Gelenek, doğa ne yana düşer ustam?

Derviş Zaim, Batı'nın bulduğu ve zamanla evrensel hale gelen sinemaya, bu coğrafyadan bir katkı sunmanın peşinde kaç zamandır. Bu katkı için de 'gelenek'le bağ kuruyor. Hat, ebru, minyatür, gölge oyunları bunun için Zaim'in filmlerinde kah içeriğin kah biçimin belirleyicisi oluyor. Bu anlamda Zaim, sinemadaki genel eğilimlere, 'formüllü başarılara' yüz vermeden yenilikçi bir tavırla hareket ediyor. Ki sinema bir evrim geçirdiyse, yıllar içerisinde bu tür cesur, yenilikçi yaklaşımlardır fitili ateşleyen. Zaim, Devir'de yüzyıllardır süren ve kitaplara geçen bir çoban yarışması üzerinden doğa insan ilişkisine odaklanıyor. Burdur'a bağlı Hasanpaşa köyünde devam eden bir 'gelenek' bu yarış. Yarışmadan anladığımız, insanlığın kapitalistleşme ve modernleşme öncesinde doğayla kurduğu ilişkinin nasıl 'barışcıl' olduğu yönünde. Ama öte yandan film insanın doğaya hükmetme hırsının, sermayenin 'doğayı' para olarak görmesinin sonuçlarını da gösteriyor. Bakir toprağı parçalayan kepçeler, zevkine öldürülen geyikler, gereksiz başarı hırsı... Yılların geleneği içerisinde doğayla barışçıl ilişki kuran çobanlar da bu vahşileşme karşısında şaşkınlıkla bakınıyor, bocalıyorlar. Aslında bu şaşkınlık ve bocalamanın denk düştüğü bir soru var akıllarında: Neden? Bu, filmin de sorusu aynı zamanda.
HAYAT FİLMİ DOĞRULADI
Zaim'in ele aldığı meselenin hayati bir yönü var elbet. Ama hayati olmakla birlikte insan doğa ilişkisi artık güncel de. Mesela, Gezi Parkı'nda yaşanan olaylar bile hayatın filmi nasıl doğruladığını bize göstermiyor mu? Filmografisinin en ayrıksı filminde Zaim, gerçek çobanlara başrolü vererek, gerçek mekanlarda çoğu zaman mizansen yaratmadan çekimler yaparak kurmaca da olsa daha belgeselvari bir film çıkarıyor. Filmin verdiği gerçeklik duygusunun yoğun olması da bu yüzden. Filmin, naif bir hali olsa da, riskli, hayata geçirilmesi zor olduğunu söylemek gerek. Bu zorluk karşısında kurgu kozunu kullanıyor Zaim ve ortaya da 21. yüzyıl Türkiyesi'nden acı bir manzara koyuyor önümüze.
***
Devir
Yönetmen: Derviş Zaim Oyuncular: Ali Özel, Mustafa Salman, Ramazan Bayar Yapım: Türkiye