Miniyaklar aramızda

Brooklyn, Bushwick'teki Chanel magazasındayız. Siyah-beyaz tüvit etek altın rengi gece elbiselerinin yanına asılmıs. Klasik siyah burunlu krem rengi topuklu ayakkabılar cam platformun üzerinde sergileniyor. Deri el çantası ise tavsan kürkü manto ile combine edilmis. Ne yazık ki bu magaza halka açık degil. Çünkü sadece 60 cm boyunda ve genisliginde. Ve Phillip Nuveen adındaki genç bir tasarımcının yasadıgı dairede bulunuyor. 27 yasındaki Nuveen, minyatür sanatıyla ilgileniyor ve agırlıklı olarak lüks tüketim mallarının minik versiyonlarını yapıyor. Eserlerinin birçogu el yapımı. Zaman zaman yeni dönemin gözdesi 3 boyutlu yazıcının yardımına da basvurdugu oluyor. Minicik Hermes çantalar, Eames sandalyeler ve Louis Vuitton sandıklar tasarlıyor. Tam da Barbie bebeklerin hayallerini süsleyecek türde objeler bunlar!..
GERÇEĞİNE UYGUN
Nuveen, New York Times'a yaptıgı açıklamada "Modayı ve stili seviyorum. Bu yüzden minyatür dünyam da haliyle sık" diyor. 29 yasındaki Kate Ünver ise mini objeler pesinde bir koleksiyoncu. Dailymini adlı internet sitesinde minyatür objeleri sergiliyor: Tırnak büyüklügünde bir çift bot, avuç içi kadar motosiklet, bozuk para genisliginde fincan tepsisi... Hepsinin boyutu insanı hayrete düsürecek oranlarda... Minicik, mikroskopik boyutlarda... El yapımı ürünlerin satıldıgı online alısveris platformu Etsy'de de arama bölümüne minyatür (miniature) yazdıgınızda karsınıza 300 bine yakın ürün çıkıyor. Ürünleri incelerken kendinizi cüceler ülkesindeki devler gibi hissediyorsunuz. Minyatür saksılar, plaklar, çiçek seklinde küpeler, yüzükler... Sayısız minik obje... Üstelik ayrıntılar o kadar incelikle islenmis ki gerçek boyutlarında olanlardan ayırt etmek imkansız..
KÜÇÜLDÜKÇE KÜÇÜLÜYOR
Nuveen gibi tasarımcılar, Ünver gibi koleksiyoncular sanat dünyasında miniyaklar olarak tanınıyor. Onlar küçükken oynadıkları oyuncak bebek evlerine olan tutkuları hiç azalmamıs olanların katıldıgı bu hareketin temsilcileri... Genç sanatçılar minyatür eserleri genellikle 1:12 oranında çalısıyor. Bu da minyatürler, oyuncak bebek evleri ve diyoramalarda (üç boyutlu model) kullanılan geleneksel oran. Ancak miniyakların küçük dünyaları gün geçtikçe daha da küçülüyor. Elbette bu durum sanatçıların isini de giderek zorlastırıyor. Polimer kil kullanarak evcil hayvanların, bitkilerin tıpatıp aynısını ama mikroskopik boyutlarda yapan 36 yasındaki heykeltıras Mackenzie McAlpin, bu sanat dalının saglıgını bozdugundan sikayet ediyor: "Gözleriniz ve sırtınız zamanla agrımaya baslıyor." Pennsylvania Üniversitesi Antropoloji Bölümü profesörlerinden Louise Krasniewicz'de yönetmen Alfred Hitchcock'un ünlü filmi Arka Pencere'nin setinin kusursuz bir replikası bulunuyor. Apartmanın her penceresi, apartmanda oturanların hepsi aynen minyatüründe de yer alıyor. Profesör, "Insanların en çok merak ettigi sey, diger insanların hayatları. Biz miniyaklar olarak diger insanların hayatlarında bir çesit alan çalısması yapıyoruz" diyor. Zamanımızın çogunu fantastik dünyalara ayırıyoruz. Televizyonda bu tür diziler izliyor, kitaplar okuyor, video oyunları oynuyoruz. Uzmanlara göre minyatür sanatıyla ilgilenmek kisiler için kesfedemeyecekleri dünyaları kesfedebilmenin bir yolu. Aynı anda farklı ortamları tecrübe etme fırsatı. Ve küçük sahte dünyalar yaratmak gizli, gerçek olanları yaratmaktan hem daha kolay hem de daha az yıkıcı.
ÇOCUKLUĞA DÖNÜŞ
Çogu insan minyatür sanatıyla ilgilenenlerin yas ortalamasının yüksek oldugunu düsünüyor. Çagdas minyatürler yapan 39 yasındaki Thomas Doyle ise bu konuda söyle diyor: "Minyatür çagdas sanatta giderek yaygınlasan bir trend. Son dönemde birçok örnegine rastladım. Çagdas sanatın giderek çesitlendigi bir noktadayız. Öte yandan bir endise çagında yasıyoruz. Kurallarla çevrili gerçek dünyada yarattıgımız bu küçük seyler bize çocuklugumuzu hatırlatıyor."