Organik fıstık, çağı yakalayacak

Gaziantep denilince ilk akla gelen lezzetler arasındadır antepfıstığı; baklavasından çikolatasına, kadayıfından dondurmasına kadar birçok ürünün içinde kullanılır. Antepfıstığının dalından kopartılıp kurutulduktan sonra paketlenerek yenilebilir hale geliş sürecini ise çok fazla merak etmeyiz. Her yıl zeytin, üzüm hasatlarının şenlikleri yapılır, ama nedense antepfıstığını toplamak için kimse Gaziantep ya da Şanlıurfa'ya gitmez. Geçtiğimiz hafta tam da hasat zamanı Nestle DAMAK ve TEMA Vakfı'nın işbirliğiyle üç yıl önce başlatılan 'Fıstığımız Bol Olsun' projesine katılan bahçelerdeki değişimi görmek için Gaziantep'e gittik. NESTLE'nin 1,5 milyon TL'lik finansman, TEMA'nın ise teknik bilgi desteği verdiği projeye katılan çiftçilerin nasıl bilinçlendirildiğini gördük. Antepfıstığı üretiminde kalite ve verimi artırmayı, ayrıca sürdürülebilir bir üretimle bölgedeki refaha katkı sağlamayı hedefleyen proje için seçilen bahçelerde üç yılda yüzde 30 verim artışı var. Doğru bir ilaçlamayla bahçelerdeki hastalıklarla mücadelede de yüzde 80 varan azalma yaşanıyor. Antepfıstığı Araştırma Enstitüsü Islah ve Genetik Bölüm Başkanı Mehmet Uzun, 'Fıstığımız Bol Olsun' projesi için Gaziantep'te antepfıstığının yoğun olduğu bölgelerde çiftçilerin eğitildiğini anlatıyor: "Yıllardır geleneksel yöntemlerle üretim yapan çiftçilerimizin arasından 500 çiftçi eğitildi. Gaziantep'te Araban ilçesinin Gökçepayam ve Yaylacık köylerinde, Yavuzeli ilçesinin Süleymanobası köyünde ve Şanlıurfa'nın Birecik ilçesinin Yukarı İncirli köyünde 21 bahçede çalışma yapıldı. Bahçelerin tekniğine uygun şekilde bakımları, ilaçlamaları yapıldı. Diğer çiftçiler de üç yılın sonucunda alınan verimi gördükçe uygulamaya katılmak istedi. Bu proje, hem çiftçimizin üretimine katkıda bulunacak hem de tüketicinin daha kaliteli ürün almasını sağlayacak. Ağaçlara bilinçli olarak ilaçlama yapılmazsa, yapraklar yanıyor. Karazenk adı verilen bu hastalık, ağacı öldürmüyor ama iki yıl verim alınmıyor. Hastalık görülmeden düzenli ilaçlama yapmak gerekiyor."
ABD NASIL BİR NUMARA OLDU?
Uzun, ABD'nin modern yöntemler uygulayarak nasıl bir numaraya yükseldiğini de şöyle anlatıyor: "İran ilk sıradayken, 1970'ten sonra ABD de antepfıstığı üretimine girdi ve şimdi dünya sıralamasında ABD birinci, İran ikinci, Türkiye ise üçüncü sırada. ABD'de verimli pamuk alanlarına antepfıstığı ekilip, modern teknikler kullanılınca üretimi yükseldi."
750 YAŞINDA FISTIK AĞACI VAR
"Kadayıf, baklava ve dondurmada kullanılan fıstık için kabuğu henüz ayrılmamış, boz içli, erken dönem hasat yapılıyor. 10 gün sonra meyvesi için hasat edilen ve iç zarı alınanlar çikolatada kullanılıyor. Fıstığın tam olgunlaşmış yapılan hasadı, kavrularak, çerez olarak değerlendiriliyor. Antepfıstığı ağacı çok uzun ömürlü, ama yetiştirmek zor. Eskiden ağaç 10 yılda ürün vermezdi, şimdi bilinçli su ve gübre verilince beş yılda fıstık veriyor. 750 yaşında ağaç var. Geçen yıl 150 bin ton antepfıstığı üretildi. Bu yıl ise 50 bin ton civarında. Fıstık da bir periyodik ürün ve bir yıl ürün verip, bir yıl az veriyor. Fiyatlar da bir yıl artıyor, diğer yıl düşüyor. Ürün az olduğu için bu yıl fiyatlar daha yüksek."