Gazlı içeceklere karşı demirhindi şerbeti

Osmanlı döneminde Hindistan'dan gelen Hint hurması isimli bir meyvenin ezilmiş hali ve 40 çeşit baharattan yapılan demirhindi şerbeti, serinletici etkisi, iştah açıcılığı ve şifa deposu olması sebebiyle her mevsim tüketilen bir içecekti. Halk arasında temir hindi veya Hint hurması ismiyle anılan tem-i hindi biberden (fülfül) sonra en çok tüketilen ikinci baharat olma özelliğini de taşıyordu. Osmanlı döneminde her evin mutfağında kaynayan demirhindi şerbeti, ayrıca dükkanların yanı sıra ayakta şerbet satıcısı diye isimlendirilen sokak satıcılarının ibriklerinde de eksik olmuyordu.
ASLINA UYGUN YAPILIYOR
Evliya Çelebi 17. yüzyılda İstanbul'daki şerbetçi esnafının 500 kişi olduğunu, 300 tane de şerbet satan dükkandan bahseder: "... dükkanında müşterinden omuz omuzu sökmeyip cemi vüzera ve ayan- ı kibara niçe bin sim halis meşrebeler ile şerbet taşınır." Evliya Çelebi ayrıca demirhindinin sadece Müslümanları değil Hıristiyan ve Yahudilerin de yer aldığı farklı din ve esnaf gruplarını etkisi altına aldığını ballandırarak anlatır. Ve yine Evliya'mıza göre usta ellerde yapılan demirhindi şerbetinin iyisi insanı bülbül, kötüsü ise şerbetten eder. Basılı ilk Türkçe yemek kitabı olan Melceü't Tabbahin'de de demirhindi şerbetinin tarifi ayrıntılı şekilde yer alır. Bu sağlıklı ve lezzetli içeceğin günümüzde yeniden restoranlara girmesi, şişelenerek marketlerde satılıyor oluşu ise bir geleneksel lezzetin yeniden doğuşu anlamına geliyor. Yakın zamana kadar lezzeti tam tutturulamayan, aslına uygun yapılmadığı için de pek rağbet görmeyen demirhindi şerbeti artık aslına daha uygun yapıldığı için yıldızı parladı. Özellikle üç-dört yıldır orijinal tadını yakalayan demirhindi, restoranların menüsünde kendisine hatırı sayılır bir yer edindi. Restoranların içecek menüsündeki gazlı içeceklere mahkum olan müşteriler bu yeni alternatifi çabuk benimsemiş gibi görünüyor. Demirhindiyi yeniden herkese sevdirmek isteyen ve müşterilerine tattırarak onları bu içeceğe alıştıran Ramazan Bingöl Et Lokantaları'nın sahibi Ramazan Bingöl, demirhindi şerbetinin beğenilen ve değer kazanan lezzetlerimizden biri olmasını sağladı. Unutulan bir içeceğimizi yeniden ihya eden Bingöl, daha önce müşterilerinin yüzde 80 oranında gazlı içecek tercih ederken, bu oranın tersine döndüğünü söylüyor. Üç yıldır demirhindi şerbetini orijinaline sadık kalarak müşterilerine sunan Bingöl, şişeleyerek de beğenenlerin satın alıp evlerine götürmelerine imkan tanıyor. Şerbet, müşterilerden tam puan alınca işi daha da büyütmeye karar veren Bingöl, önümüzdeki ay memba suyunun kullanıldığı bir demirhindi şerbeti fabrikasını da faaliyete geçirmeye hazırlandığını anlatıyor: "Bu doğal ve damak tadına uygun şerbeti önümüzdeki aydan itibaren şişeleterek tüm Türkiye'de R&B markasıyla satmaya başlıyoruz. Üç yılda üç restoranımızda sunduğumuz bu şerbet ile demirhindiyi en çok satan firmalardan biri haline geldik. Bu doğal ve geleneksel lezzet market raflarından alınabilecek."
ERDOĞAN'A DA İKRAM EDİLDİ
Birçok özel yemek organizasyonlarında da bu şerbeti ikram etmek için talep aldıklarını söyleyen Ramazan Bingöl, geleneksel kıyafetler giymiş bir şerbetçiyi de özelbir güğümle davetlere göndererek hizmet verdiklerini anlatıyor. Geçtiğimiz günlerde Türkiye Yeşilay Cemiyeti'nin iftar programında Başbakan Erdoğan'a da yemekte demirhindi şerbeti ikram edildiğini ve çok beğendiğini belirten Bingöl, bu geleneksel içeceğin her kesimde yaygınlaşan bir içecek olmasını istiyor. Bingöl bu geleneksel içeceği aynı zamanda asimilasyona karşı bir direnç olarak da görüyor: "Türkiye'de şerbet kültürünü yeniden canlandırmak amacıyla yapımına başladığımız şerbetlerin ilk halkasını demirhindi şerbeti oluşturuyor. Osmanlı'da sıkça tüketilen, her evde kaynayan demirindi şerbetini aslına uygun olarak üretiyor, misafirlerimize gazlı içeceklerdense şifa deposu demirhindi şerbetini gönül rahatlığıyla tavsiye ediyoruz." Görünen o ki yakın geleneksel bir lezzet daha tozlu arşiv sayfaları arasından kurtulup sofralarımızı tatlandıracak. Üstelik restoranlarda mahkum olduğumuz gazlı içeceklere karşı en iyi doğal alternatif olacak.

KAN YAPICI ÖZELLİĞİ VAR
Keçiboynuzu meyvelerine benzeyen, koyu kestane renginde meyveler veren ağaçtan elde edilen demirhindi ağacından yılda 225 kiloya kadar meyve alınabiliyor. Afrika'da baharat olarak kullanılan meyvelerin başında gelen ve Hindistan, Senegal, Sudan, Orta Amerika, Guatemala, Meksika gibi ülkelerde yetişen demirhindiyi eski Yunanlar ve Mısırlılar İÖ. 4.yy'da kullanmış. Afrika'nın bazı bölgelerinde kutsal bir ağaç olan demirhindinin meyveleri ve kabukları fillere uysal olmaları için yediriliyor. Susuzluğu kesmesi, kusma, ateş ve iç sıkıntısına iyi gelmesiyle ünlenenen bu meyvenin bileşiminde protein, şeker, pektin, A, B1, B2, B3, B5, B6, C vitaminleri, potasyum, fosfor, magnezyum, kalsiyum, sodyum, demir, selenyum, bakır gibi mineraller bulunuyor. İçinde 40 farklı baharat bulunan ve tamamen doğal olan demirhindi şerbeti kan yapıcı özelliği yanında enerji veren ferahlatıcı bir etkiye sahip. Bağırsak solucanlarının düşürülmesinde yardımcı rol oynayan ve bağırsak faaliyetlerini düzenleyen şerbet sindirim bozukluğuna da iyi geliyor. İçeriğinde B3 vitamini barındıran demirhindinin mide ağrıları, mide ekşimesi, soğuk algınlığı, nezle, bağırsak parazitleri, ruhsal sıkıntılar, romatizma ve kas ağrılarına iyi geldiği de biliniyor.
DEMİRHİNDİ TARİFİ
Kabuklarından ayrılan 200 gram demirhindi meyvesini tencereye koyunuz. Üzerine beş bardak su ekleyerek bir gece boyunca buzdolabında bekletiniz. Sabah yumuşayıp rengi değişen demirhindiyi bir tülbentin içine koyarak ocakta 15-20 dakika kaynatınız. Kaynamış olan demirhindiyi süzerek başka bir kaba alın ve isteğinize göre içerisine bal ya da 0,5-1 kg kadar toz şeker ilave ederek birkaç dakika daha kaynatın. Tencereyi ateşten alarak bir miktar soğumaya bırakın ve sonrasında tekrar bezden süzün. Demirhindi şerbetini artık şişelere doldurup soğuk olarak içmek için buzdolabına koyabilirsiniz.