Radyo vericisi kazak giyip örgü bilgisayarda çalışacağız

Ebru Kurbak, İstanbul Teknik Üniversitesi'nde mimarlık eğitimi alan ve şu anda Viyana'da yaşayan bir sanatçı, araştırmacı ve eğitmen. Eserlerinde sık sık tekstil tekniklerini ve malzemelerini kullanıyor. Tasarladığı The Knitted Radio eseri ile de örgüyle bir radyo vericisi üretilebileceğini ispatlayarak büyük ses getirmişti. Şu sıralar Stitching Worlds (Dünyaları Örmek) adında bir proje yürütüyor. Avusturya Bilim Fonu'ndan kendisinin aldığı fon ile başlattığı uluslararası sanatsal proje kapsamında tekstil malzemeleri ve tekstil tekniklerini kullanarak sekiz bit bir bilgisayar üretmek için çalışıyor. Kurbak, 6 Mayıs tarihinde bugüne kadar Türkiye'de gerçekleşen en kapsamlı teknoloji sergisi "Digital Revolution" kapsamında Zorlu PSM ve Zorlu Holding ev sahipliğinde düzenlenen panele konuşmacı olarak katılacak. Digilogue Paneli dijital sanat alanında eserler sunan dünyanın en önemli sanatçılarını bir araya getirecek. Panel öncesi örgü, nakış gibi geleneksel tekstil yöntemlerini kullanarak giyilebilir teknolojik sanat eserlerine imza atan Ebru Kurbak'la konuştuk:
- Radyo vericisi örüyor, radyo istasyonu işlevi gören kazaklar tasarlıyorsunuz. Böyle söyleyince gözümüzde net bir şey belirmiyor. Tam olarak ne yapıyorsunuz?
- Günümüzün tipik elektronik uzmanlarının yerini el işlerinden anlayan, örgü örebilen, nakış işleyebilen kadınlar alsaydı, kullandığımız elektronik cihazlar neye benzerlerdi diye sorduk kendimize. Bu soruyu cevaplayabilmek için de tekstil yöntemleriyle elektronik teknolojiler üretmek üzere denemeler yapmaya başladık. Sonunda küçük elektronik parçaları ve tüm bir elektronik devreyi tekstilden üretebilecek yöntemler keşfettik. Malzeme olarak bakır, gümüş, çelik gibi metal içerikli iplikler kullanıyoruz. Bu iplikler normalde el işlerinde metalik ve parlak görünüşleri için tercih edilip kullanılıyorlar. Biz ise aynı malzemelerin elektriği iletme özelliklerinden faydalanarak örgü, dokuma, nakış gibi yöntemlerle farklı elektronik fonksiyonları olan kumaşlar üretiyoruz.
- Bunlar kullanılabilir ürünler mi? Yoksa bir bilim kurgu senaryosu mu?
- Böyle bir gelecekten çok uzak değiliz. Dünyada birçok kişi tekstil ve elektroniği birleştiren çalışmalar yapmaya başladı ve adına elektronik tekstiller (e-tekstil) ya da akıllı tekstiller denilen yeni bir çalışma alanı gelişti. Ben ise konuya bir tasarımcı olarak girdim, yaptığım çalışmalar da diğerlerinden ayrışıyor. Gelecekte belki bir ev hanımı tarafından el örgüsü ile üretilmeyecekler ama tekstil endüstrisinin hızla bu yöne yöneleceğini ve elektronik ve tekstilin birleştiği yeni endüstri alanının gelişeceğini düşünüyorum.
TÜYLERİ DİKEN DİKEN OLAN ŞAPKA
Brezilyalı sanatçı arkadaşım Ricardo O'Nascimento ile birlikte Taiknam Şapka adlı bir eser ürettik. Bu çalışmada gündelik hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline gelmiş olan cep telefonlarının bedenimiz etrafında yarattığı görünmez elektromanyetik dalgaları ironik bir dille görselleştirdik. Taiknam Şapka, siyah tüylerle kaplı, görünürde oldukça klasik bir şapka. Fakat şapkayı giyen kişi cep telefonu ile bir konuşma yaptığında, çevresinde yaratılan elektromanyetik alan yüzünden şapkanın tüyleri huzursuzca hareket etmeye başlıyor. Şapkayı tasarlarken "tüyleri diken diken olmak" diye tabir edilen fizyolojik tepkiden esinlendik.