Kurucaşile taş sac coğrafi işaret aldı

Küre Dağlarının uzantısı olan Karadağ'ın zirvesinden çıkartılan taş, Bartın'ın Kurucaşile ilçesi köylülerinin 2 yüzyıldır ekmek kapısı oldu. Köylülerin, özellikle yufka pişirmede kullanmak üzere yaptığı taş sac, coğrafi işaret alarak tescil kazandı.

Zamana yenik düşerek yalnızca 4-5 ailenin sürdürdüğü el işi taş sac, Bartın Ticaret ve Sanayi Odası'nın 2 yıl önce başlattığı girişim neticesinde coğrafi işaret aldı.

Bartın Valiliği, Bartın İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ve Kuruçaşile Kaymakamlığı gibi kurumların desteği ile tescil edilen taş sac, 200 yıllık somut olmayan kültürün bir örneği olarak nesilden nesle aktarılabilecek.

Bartın TSO Başkanı Halil Balık, "Taş sac yüzde 40 kil, yüzde 60 cam karışımı olan özel yapıda bir taştan yapıldığını belirterek günde en fazla 2 tane taş sacın yapılabildiğini söyledi.

Balık; "Sabır ve emek isteyen taş sac, dağdaki kayalıklardan pergel, muş gibi çeşitli aletlerle koparılıp, ustasının sırtında dağdan indirilerek, atölyeye getirilir ve son şeklini ustanın elinden alır. Son şekli verilen taşın neminin alınması için ağır ateşte kurutulup, yağlanarak kullanıma hazır hale getirilmektedir. Taşın büyük zorluklarla çıkarılıyor, çıkarıldığı sırada taşın kırılma riski bulunduğundan dolayı yapımında dikkatli olmak büyük önem arz eder. Taş sacların temizliğini yaparken kesinlikle su ile temasta bulunulmaması gereklidir. Kullanma işlemi bittiğinde nemli bez ile silinmek suretiyle temizliği yapılmalıdır. Bartın TSO olarak, bundan sonraki süreçte madenin çıkarıldığı bölgeye yatırımlar yaparak hem bölgede istihdamın artırılması hem de ürünün tüm Türkiye'ye tanıtılmasını hedeflemekteyiz'' dedi.

HER TAŞ YUFKA TAŞI DEĞİL

4 nesildir taş sac ürettiklerini belirten Fedai Kayık ise; "Bu taş sadece bizim bölge de çıkar, başka yerde yok. Taşın çıkarılmasını babamızdan öğrendik. O da babasından öğrenmiş. Taş dağın zirvesinde bulunuyor. Eskiden anne ve ninelerimiz ocakların üzerinde yufka ekmek yaptıkları için yöremiz de "Yufka taşı" olarak biliniyor. Dağda bulunan her kaya kütlesi de "Yufka taşı" değildir. İlk önce damarsız olacak ve biz baktığımızda artık hangi kaya olduğunu anlıyoruz." şeklinde konuştu.

Kayık; "Bu taşın en büyük özelliği üzerinde pişirilen yiyeceklerin ilk önce içini daha sonra dışını pişirmesi. Böylece yiyecekleri yakmadığı için diğer aletlerden yapılan ızgaralardan daha lezzetli ve sağlıklı. Izgaranın tam tadını veriyor. Aynı taş üzerinde mesela balık yaptınız hemen arkasından et, onun arkasından tavuk ızgara yapabilirsiniz. Hatta ekmek bile kızartabilirsiniz. Kesinlikle birbirine kokusu geçmez. Yapışmaz özelliği de bulunuyor. Ayrıca birkaç dal parçası ile hemen ısınıyor, erken ısınıp geç soğuttuğu için de üzerindeki malzemeleri uzun süre sıcak bırakıyor. İstenilen ölçülerde yapıyoruz. Avrupa'da yaşayan Türkler, tatil için geldiklerinde alıp götürüyorlar. Avrupa'da bu taşın kıymeti biliniyor. Yabancılar gelip alıp gidiyorlar ama Türkiye'de adını fazla duyuramadık. İnşallah bundan sonra taş değerini bulur." dedi.