Amerikan kabusu

F. Scott Fitzgerald'ın "Amerikan hayatlarında ikinci perde yoktur," vecizesi sıklıkla yanlış yorumlanır. Fitzgerald, Amerika'da insanlara ikinci şans verilmediğini savunmaz; kastettiği, Amerikan hayatlarının, gelişmeden çok başlangıç ve sonuç ikilisi üzerine kurulu olduğudur. Başladıkları gibi biterler. Amerikan rüyasının tepesinde bir plato yoktur ona göre; en yukarı çıktıktan sonra gidilecek tek yer de aşağısıdır. Transformers, Kaya / The Rock ve Çılgın İkili / Bad Boys gibi testosteron bombalarının maçoluğa tapan yönetmeni Michael Bay'in yeni filmi Zor Kazanç her anlamda beklentileri aşan bir çalışma. Şimdiye kadar Bay'in genel olarak hayata bakış açısı, şişmiş kaslar, yarı çıplak mankenler ve hızlı arabalar üçgeninde varolmuştu. Bu sebepten dolayı Amerikan rüyasını gerçekleştirmek ve ruhunu satmak arasında bir fark olmadığını iddia eden bir film yapmış olması şaşırtıcı. Kağıt üzerinde yönetmenin, her şeyin daha büyük olmasını emreden Amerikan tüketim felsefesiyle, Dr. Faustus'un Şeytan'la imzaladığı o alçak anlaşmayı bir tutması biraz da tribünlere oynamak gibi algılanabilir. İlginç olan Bay ne böyle bir ucuz popülizm yapıyor ne de önceki filmlerinde yaptığı sahte peygamberliğinin günahlarını çıkartıyor. Demek istediği şu: "Gerçek hayatı, benim filmlerimdekiyle karıştırmayın." 1995 yılında, Miami'de bir spor salonunda kişisel antrenörlük yapan vücutçu Daniel Lugo (Mark Wahlberg), hayatından hiç memnun değildir. Vücudunu bir tapınak olarak gören Lugo, bir insanın edinebileceği en mükemmel fiziğe sahiptir. Buna rağmen hayattan beklediklerini alamamıştır. İyice dibe vurduğunda rüyasını gerçekleştirmek için bir plan yapar: zengin olduğu kadar gıcık müşterisi Victor Kershaw'u (Tony Shalhoub) kaçırıp, işkenceyle bütün parasını çalmak. Hormon kullanımından dolayı sertleşme problemleri yaşayan arkadaşı Adrian (Anthony Mackie) ve spor salonuna yeni katılan, eski suçlu ve uyuşturucudan tövbeli Paul'ü (Dwayne Johnson) de yanına alarak planını gerçekleştirir. Tabii evdeki hesap çarşıya uymaz ve çok geçmeden üçlü kendilerini sahtekarlık, kokain, işkence ve cinayetle örülü bir suç ağının içinde bulur.
ELİNDEKİyLE YETİN
Zor Kazanç'ın gerçek bir olaydan uyarlanmış olması hikayeyi daha da bir enteresan kılıyor. İnternette yaptığım kısa bir araştırma sonucu olayların aslında çok daha vahim olduğunu öğrendim. Dwayne Johnson'ın karakterinin üç ayrı insanın bileşiminden oluştuğu belki de hikayenin ekrana geliş sürecindeki en dikkat çekici detay. Bu detayı yermek için değil ilginç olduğundan veriyorum; ne de olsa belgesel değil Bay'in yaptığı. Michael Bay'in nevi şahsına münhasır stili, filmin her karesine hakim. Ben Seresin'in çektiği karelerdeki renk doygunluğuyla her zaman olduğu gibi post prodüksiyonda sıkça oynanmış. Aynı şekilde görüntü yönetmeni Ben Seresin, karakterleri alçak açılardan çekerek onlara garip bir kahramanlık havası da yüklüyor. İşin komik tarafı ise, bu klasikleşmiş Hollywood kahramanı görüntüleriyle ekranda izlediğimiz üç karakterin ağızlarından çıkanlar arasındaki tezat. İronik olan üçünün de tam anlamıyla aptal olmaları. Lugo başta olmak üzere kendi söyledikleri yalanlara en önce kendileri inanıyorlar. Zaten Lugo her şeyi filmlerden öğrenmiş. Hayatı Sicilyalı/ Scarface veya Baba'daki gibi sanıyor. Fırsat varsa almayı bileceksin mantığı üzerine yoğunlaşmış. Bunun ahlaki sonucuna katlanması gerektiğininse farkında değil. Baştan Michael Bay'in hikayeye relativist bir gözle yaklaşacağını zannettim. Kershaw'u gördüğümüz sahnelerde adam tam bir kaşık suda boğmalık. "Hah," dedim, "masum değiliz, hiçbirimiz," klişesine doğru yol alıyoruz. Beklediğimin tam tersi çıktı. Zor Kazanç, doğru ve yanlışın arasında çok net bir fark olduğunda ısrar eden bir film. Öyle post-yapısalcı zırvalarla işi yok. Filmin en önemli sahnesinde bu kötü olayların hiçbirine bulaşmamış ve gerçek anlamda masum bir çiftin arasında bir konuşma geçiyor. Bana Coen kardeşlerin klasik neo-noir filmi Fargo'nun sonunda dedektif Marge ve kocası arasında geçen sohbeti hatırlattı. Bir Michael Bay filminin temel felsefesinin 'elindekiyle yetin' olacağını söyleseler gülerdim. Bir yaşıma daha girdim.
****
Zor Kazanç Paın & Gaın
Yönetmen: Michael Bay Oyuncular: Mark Wahlberg, Dwayne Johnson, Anthony Mackie, Ed Harris Yapım: ABD