Parmak ucunda nasıl durulur

Uçuşan tüller, sonsuz bir uyumla dans eden, adeta yere basmadan yürüyen, sahnede süzülen, balerin ve baletler... Tam bir estetik şölen... Bu görsel şölenin arkasında acı var desek abartmış olmayız. Bir bale temsilinin sahnelenecek hale gelmesi için yaşanan süreç hiç de kolay değil. Sahnede estetik şölen, perde arkasında ise tam bir ekip çalışması var, üstelik en sıkısından. İstanbul Devlet Opera ve Balesi ve Süreyya Operası işbirliği ile hazırlanan Bir Bale Temsili Nasıl Hazırlanır sergisinin odaklandığı nokta tam da bu. Sergi, bu işin sahnede izlediğimiz iki saatlik gösteriden ve sadece sahnedeki dekordan ibaret olmadığını anlatıyor. Bir temsilin, işin mutfağında çalışan onlarca insan sayesinde nasıl ince ince işlendiğini, dansçıların o sahnede o dansı yapabilmek için nasıl zorlu aşamalardan geçtiğini anlatan Bir Bale Temsili Nasıl Hazırlanır sergisi 2 Haziran'a kadar açık olacak.

BİR BALE PABUCUNUN ANLATTIKLARI
Bale disiplin, dayanıklılık gerektiren bir alan. Dansçılar yediklerine, içtiklerine, uykularına çok dikkat etmek zorunda. Bedenleri dayanıklı olmalı. Uzun ve zorlu provalar balenin olmazsa olmazı. Bale yapan bir dansçının hayatı çalışmakla, ter dökmekle geçiyor. Sergilenen iki çift bale pabucu tam da bu durumu anlatan bir örnek. Sergiyi hazırlayanlardan Aslı Ayhan bu biri giyilmiş, hırpalanmış diğeri kullanılmamış ayakkabıların hikayesini şöyle anlatıyor: "Baleye dair merak edilen şeylerin başında, balerinlerin parmak ucunda nasıl durduğu geliyor. O yüzden ayakkabının kullanılmamış hali ile giyildikten sonra ne hale geldiğini karşılaştırmak, ne kadar deforme olduğunu görmek, bu işin zorluğuna dair bir fikir verir diye düşündük."

SAHNENİN DEKORU SEYİRCİ YLE İLK ALIŞVERİŞİ SAĞLAR
Osman Şengezer ve Baber Kocamanoğlu Türk balesinin gelişimine yıllarca katkıda bulunmuş isimler. Dekor ve tasarım alanında adını duyuran bu iki isim pek çok bale ve operanın dekorunu tasarladı. Şengezer yıllar önce dekoru şöyle tarif ediyor: "Seyirci ile eser arasındaki ilk etkileşimi, ilk alışverişi sağlayan bir ögedir".

TÜRK BALESİNİN KURUCUSU BİR İNGİLİZ
Türk balesinin kurucusu Madam lakaplı, İngiliz dansçı Dame Ninette de Valois, Osman Şengezer ve klasik baleyi özgün bir şekilde yorumlayan Oytun Turfanda ile aynı karedeler. 1982 yılında Moskova Bolşoy Balesi'ndeki Giselle rolüyle Bolşoy Balesi tarihinin, solo dans alanında dans eden kadın dansçı anlamına gelen ilk yabancı 'prima balerin' seçilen Meriç Sümen de onlara eşlik ediyor.

İLK KOREOGRAF VE BALERİN
İlk Türk koreograf olan Sait Sökmen ve ilk Türk balerin Gülcan Tunççekiç'in rol aldığı 1969'da sahnelenen Uyuyan Güzel oyunundan bir kare. İki ünlü dansçı da Türk balesinin kurucusu Dame Ninette de Valois'ten eğitim aldılar. Türk bale tarihinde oldukça önemli bir yere sahipler.