Okul kazalarında ilk yardım

Okul kazalarının en sık yaşandığı dönem olarak kış ayları gösteriliyor. Karlı ve buzlu yollarda yürümekte zorluk çeken veya kaygan zeminlerde düşme tehlikesi geçiren çocuklar, her an yaralanma riski ile karşı karşıya kalabiliyor. Olası kazaların yaşanmasına karşı çocukların dikkatli olmaları yönünde uyarılmaları çok önemli. Prof. Dr. Özgür Karcıoğlu, elektrik çarpmasından buzda kaymaya ve düşme sonucu kırık çıkıklara dek çocukları bekleyen tehlikeleri ve hayat kurtaran ilk yardım yöntemlerini anlattı.
Karda-buzda kayıp düşerse
Kış aylarında soğuk ve yağışlı havalarla birlikte buzlu veya karlı zeminde kayıp düşmeler artıyor. Bunun sonucunda kol ve bacaklarda kırıklar hatta kafa yaralanmaları meydana geliyor. Ancak bazı basit önlemlerle bu yaralanmalar azaltılabilir. Örneğin; okullarda merdiven ve diğer zeminlerin olabildiğince kaymayı engelleyen materyalden yapılması, ayakkabıların kaymaz tabanlı, lastik ve tırtıklı dokulu olması bu önlemlerden başlıcaları…
-Yürürken dengeli, yola bakarak yürümek ve dikkatli adım atmak gerekiyor.
-Eller cepte olmamalı, serbest olmalı.
-Mümkün olduğu kadar küçük adımlarla yürünmeli. Adımların geniş atılması kayma riskini artırıyor.
-Sert dönüş ve ani hareketler de aynı şekilde düşmeyi kolaylaştırıyor.
-Merdivenlerde yürürken korkuluklardan tutulmalı. Tüm önlemlere rağmen düşme kaçınılmazsa düşerken avuç içini yere basarak düşmek diğer vücut bölgelerindeki hasarı azaltmayı sağlıyor. Bu nedenle ellerde çanta veya yük taşınmamalı, sırt çantası kullanılmalı. • Düşen kişi olabildiğince hareket ettirilmeden tıbbi yardım istenmeli, bilinçli şekilde sağlık kuruluşuna taşınarak müdahale edilmesi sağlanmalıdır.
Burkulma, kırık ve çatlak oluşursa
Burkulma ve kırık, dirsek çatlakları ve çıkıkları, çocukların okulda koşup oynarken ve atlarken en sık başına gelen kazalardan. Burkulma durumunda ağrı, kızarma, şişlik ve işlev kaybı meydana geliyor. Böyle bir durumda şişliği azaltmak için o bölgeyi yukarı kaldırmak ve hareket ettirmemek gerekiyor. Kırık durumunda ise hareket ile artan ağrı, şekil bozukluğu, hareket kaybı, ödem ve kanama nedeniyle morarma meydana geliyor. Kırık bölgesinde oluşabilecek ödem nedeniyle takıların çıkarılması, ambulansı arayarak en yakın hastaneye ulaştırılması gerekiyor.
Düşüp kendini yaralarsa
Çocuklar elbette koşup oynayacaklar. "Düşüp bir yerini incitebilir" diye koşmasını yasaklamak işin doğasına ters. Ama çocukları temkinli olmaları konusunda eğitmek ve bilgilendirmek önemlidir. Hele de yağışların iyice hakim olduğu günlerde, teneffüslere çıkıp koşup oynarken, merdivenlerden hızla aşağıya inerken ya da spor derslerinde çocukların en sık karşılaştığı kazalardan biri düşme ve çarpma sonucu kanamalar oluyor. Böyle bir durumda hemen bandaj sarmamak, kanı durdurmaya çalışmamak gerekiyor. Öncelikli olarak parmakla veya büyük yaralarda yumrukla kanama noktasına basınç uygulanmalıdır. Yaranın üzerinde gövdeye yakın tarafta yer alan arter/damar köküne basınç yapılmalı ve kirlenmiş yara temiz su ile temizlenmelidir.
Ateşli havale geçirirse
Kış aylarıyla birlikte özellikle okullu çocuklarda ateşli havaleye çok sık rastlanabiliyor. Genellikle 6 yaşına kadar olan çocuklarda görülen ve vücut sıcaklığının 38 derecenin üstüne çıkmasıyla oluşan havale, okul çocuklarında özellikle üst solunum yolu enfeksiyonlarının ateş yüksekliğine neden olması sonucunda görülebiliyor. Böyle bir durumda öncelikle hastayı su ile serinletmek, kollarını, başını, ensesini, eklem yerlerini soğuk tutmak; ateş düşmüyorsa oda sıcaklığında küvete sokmak gerekli. Ancak okulda yüksek ateşi olan çocuğu, en yakın sağlık kuruluşuna götürmekte yarar vardır.
Lavabo ve dolap devrilirse
Çocukların toplu olarak ve hareketli konumda bulundukları okullar, cisim düşmesi veya kırılması yoluyla yaralanmalar için büyük risk oluşturuyor. Bu nedenle tuvaletlerdeki lavabolar, sınıf ve koridorlardaki dolapların çok iyi sabitlenmesi, gevşemeye karşı belli aralıklarla denetlenmesi gerekiyor. Kapı kolları, masa ve sıra kenarları keskin olmamalı, koridor dönüşlerindeki duvar köşeleri ve diğer riskli noktalar yuvarlatılmalıdır. Çocukların geçtiği alanlardaki kapılarda cam kullanılmamalı. Devrilme ve düşme ile yaralanmaya yol açabilecek materyallerin en hafif seçeneklerden yapılması önem taşıyor. Taban döşemesinin de, ıslandığında kaymayacak maddelerden olması gerekiyor.
Elektrik çarparsa
Elektrik çarpmaları çocuk ve elektriğin olduğu her ortamda bir tehlike oluşturuyor. Dolayısıyla okullarda da elektrik çarpmasına rastlanabiliyor. Doğrudan elektrik akımına kapılmış durumdaki çocuk, yaşamsal tehlike altında bulunuyor. Bu durumda özellikle hala elektrik akımı devam ediyorsa kişiye dokunmadan, "tahta parçası, örtü, saplı süpürge" gibi elektriği iletmeyen cisimlerle kaza geçiren çocuk elektrik kaynağından uzağa doğru çekmeye çalışılmalıdır. Elektrikten uzaklaştırdıktan sonra yanığı olan vücut bölgesine soğuk uygulama yapılabilir. Hemen ambulans çağırıp en yakın sağlık kuruluşuna ulaştırılmalıdır.
Hazırlayan: Şenay ÇELİK