Çinli anneden Batılılara ebeveynlik dersleri

Arkadaşta yatıya kalmak, arkadaşla oynamak, okul tiyatrosunda rol almak ya da rol alınamadığı için sızlanmak, televizyon izlemek ve bilgisayar oyunu oynamak, düşük not almak, piyano ve keman dışında enstrüman çalmak, piyano ya da keman çalmamak... İşte pek çok Çinli annenin çocukları için koyduğu yasaklardan sadece birkaçı. Çinlilerin çocuk yetiştirirken ne kadar katı olduklarını duymuştum, ancak bu kadarını tahmin bile edemezdim. Ta ki Çin asıllı, ABD'li hukuk profesörü Amy Chua'nın kendi hayatından yola çıkarak kaleme aldığı Kaplan Anne'nin Zafer Marşı adlı kitabını okuyana kadar... Bu kitabı okuyan birçok anne gibi benim de disiplin konusundaki bütün düşüncelerim derinden sarsıldı. Amy Chua kitabında "Kızım piyanoyu yeterince mükemmel çalmadığı için, pelüş oyuncaklarını yakmakla tehdit ettim. Çok da etkili oldu," derken, saatler süren piyano çalışması bitmeden kızına tuvalet izni vermeyip, su bile içirmediğinden söz ediyor. Bu kadar yoğun bir disiplin uyguladığı için büyük kızı Sophia'nın piyanist olup Carnegie Hall'da (dünyanın önde gelen klasik müzik merkezlerinden) resital verdiğini anlatıyor. Ablasına göre daha asi bir karakter olan küçük kızı Lulu ise annesinin baskılarıyla keman çalmaya başlamış. O da şimdi başarılı bir keman sanatçısı olmuş, ancak 13 yaşındayken bir lokantada bardakları yerlere atıp annesine, "Hayattan ve senden nefret ediyorum!" diye bağırmış.
DERGİLERE KAPAK OLDU
Amy Chua, Çinli annelerin çocuk yetiştirme felsefesini benimseyip onların başarılı olmaları için otoriter bir sistem kurmuş. Çünkü ona göre doğru olan bu. Annelerini sevmelerindense, başarılı olmaları daha önemli... Aslında bu durum bir anne için büyük bir fedakarlık olarak da yorumlanabilir. Chua'ya göre Batılı, modern ebeveynlerin aksine, Çinli ebeveynler çocuklarını kırılgan değil, güçlü görüyor. Bu nedenle de beklentilerini bilinçli bir şekilde yüksek tutuyorlar. Bireyi çocuklukta kısıtlayarak yetişkinlikteki seçeneklerini çoğaltmayı ve özsaygısını yükseltmeyi hedefliyorlar. Çocuk eğitimi konusunda Doğu ve Batı arasındaki kültür farklılığına vurgusunu yapan kitap geçen yıl ABD'de yayımlandığında da büyük ses getirmişti. Time dergisine kapak oldu; ABD, İngiltere ve Almanya'da çok satanlar listelerinde bir numaraya yükseldi. Kitap, yayımlandığı 25 ülkede 'İyi ebeveyn nasıl olunur?' tartışmalarını da beraberinde getirdi. Şimdi de Türkiye'de Sistem Yayıncılık'tan, Yeşim Dervişoğlu'nun çevirisiyle çıkan kitap, ülkemizde de annelerin kafasını epey karıştıracak gibi görünüyor. Kitabı okuyanlar kendi annelik tarzlarını sorgularken, agresifliği ve hırsı nedeniyle Amy Chua'nın anne değil, adeta canavar olduğunu düşünenler de oldukça fazla. Ölüm tehditleri bile alan Chua'ya yüzlerce blogdan lanet yağdırıldı. ABD'de televizyon programlarına çıkıp kendini savunan Amy Chua kitabıyla ilgili şu açıklamaları yapıyor: "Bu, bir anne, iki kızı ve iki köpeği ile ilgili bir hikaye. Aynı zamanda Mozart ve Mendelssohn, piyano, keman ve Carnegie Hall'a çıkmayı nasıl başardığımızla ilgili... Bu, sözde, Çinli anne babaların Batılılardan nasıl daha iyi olduğuyla ilgili bir hikaye olacaktı. Ama onun yerine, kültürlerin acı çatışması, kısa süren bir zafer sevinci ve 13 yaşında birinin benim burnumu sürtmesiyle ilgili oldu."