Alyazma kilimi her sırası ayrı emekle dokunarak yaşatılıyor

Köy köy gezilerek dokuma özellikleri araştırılan ve asırlık geçmişe sahip yöreye özgü kilimler geleneksel tezgahlarda dokunuyor. Her sırayı ayrı emekle dokuyan kadınlar, duygularını kilim desenine yansıtıyor.
Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Öğretim Üyesi Mustafa Genç, oluşturduğu proje ile Burdur’u köy köy gezerek kilimleri inceledi. Daha sonra kurulan atölyede geleneksel tezgahlarda Burdurlu kadınlar yörede asırlık geçmişe sahip kilimleri dokuyor. Bu kilimlerin en büyük özelliğinin bitkisel kök boyası kullanılması olduğunu belirten Genç, “Hem burada dokuyan insanların hayatına bir katkı olması hem de geleneksel bir üretimin sürmesi noktasında böyle bir çalışma gerçekleştirdik. Dokunan kilimlerin en büyük özelliği kullanılan bütün boyaların bitkisel kök boyalar olmasıdır. Bugün Anadolu coğrafyasının birçok yerinde kilimle ilgili üretimler gerçekleştiriliyor. Kök boya denilse de bunların birçoğunun yaptığımız analizlerde ve testlerde kök boya olmadığını bizzat gördük” dedi.
Her sırasında ayrı emek var
Dokunulan kilimleri makine kilimlerinden ayıran en önemli özellik ise her bir sırasında ayrı emek verilmesi. Sabah saatlerinde tezgahlarının başına geçen kadınlar, günlük duygularını her sıraya yansıtarak büyük bir sabırla kilimleri dokuyor. Makine ile insan dokuması arasındaki farkları anlatan Genç, “Burada dokunan kilimlerin bir makine kiliminden ya da bir makine dokunmasından en büyük farkı her bir sırasında bir emeğin oluşudur. Buradaki dokuyan ablalarımız kendi içlerinden gelen duygular ile yapıyorlar. Bir desen belki veriyorsunuz, bu şekilde dokunacak diyorsunuz ama makine dokumasında bilgisayara kodladığımızda bütün üretimler aynı şekilde çıkar. El dokumalarında siz istediğiniz kadar desen verin, hatta aynı kişiye ikinci kez aynı dokumayı yaptırın, ikisi de birbiriyle aynı özellikleri tutmaz. Ölçüsü farklı olur, kenarlarında çekme olur, motiflerin yerleşmesinde farklılıklar olur. Yani insanın kendi ruhu ile bütünleştiği zaman yaptığı üretimlerinin farkı. Bu tür kilimlerde daha çok gözlemleyebiliyoruz” ifadelerini kullandı.
İşini severek yaptığını belirten Naciye Gürer ise, “Burada kök boyasından yün kilimler dokumaya çalışıyoruz. Biz burada kursa başlamıştık. Öğrendik, şimdi üretime geçtik. Biz severek yapıyoruz. Sevdiğimiz için yapıyoruz. Her yapılan işin zor olduğu gibi bunda da var. Severek yaptığınız için sorun olmuyor. Ortalama bir kilim bir ay içerisinde bitiyor” şeklinde konuştu.