15 dakikada sanata milyon dolarlar aktı

Bu hafta sanat dünyasının nabzı kuşkusuz İsviçre'de attı. Çağdaş sanatın olimpiyatları olarak nitelendirilen Art Basel 17 Haziran'da VIP davetle açıldı ve yarın akşama kadar gezilebilecek. Her yıl yaklaşık 80 bin kişinin gezdiği fuara dünya piyasasına yön veren Avrupa, ABD, Asya ve Afrika'dan yaklaşık 300 galeri, 2 bin 500 sanatçıyla katıldı. Yağlıboya tablolar, heykeller, video enstalasyonları, fotoğrafların sergilendiği fuara kriz sökmedi, daha ilk gün milyon dolarlar havalarda uçuştu. Ben de çağdaş sanatın bu en önemli etkinliğini Beyaz Müzayede Yönetim Kurulu Başkanı Aziz Karadeniz ile gezdim.
ÖZEL JETLERLE GELENLER OLDU
Fuarın VIP açılışı salı günü gerçekleşti. Dünyanın önde geelen koleksiyonerleri pazartesi günü Basel'e gelmişti. Havalimanında havayollarının uçakları kadar özel jetler de dikkat çekiyordu. Türkiye'den de Mustafa Taviloğlu, Murat Ülker, Nezih Barut, Bülent Eczacıbaşı gibi önemli koleksiyonerler fuar kapsamında Basel'e gelmişti. Sadece Türkiyeli koleksiyonerler de değil elbette. Ortadoğulusu, Amerikalısı, Brezilyalısı, Rusu, Japonu... Altı kıtadan koşmuş gelmiş koleksiyonerler... Ama Brezilya'da oynanan Dünya Kupası ve artık fuarın Miami ve Hong Kong ayaklarının da olması bir nebze etkilemiş sanki. Geçtiğimiz yıllara oranla biraz daha nefes alınabiliyor, sergiler daha rahat gezilebiliyor. Yine de dünyanın en önemli koleksiyonerleri boş geçmemiş fuarı. Öyle ki VIP açılış yapıldıktan yaklaşık 15 dakika sonra pop art sanatçısı Andy Warhol'un 1986 yapımlı bir otoportresi 32 milyon dolara satıldı. Tam fuarda herkes bu tabloyu kimin aldığını konuşurken bir başka rekor satış da Ad Reinhardt'ın eserine geldi. Mavi renkteki soyut eser Avrupalı bir koleksiyoner tarafından yaklaşık 5 milyon dolara satın alınmıştı. Sanatçı Ugo Rondinone'nin üç parçadan oluşan bulut eseri de tanesi 200 bin dolardan alıcı buldu. Daha ilk günden yüzlerce milyon dolar değerinde eser satılmıştı bile. Bu da geçtiğimiz yıl düşüş yaşayan fiyatların bu yıl yeniden ivme kazandığının göstergesiydi.
KLASİĞE DÖNÜŞ VAR
Geçtiğimiz yıl Art Basel'e Araplar damga vurmuştu. Milyonlarca dolarlık eserlere müzayedelerde hiç çekinmeden bayrak kaldıran Ortadoğulu alıcılar bu yıl da fuarın önemli alıcıları arasındaydı. Ama Art Basel'in Hong Kong ayağı Asyalı alıcıyı da cesaretlendirmiş. Bu yıl İsviçre'deki fuarda Asyalı sanatçıların işleri yoğunluk kazanmış. Aynı doğrultuda koleksiyonerler de kendi sanatçılarını desteklemek için fuara gelmiş. Kısacası bu yıl Asyalılar Arapların pabucunu biraz dama atmış. Ama belli mi olur, belki de çok yakında Art Basel'in dördüncü ayağı Basel, Miami ve Hong Kong'tan sonra Ortadoğu'da açılır... Bu yıl fuarın bir diğer dikkat çeken unsuruysa klasiğe geri dönüş olması. Bu konuda fuarı birlikte gezdiği Beyaz Müzayede Yönetim Kurulu Başkanı Aziz Karadeniz de hemfikir. İşte Karadeniz'in Art Basel 2014 yorumu: "Bu seneki fuar çağdaş sanatta ağırlıklı olarak resim ve heykele geri dönüş olduğunu teyit ediyor. Video enstalasyonu sayısı oldukça az. Ayrıca dünyada çağdaş sanatta fiyatlar geçen yıldan itibaren artmaya başladı. İlk gün satışları oldukça başarılı geçti. Bu durum galericileri memnun etti. Dikkatimi çeken bir başka unsur da çok sayıda galerinin Tony Cragg sergiliyor olması. Tony Cragg, Anish Kapoor ile birlikte yaşayan en önemli heykeltıraş olma yolunda hızla ilerliyor."