Mülteci kızlar Avrupa işgalinde

Hava durumu bültenlerinde Avrupa'yı bize tarif eden uydu haritası üzerinde bir yığın hantal kıyafetli kız, farklı vücut figürleriyle tedirgin edici bir işgale hazırlanıyor. Avrupa, Anadolu ve dünyanın bilinmeyen köşelerinden, sınır tanımayan, meydan okuyan, kendilerine yaşam alanları talep eden bu kızların hareketleri, görenleri tedirgin ediyor. Tüm bunlar, çağdaş sanatçı İnci Eviner'in yeni çalışması Kızlar Avrupa'da videosundan izlenimler... Eviner, videoda çok iyi tanıdığımız bir görüntüyle hareketli resimleri birleştirerek, izleyiciyi bildiği yerden tekinsiz olana doğru sürüklüyor. 2009'da Lille'de Harem ve Paris Mac/Val Müzesi'nde Yeni Vatandaş adlı eserleri sergilenen, son dönem çalışmalarına Viyana Sanat Fuarı'nda yer verilen Eviner'in Avrupa Parlamento binasına ilişkin gerçekleştirdiği bir video çalışması da halen Kore'de Busan Bienali'nde sergileniyor. 80'lerden bu yana Avrupa ve Asya'da pek çok sergi açan sanatçı, son çalışması Kızlar Avrupa'da ile 4 Aralık'a kadar Galeri Nev'de konuk olacak.
- Avrupa'nın mültecilere yaklaşımını sorgulatmak için neden kızları tercih ettiniz?
- Çünkü kadınlar, yüzlerce söylemin ağırlığı altında ezilmiş basit arzu nesneleri olmanın acısını çıkarıyor; çok öfkeliler ve bilinçaltlarında gizli bir komplo teorisinin oyuncuları durumundalar. Pek çok gizli kalmış, bastırılmış hikâyeyi gün yüzüne çıkarmak ve tutkuyla bunun peşine düşmek için çok sebebim var. Kızlar, kendilerinden beklenen uysal ve uyumlu kimliği yırtıp, yeni, yaratıcı keşiflere doğru yol alıyor. Kızlar, mülteci kılığında Avrupa'yı işgale kalkıyor, yani aklın yolundan sapıyorlar. Avrupa, çünkü dışladıkları ve içine aldıklarını listeleyebiliyor, sınırlarını çizebiliyor. Kızlar, o sınırlara karşı yürüyor. Bu bir kavga. Bu sadece hesapta olmayanın geri dönüşü. O yüzden erkekler değil, kızlar.
- Bu çalışmada, neden uydu haritasını kullandınız?
- Bu haritayı, Avrupa ile ilgili bilimsel, kesin olarak bilinen bir imaja ihtiyacım olduğu için seçtim. Haritanın üzerinde kızlar, çeşitli coğrafik bölgelerle pozisyonlarını ve jestlerini değiştiriyor. Mesela İstanbul ve Anadolu'daki tek tek figürler ya da çiftler, Balkanlar'dan sonra giderek değişmeye başlıyor. Hem kendi bedenimizle giysimiz arasındaki mesafeyle olan yakınlık hem de haritanın bizlerle arasındaki uzaklık içinde bir ilişki yaratmak istedim. Bu işe de desenle başladım. Burada yine benim sözlüğümün bir parçasına dönüşen jestlerin çeşitliliği, birer kelime gibi yeni cümler kurmama olanak veriyor. Bu hareketler bazen oldukça dramatik bazen de eğlenceli olabiliyor. Tıpkı hayatta olduğu gibi gerçekliğin farklı boyutlarını ve varlığımızın tekinsiz yanlarını görebiliyoruz.
- Bu tekinsizliğin amacı ne?
- Çok tanıdık bir yerden başlayıp, tekinsiz bir yere hareket etmeyi seviyorum. Kızlar Avrupa'da, Avrupa'nın dışladıklarını ve içinde bulunanları sorguluyor. Kızlar masumiyetlerine rağmen, mültecinin bedenine girerek, bir tehdit oluşturuyor. Avrupa'nın ötekiyle ilgili sorunlu ilişkisi, yükselen ırkçı eğilimler, yeni Avrupa kimliği için arayışlar, bu mitosun tehlikeli bir hale geldiğinin göstergeleri. Bütün bu politik çelişkileri içerden okumayı tercih ediyorum. Kızlar birbirleriyle gizli diyaloglar kuruyor. Bir yeraltı örgütüne üye olabilirler ya da kendilerine hayatta kalmak amacıyla bir toprak parçası arayan emek işciler olabilirler. Bazen bir piknik ortamında, bazen de sınırları belirsiz bir kara parçasında hikâye anlatmayı sürdürüyorlar.
- Oyuncu olarak kimleri kullandınız?
- Yıldız Teknik Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi Modern Dans Bölümü'nden bir grup öğrenci. Hep aynı ekiple çalışıyorum. Birlikte sanki yatak sohbeti yapan kızlar gibi çok eğleniyoruz.
Adres: İstiklal Cad. Mısır Apt. No: 163 Kat: 5 D: 18 Beyoğlu - İstanbul
Tel: (0212) 252 15 25
www.galerinevistanbul.com