Patatesinizi kendiniz yetiştirin

AVUSTRALYALI Bill Mollison, doğayı ve aslında kendimizi kurtaracağımız bilincini, 1960'lı yıllarda fark etmeye başladı. 'Kalıcı tarım' anlamına gelen 'permakültür' kavramını geliştirerek, öğrencileriyle birlikte dünyada bir şeyleri değiştirmek için harekete geçti. Bir yandan doğal yaşamla ilgili bilgiler verdi, bir yandan da binlerce sürdürülebilir sistem geliştirip, ekolojik tasarım modeli yarattı. Avustralya'da 'yüzyılın ekolojisti' ilan edilen ve Tazmanya'da kendi kurduğu çiftliğinde yaşayan 82 yaşındaki Mollison, bu yıl kurulan Türkiye Permakültür Enstitüsü'nün davetiyle İstanbul'a geldi. Kendisiyle birlikte dünyayı dolaşarak dersler veren Geoff Lawton'la 21 Kasım-4 Aralık arasında, Karaköy'deki Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi'ndeki seminerde permakültürün yalnız tarım alanlarında değil, çöller, hatta büyük şehirlerde bile hayata geçirilebileceğini anlatıyor.
- Yüksek teknoloji çağında, herkesin 'ipod mu alayım, yoksa iphone mu?' diye yarıştığı, fast food'un tercih edildiği dönemde, tarıma dönük yaşamı yaygınlaştırmaya çalışmak, akıntıya karşı kürek çekmek gibi değil mi? - Tam tersi, günümüzdeki birçok mülteci aslında bilgi teknolojileri sektöründe çalışıyor. Finansla ilgili birçok insanı da mülteci sayabiliriz. Bunların pek çoğu artık yollara düştü ve yapabilecekleri anlamlı işler aramaya başladı. Bizim çiftliğimizde çalışan sekiz kişi, bilgi teknolojisi mültecisi. Bazıları elini daha önce hiç toprağa değdirmemiş, patates dikmemiş. Bazı kızlar daha önce ağaca bile tırmanmamış. Hiç eğitim almamış çocuk gibiler. Ama söylediğim her şeyi yapıyorlar. Günümüz toplumunda gençler kendilerini kayıp hissediyor. Hayatınızda hiç patates dikmediğinizi gözünüzün önüne getirin...
- Bu bir eksiklik mi hayatımızda? - Evet, kesinlikle. Çünkü o zaman tek alabildiğin, başkalarının yetiştirdiği patates oluyor. Şu an pazara gitseniz, alacağınız her patatesten biri sizi öldürebilir. Çünkü bir patateste 18 farklı kimyasal ilaç var. Kendi patatesimizi kendimizin dikmemesi büyük bir kayıp. - Anlaşılan yemek, uyku gibi temel ihtiyaçlarımızdan biri tarıma yönelmek ve doğaya yakın olmak...
- Kesinlikle. Şu anda soğanlarda 32 farklı çeşit kimyasal ilaç kullanılıyor, bu yıldan itibaren dışarıdan soğan almayacağız. Doktorum kendi soğanlarını bir çiftçiden alıyor. Geçenlerde çitfçi ona, 'Bu yıl 29 ilaç kullanmak zorunda kaldım,' demiş. Doktorum bir anda elinde ölümü tuttuğunu fark etmiş. Bu sayede soğan yetiştirmeyi öğrendi. Eğer yemek yemek istiyorsanız, ki başka bir alternatifiniz de yok, yiyeceğinizi yetiştirmeyi öğrenmelisiniz.
- Bu bilgileri seminerler dışında da paylaşıyor musunuz? - Sokak tiyatrosu olarak yapıyoruz. 10-12 balya saman, deste deste kâğıt alırım, birkaç çocukla gazeteleri açıp, yan yana yerleştiririz. Patatesleri, gazetelerin üstüne dizip, samanları da 30-40 cm kalınlığında üstüne yerleştirip suladıktan sonra bırakırız. Bir ailenin bir yıllık patates ihtiyacı için 10 dakika yeterli. Ben bu sistemi okullar, üniversite kampusları, kiliselerde de yapıyorum. Siz de cami bahçelerinde yapabilirsiniz.