Son yıllarda bebeklik döneminde yapılan sünnetlerde bir artış oldu. Dolayısıyla da sünnet yaşı ile ilgili olarak anne-babaların kafalarında soru işaretleri oluşmaya başladı. Şimdiye kadar sorgusuz sualsiz gözü kapalı yaptırılan bu ritüelin en ideal şekilde nasıl olması gerektiği ile ilgili artık kafa yormaya başladı aslında anne-babalar. Biz de konuyu uzmanına danıştık ve Çocuk Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Cem Kara'ya erkek sünneti ile ilgili merak ettiğimiz soruları yönelttik.

Sünnet nedir ve neden yapılır?

Sünnet, penisin ucundaki sünnet derisinin (prepiteum) cerrahi bir işlemle çıkartılmasıdır. Ülkemizde genelde dini ve sosyal nedenlerle yapılmakla beraber bazen de tıbbi zorunlulukla, özellikle işeme güçlüğü ya da idrar yolu enfeksiyonlarında da yapılması kararı alınabilir.

Son yıllarda yenidoğan sünneti neden çok rağbet görüyor?

Yenidoğan sünnetinin rağbet görmesinin pek çok nedeni var. Öncelikle yapılması kolay ve çocuk için en az travmatik yöntem olması önemli. İşlemin genel anestezi olmadan yapılabilmesi çan, plastibel gibi dikiş kullanılmadan yapılması (ki bu kozmetik açıdan iyileşmeye katkılı), hızlı iyileşmesi, evde bakımının kolay olması gibi pek çok yararı var. Yenidoğan sünnetinin en ideal zamanı bebek doğduktan sonraki gündür.

Bunun nedeni; bebeğin kendini ispat etmiş olması, sağlıklı olduğundan emin olmamızdır. Daha sonra ilk bir ayda yapılabilir, ancak her gün bir öncekinden daha zor olur. Yahudiler 8. günü mutlak yakalamak ister. Müslümanlıkta ilk 7 gün makbuldur, Araplar 40 güne gelmeden yaparlar. Toplumsal ya da din açısından baskı olmayan toplumlarda da sünnet yapılır. Örneğin; Amerika'da erkek bebeklerin neredeyse yüzde 80'i sünnet edilir.

Sünnet için ideal yaş var mı?

Sünnet için en uygun olmayan yaş aralığı var aslında. O da 1.5-6 yaş arası dönemdir. Bu dönemde aileden koparılıp ayrılmanın yol açacağı emosyonel ve psikolojik sorunlar ön plana çıkabilir. Cinsiyet ve kendilik bilincinin ortaya çıkıp geliştiği bu yaş aralığında, vücudundan bir parçanın kendi arzusu dışında uzaklaştırılması ve bunun cinsel organı ile ilgili bir işlem oluşu, çocuklarda iğdiş edilme korkusunu ve bunun yol açtığı psikolojik problemleri ortaya çıkarabilmektedir.

Yenidoğan sünneti çok tartışılan bir konudur. Bu dönemde sünnet çok kolay, genel anestezi gerektirmeyen bir cerrahi işlemdir. Uygun tekniklerle çabuk ve estetik iyileşme mümkündür. Ancak bezli çocuklarda ameliyat sonrası bakım daha fazla özen ister. Aksi takdirde amonyak dermatitinin yol açacağı balanit, meatit ve mea stenozu gibi penisle alakalı sorunlarla karşılaşılır. Özel pansuman malzemeleri ve bakım ile bunların kolayca önlenmesi mümkündür. 6 yaş sonrasında ise çocuğun sünnetin toplumsal boyutunu algılaması ve bu sevinci ailesi ile birlikte yaşaması söz konusudur. Bu yaşlarda sünnetin genel anestezi veya sedasyonla (bilinç kaybolmadan oluşturulan uyku hali) yapılması zorunludur.

Hangi bebeklere sünnet yaptırılmaz?

Penis anomalisi olan, deliğin altta (hipospadyas) olması veya aşırı eğrilik (kordi) gibi penis anomalileri veya bilinen kanama ile ilgili kan hastalıkları (hemofili) durumlarında sünnet yapılmaz. Gereken tedaviler sonrası sünnet tekrar planlanabilir.

Sünnetin yararları neler?

Erken yapıldığında yenidoğan ve süt çocukluğu dönemine ait üriner sistem enfeksiyonlarının sünnetsiz çocuklara oranla ortalama 10 kat azaldığı çeşitli çalışmalarda bildirilmiştir. Özellikle 3 yaşından sonraki çocuklarda sünnet derisi iltihabı ve buna bağlı oluşabilen balanit (penis ucu iltihabı) profilaksisi sorununu engeller ve kesin tedavisini sağlar.

Bakteri ve virüs kolonizasyonu için uygun bir ortam oluşturan sünnet derisinin ortadan kaldırılmasının cinsel yolla bulaşan hastalıkların ve penis kanserinin profilaksisinde önemli rol oynadığı ve sünnetli erkeklerle evli kadınlarda serviks kanserlerine daha az rastlandığı bilinir.

Sünnetin dezavantajları var mı?

Daha sağlıklı ve daha hijyenik olduğu için, sosyal ve dini kararlarla yapılan bir şey sünnet. Komplikasyonlar var mıdır diye bakarsak, her cerrahi işlemin komplikasyonlar taşıdığını söylemek gerekir sanırım. Anne-babalar sünnet yaptıracakları kişi ve merkeze önem vermeli, sorularını sorup gerekli cevaplarını aldıktan sonra bu işlemi yaptırmaya karar vermelidir. Çok çok nadir de olsa, sünnet işlemi sırasında oluşabilecek enfeksiyondan kaynaklı kanama ile ilgili hastalıklar, ölümcül sonuçlar bile doğurabilir.

Sünnetle ilgili anne-babalara neler önerirsiniz?

Sünnet sonrası iyileşme süresi yeni doğan bebeklerde 2-3 gün, daha büyük çocuklarda 1 hafta kadardır. Burada söylenecek şey, artık sünnet sonrası penis çevresine yapılan uyuşturma yöntemleri ile sünnet sonrasının da rahat olduğu ve bakımının çok kolay olduğudur.

Sünnetin riskleri var mı?

Uygun olmayan şartlarda ve ortamlarda ehliyetsiz kişiler tarafından yapılan sünnetler kalıcı sakatlıklar da dahil ciddi komplikasyonlara yol açabilmektedir. Toplumun yarısına uygulanan bir cerrahi girişim olduğu düşünülürse ortaya çıkan risk daha net olarak anlaşılabilir. Çocuklarda uygulanan tüm cerrahi girişimlerde gösterilmesi gereken sedasyon veya genel anestezi titizliği ve psikolojik hazırlık ihmal edilirse sünnet işlemi, etkisi yaşam boyu sürebilecek bir psikolojik travmaya dönüşebilir.

Ayrıca işlem sonrası dönemde enfeksiyon, kanama, eksik veya fazla derinin kalması, üretrokutanöz fistüller, glans amputasyonları ve oldukça sık olarak da estetik kusurlar olarak sayılabilecek ve ikincil cerrahiler gerektiren ciddi komplikasyonlar ortaya çıkabilmektedir. Ayrıca yenidoğan döneminde daha sık görülen idrar kanalı son kısım iltihap ve darlıkları da sünnet komplikasyonları arasındadır. Komplikasyonlardan kaçınmak; sünneti bir cerrahi girişim olarak görmek ve ameliyathane ortamında uzmanlarca yapılmasını sağlamakla mümkündür.

Erkek bebeklerde sağlıklı bir penis nasıl olmalı?

Bebek doğduğunda çocuk doktorları muayene eder ve penis ya da testislerde anomaliyi genelde fark ederler. Şekilde bir anomali görülmüyorsa, erkek çocukların ebeveynleri bebeklerin testisini de elle fark edip problem olması durumunda doktora başvurabilir.

Erkek bebeklerde penisin çevresindeki yağ dokusundan kaynaklı, içine gömülü durması penisin küçük olduğu hissini uyandırabilir ya da bu gömülü olma durumu sünnet sonrası aileleri görüntü olarak mutsuz edebilir. Bu durumda da ailelere hep sabretmelerini ve o bölgenin yağ dokusu ortadan kalktıkça penisin daha çok ortaya çıkacağını söylüyoruz.

Hazırlayan: Zuhal Karabaş EYÜBOĞLU