Şehrin perdeleri 100 yıldır açık

Sahnelerinden Vasfi Rıza Zobu'dan Zeki Müren'e, Bedia Muvahhit'ten Suna Pekuysal'a, Aliye Uzunata'dan Cem Davran'a kadar kimler gelip geçmedi ki... Hamlet'ten Baykuş'a, Vişne Bahçesi'nden Medea'ya, Lüküs Hayat'tan Postacı'ya yüzlerce oyun sahnelendi. Nazım Hikmet'ten Necip Fazıl'a, Turhan Oflaz'dan Necati Cumalı'ya Türk edebiyatının öncü isimlerinin eserleri hayat buldu. Bugün de İstanbul'da 10 ayrı sahnede, yılda 500 bine yakın seyirciyi tiyatronun ışığıyla buluşturmaya devam ediyor. 1914'te 'Darülbedayi' yani 'güzellikler evi' adı altında kurulduktan sonra 1934'ten itibaren de belediyeye bağlanarak İstanbul Şehir Tiyatroları adıyla yoluna devam eden kurum, bu yıl 100. yaşını kutlayacak. Biz de Genel Sanat Yönetmeni Hilmi Zafer Şahin'le, tiyatronun dünden bugüne yolculuğunu ve bu yıl seyirleri s nelerin beklediğini konuştuk.
GOOGLE DA DUYURACAK
İBB Şehir Tiyatroları Genel Sanat Yönetmeni Hilmi Zafer Şahin,100. yılda kurumu, kentin tiyatrosu kavramından yola çıkarak İstanbullular için vazgeçilmez hale getirmek istediklerini anlatıyor. Bunun için İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin hem tanıtım hem de maddi desteğinden yararlanılacak. Billboardlar aracılığıyla şehrin her yerinde tiyatronun 100. yılının kutlandığı duyurulacak. Otobüslerde ya da metroda görseller tanıtılacak. Emekli sanatçılarla çalışanları bir araya getirecek 100. yıl balosu düzenlenecek. Google'dan 100. yılı duyurmaları, PTT'den pul ve zarf hazırlamaları, Milli Piyango'dan da 100. yıl logosunun duyurulması istenecek. Belediye de logoyu, yurtiçi ve yurtdışıyla yapılacak bütün yazışmalarında kullanacak.
FRANSIZ ANDRE ANTOİNE KURDU
"Darülbedayi, 1914'ün mayıs ayının sonunda kurulur, haziran ayının başlarında oyuncu ve öğretim kadrosu oluşturulur. Aynı ayda dönemin en önemli tiyatro adamlarından Andre Antoine Fransa'dan davet edilir ve Darülbedayi'nin başına getirilir. O büyük bir özveriyle kadrosunu kurduktan iki ay sonra Türkiye, Almanya'nın yanında savaşa girince 14 Ağustos'ta bir Fransız vatandaşı olduğu için bu ülkeyi terk edip gider ama Darülbedayi yaşar. Dönemin tiyatrosuna emek veren Ermeni, Rum, Musevi ya da başka azınlık gruplarından sanatçılar da Türk tiyatrosunun içindeler. Bugün de Türkiye'deki başka halklardan insanları da kendi içinde barındıran bir kurum şehir tiyatroları... 1914'te kuruluyor, 1915'in ocak ayında okul içinde bir gösteri yapılıyor. Esas olarak da 1916'da Çürük Temel'i oynayarak hayata geçiyor. Bu nedenle biz de 2016'nın sonuna kadar şehir tiyatrolarının kuruluşunu kutlayacağız."
ÇOCUK TİYATROSUNDA YETİŞEN ÜNLÜLER
Darülbedayi, belediye konservatuvarına dönüşünce çağdaş tiyatro eğitiminin yapıldığı bir yer haline gelir. Şehir Tiyatrosu bünyesinde de oyunlara seçilen çocuk oyuncular bir süre sonra kurumun ana oyuncuları kadrosuna girer. Böylece yıllar içinde yüzlerce sanatçı, şehir tiyatroları bünyesinde eğitim alır ve tiyatronun sahnelerinde seyirciyle buluşur. Aliye Uzunatağan, Selma Kutlu, Nilgün Kasapbaşoğlu, Aslan ve Leyla Altın, Cem Davran, Perihan Savaş gibi isimler, çocuk tiyatrosundan yetişen sanatçılar.
İSTANBULLU SAHİP ÇIKTI
"100. yıl yalnız şehir tiyatroları için değil, hem bu kent hem de Türkiye için anlam taşıyor. Geçmişte İstanbul Belediyesi'nin başındaki Cemil Topuzlu'nun özel gayreti olmasaydı bu kurum kurulmazdı. Bugün artık kentin birçok yerinde oyunlar sahneliyoruz ve her yıl yüzde 80-85 doluluk oranıyla seyirciyle buluşuyoruz. Çocuk oyunlarımız yüzde 100'ü aşan rakamlara ulaşıyor. İstanbullu kuşaklar boyunca bu tiyatroya sahip çıkarak bunu gelenek haline getirdi. Bir yanıyla tiyatro da kendine gelenek oluşturuyor. Türk tiyatrosunun kurucu kurumu. Darülbedayi bir okul tiyatro olarak kurulur. Kendi içinde eğitimini sürdüren, metin, oyuncu, oyun, tasarımcı yetiştirerek geleceğini de arayan bir tiyatro."
KADINLARI İLK KEZ TİYATROYLA TANIŞTIRDI
"1900'lerin Türk tiyatrosunda kadınlar oyun izleyebiliyor ama oyuncu olma açısından sıkıntılar var. Afife Jale bilinen anlamda ilk kadın oyuncu ama bilgiler çok az. Bildiğimiz en düzenli kadın oyuncu 1923'te sahneye çıkan Bedia Muvahhit. İzmir'de Ateşten Gömlek filminin çekimleri sırasında Darülbedayi sanatçıları önce Atatürk'ü ziyarete gidiyor. Atatürk de 'Niye Türk kadınları sahneye çıkmıyor?' diyor. İşte orada Ahmet Muvahhit'in karısı Bedia Muvahhit'e bu görev düşüyor. Bir duayen o; çevirmen, yönetmen ve oyuncu olarak sanata büyük emek veriyor."
MUHSİN ERTUĞRUL İLKELERİ
"1927'den itibaren Darülbedayi'nin yönetimine getirilen Muhsin Ertuğrul'un öncülük ettiği geleneklerin bir kısmı hâlâ devam ediyor. Muhsin Ertuğrul, döneminin tiyatrosunu ABD'de, İtalya'da, Fransa'da, İngiltere'de takip etmiş. Çehov, Shakespeare, Moliere'in eserleriyle Antik Yunan klasikleri şehir tiyatrolarında sahnelenmiş. 1950'den itibaren ABD, İngiliz, Fransız tiyatrosunun deneyci grupları Türkiye'ye girmiş. Nazım Hikmet'e, Necip Fazıl'a, Cevat Fehmi Başkurt'a oyunlar yazdırmış. 1950'den sonra Turhan Oflazoğlu, Turgut Özakman, Necati Cumalı, Güngör Dilmen gibi Türk tiyatrosunun son öncü grubu diyebileceğimiz isimlerin oyunları, sahnelenmiş."
RAKAMLARLA İBB ŞEHİR TİYATROLARI
İstanbul'da 10 sahnesi var.
Sezonda yaklaşık 50 oyun sahneleniyor.
Yılda 500 bine yakın izleyiciyle buluşuyor.
200 oyuncu ve 200 teknisyen görev yapıyor.