Tek çocuk avantaj mı, dezavantaj mı?

Günümüz şartları, en çok da kaliteli bir eğitim verebilmek açısından ancak bir çocuğun bakımına imkan veriyor. Bu yüzden çocuğunun kardeşsiz, tek çocuk olarak büyümesini tercih eden çiftlerin sayısı da her geçen gün artıyor. Yapılan araştırmalar ise, "tek çocuk" olmanın çocukların sağlıklı gelişimi için olumsuz olduğu yönünde değil... Eğer anne-baba olarak kafanızda bu konu ile ilgili soru işaretleri varsa, Uzman Psikolog Merve Büyükkucak'ın tek çocuk ve kardeşle büyüyen çocukların gelişimleri ile ilgili anlattıklarını mutlaka okuyun.
Kardeşsiz büyümek avantaja dönüşebilir
Yakın zamana kadar tek çocukların; kardeşlerin sağlayacağı çeşitli öğrenme olanaklarından mahrum kalacakları, şımarık, bencil, yalnız ve uyumsuz çocuklar olacakları düşüncesiyle dezavantajlı durumda olduklarına inanılırdı. Halen ailelerin, çocuklarının böyle özelliklere sahip tek çocuklar olarak büyümelerine engel olmak için ikinci çocuklarını dünyaya getirmeye karar verdiklerine sıkça rastlanır. Oysa iddia edilenin aksine konuyla ilgili son 25 yılda yapılan deneysel çalışmalar, tek çocuklar ile ilgili olumsuz ön yargıları şiddetle reddeder. Tek çocuklar ile kardeşi olan çocuklar arasında bulunabilen yegane farkların ise, düşünülenin aksine tek çocukların avantajına olduğunu gösterir. Buna göre, tek çocukların gelişimsel anlamda kardeşi olanlardan daha geride olmadıkları, hatta başarı motivasyonları ve zeka gelişimleri açısından kardeşi olan çocuklara oranla görece daha avantajlı durumda oldukları görülür. Bunun yanı sıra, yine yaygın inanışın aksine tek çocuklar, genel uyum ve sosyal beceri anlamında kardeşi olan yaşıtlarına oranla bir farklılık göstermiyor.
Tek çocukların sosyalleşme problemi olmaz
Aileler, genellikle kardeşi olmadan büyüyen çocuklarının sosyalleşmeleri ile ilgili endişe yaşarlar. Oysa araştırmalara göre, ilkokul çağındaki tek çocuklar, kardeşi olan yaşıtlarıyla yakın arkadaş sayısı ya da arkadaşlık kalitesi açısından bir farklılık göstermezler. Sosyalleşme ya da oyun aktiviteleri açısından da okul öncesi dönemdeki tek çocuklar ile kardeşi olan çocuklar arasında bir fark görülmez. Daha da önemlisi sosyal beceriler açısından bu benzerlik yetişkinlikte de devam eder. Ancak her ne kadar kardeşlerle rekabet etmeme ya da çatışma yaşamama durumları bu çocuklar için bir lüks gibi görünse de, tek çocukların yaşıtları ile çatışma çözme ve çatışma yönetme becerileri bakımından yoksun kalabilme olasılıkları aileleri düşündürtebilir. Bu noktada tek çocukların kendi yaş grubundan çocuklarla sıkça bir araya getirilmeleri, onlara bu deneyimi kazandırma açısından yararlı olacaktır.
Kaliteli zaman, entelektüel kapasitelerini geliştiriyor
Tek çocukların sosyal beceriler, karakter ve uyum açısından iki çocuklu küçük ailelerin çocuklarına benzer özellikler gösterdikleri, çok kardeşli daha geniş ailelere oranla bu iki grubun daha avantajlı olduğu görülür. Bu durum, anne-baba-çocuk ilişkisindeki kalitenin önemine vurgu yapmakla birlikte, çok çocuklu ailelerden farklı olarak küçük ailelerdeki çocukların anne babalarıyla daha fazla birebir ve kaliteli zaman geçirme olanaklarının olması ile ilişkilendirilebilir. Nitekim anne babayla geçirilen birebir ve kaliteli zamanın, çocuğun entelektüel kapasitesinin gelişmesine ve daha olgun davranış kalıpları edinmesine yardımcı olacağı bir gerçektir.
Hazırlayan: Aytülike Keskin