Geçmiş zaman kutlamaları

Çok değil, bundan 15 yıl önce şehirlerin işlek caddelerini sıra sıra kartpostal tezgahları süslerdi. Yeni yılın gelişi, ilk önce kartpostalların satıldığı o tezgahlarda karşılanırdı. Kimi sevdiğinin, kimi en yakın arkadaşının, kimi annesinin, babasının ya da kardeşinin yeni yılını kutlamak için özenle seçtiği o kartlardan birini alıp, postanenin yolunu tutardı. Gelişen iletişim teknolojisiyle birlikte artık kartpostal tezgahlarının yerini, mail ve cep telefonlarıyla yollanan kısa mesajlar aldı. Yılbaşının ilk habercisi olan kartpostallardan ise geriye tatlı bir nostalji kaldı. Dünyanın dört bir yanından değişik yıllara ait yüzlerce kartpostal toplayan araştırmacı-yazar Sertaç Kayserilioğlu, balo ve kartpostallarla kutlanan eski yılbaşılarını, Cumhuriyet'in ilk yıllarında yapılan yılbaşı eğlencelerini anlattı. "O kartlar ki; gönderildiğinde bazen satırlara sığmayacak kadar dolulukta bir özlemle dilek, alındığında ise bazen de yılların gerisinde unutulmuş eski bir dosttan bir 'merhaba' getirirdi," diyen Kayserilioğlu, Osmanlı döneminde Müslümanlar arasında yeni yıl kutlama geleneği olmadığını belirterek, o dönem yapılan kutlamalarla ilgili şu bilgileri veriyor: "Buna karşın, Osmanlılarda yüksek devlet görevlileri padişahı ziyaret ile kendilerini yeni yıl nedeniyle tebrik eder, padişah da ziyaretçilere 'Muharremiye' adı altında para ve armağanlar verirdi. Devlet ileri gelenlerinin de kendilerine bağlı memur ve kişilere aynı biçimde armağan vermeleri gelenekti. 1829 yılında İstanbul'daki İngiliz elçisi, yılbaşını kendi geleneklerine göre kutlamak üzere Haliç'e aldırdığı bir İngiliz gemisinde tertip ettiği büyük ziyafet ve baloya, ilk defa olarak Osmanlı vekillerini de davet etmişti. O zamana kadar Batı usulü ziyafet ve balo görmemiş olan vekiller, yatsı namazını Kasımpaşa'daki Tersane Divanhanesi'nde kıldıktan sonra sandallarla İngiliz gemisine giderek, sabaha kadar eğlenmiş, bu arada bazılarının ısrarlara dayanamayarak viski içtikleri de görülmüştü."
ARTIK KUTLAMALAR E-POSTA İLE
Cumhuriyet'in ilanından sonra 1 Ocak 1926 gününün ilk kez 'yılbaşı' olarak kabul edildiğini kaydeden Kayserilioğlu, "Cumhuriyet döneminin ilk yılbaşı gecesi kutlaması, 31 Aralık 1925'te olmuştu. 31 Aralık 1925 Perşembe gecesi ise İstanbul Elektrik İdaresi'nce yapılan bir uygulamayla saat 00.00'da şehrin bütün ışıkları bir dakika kadar sürdü. 1925'te İzmir'de yapılan küçük eğlence toplantısı biçimindeki ilk yılbaşı balosunda ise, Mustafa Kemal'in isteğiyle sadece Müslüman erkek ve kadınlar bulunmuştu. Atatürk'ün 1929'da, devletin üst kademesine verdiği yılbaşı balosu, yılbaşının artık genel olarak kutlanacağının habercisiydi." Özel arşivinde, yüz yıl ve öncesine ait pek çok kartpostal bulunan Kayserilioğlu, geçmiş yılbaşı kutlamalarını da özlemle andığını söylüyor ve şöyle devam ediyor: "İnsanlar o zamanlar sokaklarda kutlama kartları satan tezgahlardan yılbaşı kartpostalları seçip, postanelerde uzun kuyruklara girer, eşlerine, dostlarına, sevgililerine kutlama kartları yollarlardı. Ama ne yazık ki romantizm demode oldu. Artık kutlamalar e-posta yoluyla yapılıyor."