haline göre yani SSK üzerinden sonuçlandırılacak.
?Yurtdışı borçlanmalarında maluliyet talebinin alınması ve sevklerinin yapılmasından sorumlu birimin tespiti
e-YURTDISI talimatları ile yurtdışı borçlanması yapanların aylık bağlama işlemlerinin gerçekleştirildiği birimler belirlenmişti. Ancak yurtdışı borçlanması yapan kişilerin maluliyet tespit taleplerinin hangi birime yapılacağı hususunda tereddütler yaşandığı tespit edilmiş ve bu konuda SGK taşra teşkilatını uyardı. Kişiler sosyal güvenlik il müdürlüğüne müracaat edecek ve maluliyet tespitleri bu ilin bağlı olduğu sağlık kurulunca gerçekleştirilecek.
Mahsup tarihinin belirlenmesi
Mahsup işleminin yapıldığı tarih, borç ödeme tarihi olarak dikkate alınıyor. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yapılan mahsup işlemi hangi tarihte gerçekleştirilirse gerçekleştirilsin mahsup tarihi, mahsup dilekçesinin verildiği tarih olarak alınacağı kararlaştırıldı.
Kur farkı mağduriyeti önlendi
Borcun tamamının ödenmiş olması kaydıyla;
- Talep sahiplerinin ibraz edeceği belgelere göre borçlanma tebliğ tarihinden itibaren yasal süresi içerisinde ödemesi yapılmış ancak, MOSİP sisteminde kayıtlı son ödeme tarihinden sonra SGK kayıtlarına intikal eden ödemelerde borçlanma programında ilk tebliğ tarihinin değiştirilerek ödemenin süresi içerisinde yapıldığının kabul edilmesi, - Borçlanma tutarının süresi içerisinde ödenmesine rağmen yurtdışından ödeme yapılan tarih ile ödemenin SGK kayıtlarına geçtiği tarihteki döviz alış kuru arasındaki farktan dolayı talep sahibinin borçlanma tutarını eksik ödediğinin tespiti durumunda, ortaya çıkan eksik ödemelerin, ödemenin kurum kayıtlarına geçtiği tarihteki döviz alış kuru ile ABD Dolarına çevrilerek bulunacak tutarın, aylık talep tarihindeki ABD Doları döviz alış kuru esas alınarak bulunacak Türk Lirası karşılığının, bağlanacak ilk aylık tutarından tahsil edilmesi kararlaştırıldı.
Konu ile ilgili program çalışmaları devam etmekte olup bu çalışmaların sonuçlanması beklenmeden bu durumda olan başvuru sahiplerinin yurtdışı borçlanma işlemleri, söz konusu talimat kapsamında manuel olarak sonuçlandırılacak.
Ayrıca, yukarıdaki açıklamalar doğrultusunda tebliğ tarihi değiştirilerek ödemenin yasal süresi içerisinde yapılması sağlandığında, bankaya ödeme yapılan tarih ile söz konusu ödemenin SGK kayıtlarına geçtiği tarih arasında verilen tahsis talepleri geçerli sayılacak.
ASKERLİK SÜREMİ BORÇLANABİLİR MİYİM?
Özcan / İSVİÇRE
14 Mart 1977 Türkiye doğumluyum. Haziran 1982 ayından beri İsviçre'de yaşıyorum. Çifte vatandaşım. 1993 yılında meslek okuluna başladım ve ardından çalışmaya başladım. Askerliğimi İsviçre'de yaptım. Türkiye'de emekli olabilmem için orda bir çalışmam olması gerekiyor mu?
Türkiye'de usulüne göre çalışma yapmanız, size kademeli geçiş sistemine göre daha az ödeyerek daha erken emekli olmanızı sağlar.
Usulüne uygun çalışma yaparak İsviçre çalışma başlangıcınıza göre emeklilik yaşınız belirlenir.
İKİ FARKLI STATÜM VAR
Aylin / AVUSTURYA
1971 doğumluyum ve yaklaşık 13 yıldır Avusturya'da yaşıyorum. 1971 doğumluyum. Buraya gelmeden önce 11 yıl Türkiye'de memur olarak çalıştım. Daha öncesinde ise 5 Mart 1990 tarihinde başlayan yaklaşık 40 günlük bir sigortalılığım var. Çalışmış olduğum yıllar ve kalanını ödemek üzere Türkiye'den emekli olmak istiyorum. Ne yapmam gerekiyor?
Öncelikle Türkiye'ye geldiğinizde usulüne uygun bir çalışma yaparak SSK (4/1a) statüsü üzerinden borçlanmanızı yapmanız sizin için daha avantajlı olur. Çünkü Türkiye'deki son çalışmanız olan Emekli Sandığı üzerinden borçlanma yapmanız daha fazla ödemenize ve daha geç emekli olmanıza sebebiyet verecektir. Türkiye'de çalışma başlangıcınıza göre hemen emekli olabilirsiniz. Borçlanacağınız bedeli belirlemek için Emekli Sandığı'ndaki ve SSK statüsündeki günlerinizin tespit edilip net bir hesaplama yapılması gerekmektedir.