Sorun sende değil, hayalette

25 yaşındaki Alev, Ahmet'le iki ay önce tanışmıştı. Haftada birkaç gün buluşuyor, önce yemek yiyor sonra da sinemaya ya da tiyatroya gidiyorlardı. İyi anlaşıyor, birlikteyken vaktin nasıl geçtiğini anlamıyorlardı. Alev'in güzel giden bir ilişki yaşadığını düşünmesinin önünde hiçbir engel görünmüyordu. Taa ki bir sabah telefon aramaları yanıtsız kalıncaya kadar... Alev, önce Ahmet'in başına bir kaza geldiğini düşündü ancak sosyal medya hesaplarında kendisini blokladığını görünce bu ihtimal de ortadan kalktı. Ahmet, bir anda Alev'in hayatından çıkıp gitmiş, adeta hayalete dönüşmüştü. İlişkilerde taraflardan birinin hiçbir açıklama yapmadan ortadan kaybolması anlamına gelen son dönemin bu moda terimi, evlilik hazırlığı yapan Charlize Theron-Sean Penn çiftinin geçen haziran ayında çıkan ayrılık haberiyle gündemin ilk sırasına oturdu. İddialara göre Theron, Penn'den ayrılmakla kalmamış, nişanlısının telefonlarına da çıkmamaya başlamıştı. Güzel oyuncu, Penn'in email ve sms'lerine de yanıt vermiyordu. Theron tam anlamıyla hayalete dönüşmüştü.
HAYALETE DÖNÜŞMEK!
Geçen günlerde Collins İngilizce Sözlüğü'nde yerini alan hayalete dönüşmek (ghosting) terimi terk edilmenin belki de en zor atlatılan yolu. Görüştüğünüz kişi sizinle tüm iletişimi kesiyor. Facebook'ta arkadaşlıktan çıkarıyor, Twitter'da blokluyor, telefon çağrılarınızı, email'lerinizi ve sms'lerinizi yanıtsız bırakıyor. Yani esrarengiz bir şekilde ortadan kayboluyor. Terk edilen tarafı kafasında soru işaretleriyle bırakan bu durum yeni bir davranış modeli değil. Ama Tinder gibi arkadaşlık uygulamalarının adayları tek bir hareketle seçmeye imkan vermesinin gerçek hayattaki yansıması olarak görmek de yanlış değil. Artık "Sorun sende değil, bende" açıklaması çoktan tarihe karıştı. İlişkide olduğu kişiyi insan olarak değil, uygulamalardaki özelliklerin sıralandığı profiller gibi gören taraf empati kurmakta zorlanırken aynı zorluğu ayrılırken çekmiyor. Deyim yerindeyse hiç sorumluluk hissetmeden, tek bir parmak hareketiyle profili ortadan kaldırıyor. Bu yüzden de arkadaş sohbetlerinde "Bir daha ondan hiç haber alamadım" cümlesi sık sık tekrarlanıyor. Özellikle 30 yaş altında hayalet olmaya sıklıkla rastlanıyor. Hintli kökenli Amerikalı komedyen Aziz Ansari, Modern Romance (Modern Aşk) adlı kitabı için 150 bin izleyicisini kapsayan bir anket gerçekleştirir. Soru şudur: "Karşınızdakine onunla ilgilenmediğinizi nasıl söylersiniz?" Seyircilerin en fazla verdikleri yanıt "Meşgulmüşüm gibi yaparım" olur. Onu yakın bir oranla hayalete dönüşmek izler. En az verilen yanıt ise "Dürüstçe nedenini açıklarım" olur. Peki hayalete dönüşen taraf neden açıklama yapmaktan kaçıyor. 30 yaşındaki reklamcı Kerem bunu şöyle açıklıyor: "Daha ilk randevuda ilişkinin bir yere varıp varmayacağını anlarım. Ama varmayacak olsa bile mesaj atmaya, iletişimi sürdürmeye devam ederim. Çünkü karşımdaki büyük olasılıkla güzel bir kızdır, bir süre takılmakta sakınca görmem. Hatta onu beğendiğimi düşünmesini bile sağlarım. Sonunda onu görmezden gelerek ilişkiyi bitiririm." Kerem, neden dürüst olmak yerine hayalete dönüşmeyi tercih ettiğini ise şu sözlerle anlatıyor: "Ağlamalar, suçlamalar gibi garip durumlarla karşılaşmayı sevmiyorum. Bir de çok tembelim. Hayalete dönüşmek en zahmetsiz ve en kolay yol."
İKİ TEMEL SEBEP VAR
Yaşam Koçu ve Evlilik Danışmanı Yeşim Varol Şen, hayalete dönüşme durumunun temelde iki sebepten kaynakladığını söylüyor: "İnsanların sanal ortamda kendilerini olmadıkları bir karakterde, yaşta ve konumda göstermeleri hiç de zor değil. Sanal ortamda günlerce yalan bilgiler vererek yazışmayı oyun haline getirmiş bir bireyin, iş yüz yüze görüşme noktasına geldiğinde birden ortadan kaybolmaktan başka çok da bir seçeneği kalmıyor aslında."
KAPANIŞ ÖNEMLİ
Diğer bir sebep ise taraflardan birinin, uyumlu bir ilişki kuramayacaklarını düşünmesi durumunda, bir açıklama yapma zahmetine girmeden ilişkiyi tek taraflı olarak sonlandırması. Şen'e göre bu da tamamen bireyin bencil yapısından kaynaklanıyor: "Birey 'Seninle bir ilişki kurmak istemiyorum' ya da 'Birbirimize yeterince uygun olduğumuzu düşünmüyorum' gibi bir açıklama yapmaktan kaçınıyor çünkü karşı tarafın üzüntü, kızgınlık ya da kırgınlık gibi duygularıyla, kendisine vereceği tepkilerle uğraşmak istemiyor. Tabiri caizse kendi başı ağrımadan konuyu kapatmak istiyor." Şen'e göre çoğu birey ghosting'e maruz kaldığında kendini suçlama eğilimine girerek, neyi yanlış yaptığını, neden beğenilmediğini sorgulamaya ve yetersiz hissetmeye başlıyor ki bu durum tamamen özgüven sorunundan kaynaklanıyor: "Kendisine ve başkalarının hislerine saygısı olan, iç disiplini ve gelişmiş bir ahlak anlayışı olan bir bireyin mutlaka hislerini nazikçe ifade ederek iletişimi kesmesi her zaman daha doğrudur. Çünkü 'kapanış' her zaman önemlidir. Akıllarda kalan soru işaretleri ve belirsizlikler insanları rahatsız eder. Dolayısıyla 'Birbirimize uygun olduğumuzu düşünmüyorum ve bu ilişkiyi sürdürmeyi tercih etmiyorum' tarzında kişiyi rencide etmeyecek bir açıklama ile kapanış yapmak her zaman daha medeni bir ayrılık yöntemidir."

HAYALETE DÖNÜŞEN SEVGİLİ NASIL UNUTULUR?
Hayalete dönüşen sevgili ile iletişim kurmaya çalışmayın. Gecenin yarısında Facebook hesabını kontrol ederek kendinize işkence yapmayın.
Numarasını telefonunuzdan silin.
İlginizi dağıtacak başka bir konuya yönelin.
Neden terk edildiğiniz sorusunun yanıtını aramaktan vazgeçin. Karşınızdakinin kafasından geçenleri bilmenize imkan yok.