Suyunu çıkardılar

Geçtiğimiz ay iki arkadaşımla buluşmak için şehrin gözde alışveriş merkezlerinden birine gidiyorum. Yaklaşık bir saat erken vardığım için trendy kafelerden birine bir kahve içmek için oturuyorum. Daha oturur oturmaz servis elemanı bir şişe su getiriyor ve bardağımı dolduruyor. "Susamamıştım ama olsun" diyerek kahve sipariş ediyorum. Hesabı istiyorum 10 TL su için yazıldığını görüyorum. Bahşiş ve kahve ücretiyle 30 TL ödeyip kalkıyorum... Olaydan birkaç gün sonra bir grup yabancı arkadaşımla Ulus'un en sükseli restoranlarından birine gidiyoruz. Manzara, yemekler, servis, her şey dört dörtlük. Hesabı istiyorum sırf su ücretinin 200 TL olduğunu görünce de şaşırmadan edemiyorum... Suyun şişesi 10 liraymış ve masaya 20 şişe su açılmış. Kimin ne kadar su içtiğinin hesabına giremediğimiz için ödeyip çıkıyoruz... Geçtiğimiz hafta Karaköy'ün son günlerde en çok konuşulan meyhanelerinden birindeyim. Karaköy Meyhanesi olmadığının hemen altını çizeyim. Zira Karaköy Meyhanesi'nde suya para alınmıyor. En azından damacanadan sürahilere koyup servis ettikleri suya... Ama bizim gittiğimiz mekanda ödediğimiz hesapta 60 TL su ücreti yazıyor. Masadan biri serzenişte bulunuyor "Rakının yanındaki suya da para mı alıyorsunuz?" diye... Geçtiğimiz hafta bugün Etiler'in en şık restoranlarından birindeyim. Daha oturur oturmaz suyu dolduruyorlar. Bir tabak makarnaya 95 lira alan mekanda şişe su ücretsiz herhalde diye düşünüyorum. Soruyorum şişesinin 22 TL olduğunu öğreniyorum. "İyi de o halde ben ısmarlamadan niye doldurdunuz?" demekle yetiniyorum. Anlattığım örneklerden de anlaşıldığı üzere konumuz su... Mekanlarda alınan ve zaman zaman rahatsız edici boyutlara ulaşan su ücretleri. Aslında şişe fiyatları astronomik değil ama müşteri talep etmeden ardı ardına açılan sular, 10 katı kâr oranıyla hesaba yansıdığında ortaya abartılı sonuçlar çıkabiliyor. Özellikle yüksek hesapların ödendiği lüks restoranlarda adisyonlara bakmıyorsanız gözünüzden kaçmış olabilir.
SU ISMARLAMADIM Kİ!
Restoran sahipleri kendi bakımlarından haklı. Maliyeti olan bir şeye tıpkı ayran, soda gibi ücret alıyorlar. Ama buradaki en büyük sorun ayranın, sodanın ya da diğer içeceklerin ısmarlanmadan masaya gelmemesi. Oysa su içmek zorunludur misali herkese bir şişe su açılıyor. Üstelik marketlerde 2-3 liraya satılan sular restorana girince fiyatları 10 hatta 20 liraya kadar çıkıyor. Peki ama nedir bu su meselesi? Yurtdışında nasıl işliyor? İşletmeciler ve tüketiciler ne yorumlar yapıyor. "Sudan ucuz" deyimi tarih mi oluyor? Bardağınıza doldurulan suyun ücretini ödemeniz gerekiyor mu? Kuver bu işin neresinde? İşte dört bir yönüyle restoranlardaki suyu mercek altına aldık..
SU İÇİP KALKANLAR OLUYOR
Bazı zincir kafeler markette 1 liraya satılan suyu neden bu kadar yüksek fiyata sattıklarını şu şekilde açıklıyor: "Kimi müşteriler gelip sadece su içip gidiyorlar. Bunun önüne geçmek için suyun fiyatını yüksek tutuyoruz." Peki ya çok yiyip çok su içenler ne olacak! Mekanlar su politikalarını gözden geçirmeli. Zira son aylarda artan su ücretleri ve kabaran hesaplar birçok yeme-içme sevdalısını çileden çıkarmış durumda.
DUBAI'DE YASAK
Dubai ve Abu Dhabi'de bu konuya karşı tüketicileri korumak için yeni düzenlemeler yapılmış. Markette su ne kadara satılıyorsa restoranlar da o fiyata satmak durumunda. Hatta bunun için bir hizmet hattı bile kurulmuş. Restoran sizden fazla para alırsa onu şikayet edebiliyorsunuz. Fakat bu durum yerli su markaları için geçerli. Bu durumda da birçok lüks restoran ithal su kullanmayı çare olarak görmüş.

MENÜDE YAZMIYOR, SORAN DA ÇIKMIYOR!
Birçok restoranda su fiyatı menülerde yer almıyor. Bu durum sadece bizde değil Miami gibi turistik şehirlerde de aynı. New Times'ın Miami'de yaptığı araştırmaya göre bölgede sadece bir restoranın su fiyatları menüde yer alıyor. Bu durum suyun büyük kâr kapısına dönüşmesi olarak açıklanıyor. Genelde müşteriler suyu ısmarlarken su fiyatına bakmıyor ve hatta sormuyorlar. Sadece hesabı ödediklerinde "Pahalı bir mekanmış" yorumunu yapıyorlar. Telefonla açıp suyun fiyatını sorduğumda birçok mekan bu bilgiyi vermekten çekiniyor. Kafe ve restoranlara gittiğimde ve "Su ücretsiz mi?" diye sorduğumda ise "Bilmiyoruz, bir kontrol edeyim" gibi yetersiz yanıtlarla karşılaşıyorum. Sonuç olarak da önemsiz gibi görünen bir kalem hesapta el yakan boyutlara ulaşabiliyor.
Kuver alıyoruz
Ali Akkaş
Köşebaşı restoranlarında sudan para almıyoruz. Bazı şubelerimizde 5-8 TL arasında kişi başı kuver alınıyor. Bunun içine su, ekmek, tereyağı, tulum peyniri ve fındık lahmacun dahil. Çayı da ikram ediyoruz. İyi yemek yiyen müşterilerden su parası almak ayıptır. Suyla kâr etmek gibi bir amacımız yok. Bazı masalara Türk kahvesi ve tatlıyı da ikram olarak gönderiyoruz."
Nedense su servisi hiç aksamıyor
Ebru Erke, Food and Travel Genel Yayın Yönetmeni
"Son zamanlarda birtakım mekanlarda su servisindeki aşırı hassasiyetin dikkat çekici olduğunu düşünüyorum. Zira yemek ve içki servisi bile aksayabiliyor ama su asla. Bardağınız henüz yarıya gelmeden sürekli ilave oluyor. Özellikle fine dining mekanların bir kısmında bu konu artık hesaptaki şişe adedine ve dolayısıyla ödediğiniz fahiş su fiyatlarına itiraz edecek boyutlara geldi maalesef. İşletmelerin de bir maliyet hesabı olduğu gerçeğini hepimiz biliyoruz ama yeri geldiğinde bir şişe suyun bir tabak yemekten daha fazla kâr bırakması hesabını yadırgamamak mümkün değil."
Ketçap gibi yan ürün olmalı
Uğur Karabayır, Barbounia, Hardal ve Hudson'ın Sahibi
"Zincir restoranların suya para almasını anlıyorum. Oradaki maliyetler çok farklı. Ama butik restoranda sen ete zaten yüksek bir para yazıyorsan sudan para almaman gerekiyor. Hudson'da ve Barbounia'da biz sudan saat 23.30'a kadar ücret almıyoruz. Yemek servisi devam ettiği sürece su da servis ediliyor. Şişe sular tüm masalarda duruyor ve bittikçe getiriliyor. Suyu da tıpkı hamburgerin yanında gelen ketçap, mayonez gibi yan ürün olarak servis ediyoruz. Bunu maliyet olarak değil hizmet olarak görüyorum."
Maliyeti restoran karşılamalı
Elif Yalın, Mangerie ve Delicatessen'in Sahibi
"Su hayattı, emekti, dostluktu, güvendi, sorumluluktu... Su bir yerde paralı diğer yerde bedava olur diye genelin kabul ettiği bir temel prensip olduğunu düşünmüyorum. Bu tamamen restoranın tercihine bağlı. Bir su menünüz vardır ve farklı suları servis ediyorsunuzdur, o zaman fiyatlandırırsınız. Veya musluk suyu şansınız vardır ve onu ücretsiz verirsiniz. Musluk suyu seçeneğinin olmadığı yerlerde, suyun ücretli satılmaması gerektiğini düşünüyorum. Bu maliyetlerin restoran tarafından karşılanması gerektiği inancındayım."
SU ÜCRETLERİ NEREDE, NE KADAR?
Mekan Su Fiyat
The House Cafe Sırma 0.75 L 10 TL.
Gina Uludağ 0.75 L 9 TL.
Sunset Pınar 0.75 L 10 TL.
Zuma Uludağ 0.75 L 15 TL.
Papermoon Kestane 0.75 L 22 TL.
Big Chefs Damla 0.33 L 4.75 TL.
Vogue Uludağ 0.75 L 8 TL.
Markette ne kadar?
Marka Fiyat
Pınar 0.75 L 3.09 TL.
Sırma 0.75 L 3.75 TL.
Uludağ 0.75 L 3.20 TL.