Geliniz, görünüz, istifade ediniz!

"Geliniz, görünüz, istifade ediniz!" bu cümle 1920 yılında çıkan bir gazetede yayımlanan kıyafet reklamının sloganı. O dönemler günümüzden çok farklı olsa da, Osmanlı'da da reklamlar, gazetelerde, dergilerde yer alıyordu. Osmanlı Avrupa'ya göre daha geç tanıştı gazete, dergi reklamlarıyla, çünkü Osmanlı toplumu uzun bir süre reklamı ayıp olarak algıladı. 'Övünmek kibre yol açar,' diye düşününce reklama hep mesafeli yaklaşılmış o dönem. Zaten gazetelere ilk reklamları da yabancılar vermiş. Osmanlı'da özel gazetelerin ortaya çıkmasıyla beraber sayfalarda ilk reklamlar boy göstermeye başlıyor. 19. yy sonlarından itibaren gazete ve dergilerde reklamlar daha da sık yer alıyor. Kayıtlara bakılırsa gazetede yer alan ilk reklam bir mantar kremini anlatıyor. İlk ilanın ardından diğerleri de sırasıyla yerini almış sayfalarda; yiyecek-içecek, giyim-kuşam, mobilya, doktor-ilaç, hayvanlar için veteriner ilanları da var aralarında. Günümüzde olduğu gibi banka ve sigorta ilanları da yok değil. 1910'larda özellikle kadınlara yönelik ilanlar dikkat çekiyor. Saç boyalarından güzellik kremlerine, 'Saçınızı satmak ister misiniz?' ilanına kadar çeşitli reklamlar gazete sayfalarını süslüyor. Yayımlanan reklamlar sayesinde Osmanlı'nın değişen tüketim anlaşıyını takip etmek de mümkün. Günümüzde Osmanlı'daki reklam ve ilanlar üzerine yapılan sınırlı sayıda araştırma mevcut. Bu konudaki en kapsamlı araştırmalardan birini İstanbul Ticaret Odası yapmıştı. Osmanlı'dan Cumhuriyet'e ticaret ilanları derlenmişti bu kitapta. Günümüzden geçmişe baktığımızda biraz da olsa bizi gülümseten Osmanlı'dan Cumhuriyet'e reklamlar karşınızda...
Hamdolsun sana Kaol
O dönem de kararmış tencereler büyük sorun elbette. Dönemin cila suyu Kaol ilanı takdire şayan. "Bütün tencereler siyahlanmış ve kirlenmiş olduğundan zavallı aşçıbaşı meyüs ve mükedder olarak hasta idi. Hastalığını rüyasında gördü ki, halis (Kaol) gelmiş ve bütün kapları ve tencereleri güneş gibi parlatmış idi. Hamdolsun sana (Kaol) diyerek afiyete dönerek yataktan sıçradı. Sahtelerden sakınınız!" Diken, 1 Temmuz 1920

Kültürel ürünler de var
Tolstoy'un Zalim Hükümdarlardan Çar İvan ve İliç adlı kitabı için de ilan verilmiş. Hanımlar Alemi, 5 Haziran 1914
Elhamra Sineması ilanı: İstanbul'un En Şık, En Kibar Temaşagâhı. En büyük, en muhteşem filmleriyle Ramazan geceleri bütün his ve sanat meftunların mevid-i mülakatı (buluşma yeri), odalıdır. Süs, 12 Nisan 1924
Saçlarınızı muhafaza için Hahen petrolü: Devadan istimal ediniz, saçların kuvvetini iade eder, hayatını tazeler. Fabrikası Fransa'da Lyon'da (Vibert) Dersaadet'te, her eczanede ve ecza deposunda bulunur. Vekili İstanbul'da Ananyadi Hanı'nda (H. De Par). Servet-i Fünûn, 22 Eylül 1910
Uzun ve gür saçı olanlara: Saçlarınızı satmak istiyorsanız, vakit kaybetmeden İleri İdarehanesi'nde Afife Fikret Hanım'a müracaat ediniz. Diken, 20 Mart 1919
Temizlik ürünü reklamları gülümsetiyor
Ayvori Sabunu kullanınız!
Suya düşerse batmaz. Bir gün üç köylü kızı saçlarını yıkamak için göl kenarına gitmişlerdi. Yanlarında birkaç türlü sabun vardı. Şakalaşırken bütün sabunları göle düşürdüler. Sabunların hepsi battı, kayboldu. Yalnız 'Ayvori' sabunu muzafferen su üzerinde yüzüyordu! Şehbal, 14 Eylül 1909
Spor mağazasından son model raket
Avrupa'dan ithal edilen tenis raketi ve topları çizimli bir ilanla gazetelerde tanıtılmış. Servet-i Fünûn, 2 Eylül 1926
Fal yine revaçta!
'El'in üzeri, içi ve altı: Ele Bakar, bir bakış 5 kuruştur. Talihiniz her gün değişebilir. Hanımlar Alemi, 9 Temmuz 1914
Aletuâl Beyoğlu'nda Cadde-i Kebir'de 437 numara. Hazır ve ısmarlama korseler. Havakimyan Biradeler Kalem, 26 Ekim 1910