Dünyaya ud satan genç mühendis

- Genç yaşta ud yapmaya karar vermişsiniz... - Ortaokul sıralarında, yaşıtlarımın çoğu gitar çalmaya ilgi duyarken ben ilk ud derslerimi almaya başladım. Daha sonra ud yapımı üzerine eğitim veren bir atölyede ilk udumu yapma imkânı buldum ve onun sesini duyduktan, onu çaldıktan sonra yapmak istediğim şeyin bu olduğunu anladım. Bir yandan fizik mühendisliği eğitimi alıyor ve akustik üzerine deneyler yapıyordum. Aldığım eğitimi bu alanda kullanmaya karar verdim. Ve ud yapımını hayatımın bir parçası, bir meslek haline getirdim.
- Kariyer anlamında hangisi daha ağır basıyor, ud yapımı mı, mühendislik mi? - Ud yapımcısı olarak iyi ve yeni şeyler yapmak istiyorum. Bu çok geniş, çok zor alanda uğraşırken, fizik mühendisliğini bana yardımcı olarak kullanıyorum.
- Herhalde bu işi yapan ustaların sayısı azdır... - İlk ustam Cavit Büyükgüral'dı. Onun atölyesinde ilk udumu tamamladım. Daha sonra çalışmalarımı geliştirmek için başka büyük ustalarla da çalıştım. Bu işle uğraşan birçok kişi olmasına rağmen detaylara ve el işçiliğine önem gösteren ustaları bulmak, fikirlerini almak zor. Hâlâ elimden geldiğince farklı ustaların udlarını ve yapım tekniklerini incelemeye ve fikir alış verişinde bulunmaya çalışıyorum.
- Ud yapımı ustalık gerektiren bir şey mi? - Birçok el sanatında olduğu gibi ud yapımı da ustalık gerektiriyor. Öncelikle elbette hammaddemiz ağaç. En sade bir udu yaparken bile ortalama sekiz çeşit ağaç kullanılıyor. Bu ağaçların aynı türde olanlarının dahi özellikleri farklı olabiliyor. Hangi ağaca nasıl müdahale edileceğini ve o ağacın udun sesine ne tür etkiler yapacağını bilmek gerçekten çok önemli. Bu konularda deneme-yanılma çalışmaları ile ustalaşmak bazen bir ömür alabilir. Ben bu noktada bilimi biraz daha işin içine katmaya ve tecrübelerimin yanında ağaçların analizlerini de yaparak daha sayısal ve kesin veriler elde etmeye çalışıyorum.
- Bir ud ne kadar sürede ve hangi aşamalardan geçerek hazırlanıyor? - Bir udun üretimi yaklaşık 150 aşamadan oluşuyor. O yüzden burada sadece kısa bir özetinden bahsedebilirim. Üretime 'tekne' dediğimiz udun yuvarlak arka kısmı yaparak başlanır. İnce şeritler şeklinde kesilen ağaçlar, bu iş için özel olarak ürettiğim sıcak ütüde bükerek işlenir. Daha sonra bir kalıp üzerinde yan yana yapıştırılır. Yapıştırmada kemik tutkal dediğimiz organik özel bir tutkal kullanılıyor. Sol elin rahat bir şekilde çalışmasını sağlayacak şekilde sap kısmı yarım elips olarak hazırlanır ve teknede kullanılan ağaç dilimleriyle kaplanır. Ses tablasının üretiminde ladin ağacı kullanılıyor. Yaklaşık 1.8 mm inceliğinde ve ses delikleri açılmış olan tabla, tellerin yükünü karşılayabilmek için alt kısımdan balkon adı verilen ince çıtalar ile desteklenir. Aynı zamanda ses üzerine ayarlamalarımızı da bu balkonlar ile gerçekleştiririz. Ses tablasını tekne ile birleştirdikten sonra, burguluk kısmı hazırlanır ve montajı yapılır. Burguluk, tellerin gerginliğini kontrol edebilmemize bu sayede akortlama yapmamızı sağlayan kısımdır. En son cila işlemi uygulanır, tellerin bağlandığı eşikler yapıştırılır ve tel bağlanarak çalınır duruma getirilir.
UDLARI ÖNCE KENDİM DENİYORUM
-Neden sadece ud? Neden bağlama, keman ya da gitar yapmıyorsunuz? - Bir enstrümanın taşıması gereken özelliklerin ayrıntılarda saklı olduğunu düşünüyorum. Tüm bu ayrıntıların araştırılıp geliştirilmesi için gereken zaman ve enerjinin de tek bir enstrüman üzerine yoğunlaştırılmasının daha iyi sonuçlar doğuracağına inanıyorum.
- Yurtdışına nasıl açıldınız? - İnternet sitem sayesinde, yurtdışında udlarımı tanıtma fırsatı buldum. Tabii burada önemli bazı noktalar var. Öncelikle, çok farklı coğrafyalara ud gönderiyorsanız, her sıcaklık ve nem koşulunda sorunsuz kullanılabilecek udlar üretmeniz gerekiyor. Diğer önemli bir mevzu da udun güvenli bir şekilde kargo ile gönderilmesi. Şu anki satışlarımın yarısından fazlasını Avrupa başta olmak üzere, Amerika, Avustralya ve Orta Doğu ülkelerinden gerçekleştiriyorum.
- Müşterilerinizin profili hakkında bilgi verebilir misiniz? - Ud konusunda ne istediğini bilen kişiler, müzisyenler. Yurt dışındaki müşterilerim ise genellikle gitar çalanlar. İlk udunu yaptığımız kişiler de var ve gerçekten bu o kişilerin öğrenim sürecini çok olumlu etkiliyor.
- Siz ud çalıyor musunuz? - Uzun çalışma saatlerim nedeniyle şu an udu eskisi gibi icra edebildiğimi söyleyemem. Ama mutlaka biten bir udu önce kendim çalarak denerim. Bilgi için: www.emirudlari.com