Okul açılsa da kurtulsam demeyin

Okullar pazartesi açılıyor. Ancak ilk kez okulla tanışacak minikler için bu süreç biraz sancılı olabilir. Bu sancıdan anne-babalar da nasibini alıyor. Ancak her şeyin bir yolu ve yöntemi var. Doğru adımları atınca kısa bir süre sonra bu süreç de rayına oturacak.
Biz de bu hafta okula ilk kez gidecek öğrenciler ve ebeveynlerine yol gösterecek doğru yöntemlerin izini sürdük. Ne de olsa, sınıfa girmek, annesinden ayrılmak istemeyen çocuklar olacak. Kimi ağlayacak kimi hüzünlü gözlerle etrafa bakacak... Ailelerde de heyecan ve kaygı bir arada!
Acıbadem Fulya Hastanesi'nden psikolog Sena Sivri ile okul hayatına yeni başlayan çocukların ve ailelerin karşılaşabilecekleri sorunları ve çözüm yollarını konuştuk. Sivri: "Uzun süre çocuğuyla ilgilendiği için yorulan aileler çocuğum anlamaz diyerek 'Okul açılsa da kurtulsam, rahatlasam' gibi cümleleri sakın kurmasın" diyor.
Sivri, okula ilk defa başlayacak olan çocukların okula gitmemek, sınıfa girmemek, anne babasından ayrılmak istememelerinin doğal karşılanması gereken bir durum olduğunu söylüyor: "Çocuk için majör kaygı temel güven bağı kurduğu kişilerden ayrılmak, uzaklaşmaktır. Tüm dünyası ve sosyal çevresinin temel taşı olan anne babalarından ayrılmak ve yeni bir sosyal çevre içine dâhil olmak her çocuk için kaygı yaratır.
Ebeveynlerinin onu okulda bırakacakları, almayacakları yönünde kaygı duyabilir, terkedileceğini sanabilir. Burada eğitimci ile kurulacak sağlıklı güven ilişkisi çocuğun adaptasyonu için önem taşımaktadır.
KAYGINIZI ÇOCUĞA YANSITMAYIN
Eğitimcinin çocukla despot bir tutumdan uzak, sınırları belirli, destekleyici bir şekilde kuracağı iletişimle güven ilişkisi kurulacak ve çocuğun adaptasyonu kolaylaşacaktır."
Sivri, ayrıca iki haftayı geçmeyecek kadar bir süre çocuğu okuluna ebeveynlerinin bırakmasının adaptasyonu kolaylaştıracağını söyleyerek ekliyor: "Çoğu zaman anne babanın çocuklarını bırakmakla ilgili kaygıları çocuklarda okula gitmeyi reddetmeye sebep olabilir. Burada ebeveynin kendi kaygılarının bilincinde olup çocuğa yansıtmamasının da büyük faydası olacaktır."
Yaşanılacak sorunları en başından azaltabilecek etkenlerden biri de çocuğa okulun doğru kelimelerle anlatılması. Sivri'ye okulun en doğru şekilde nasıl anlatılabileceğini sordum:
"Okul, dersleri çok korkutmadan, yapacakları eğlenceli aktiviteleri de dâhil ederek anlatıldığında, arkadaş ilişkileri, oyunlar, yeni öğreneceği beceriler vurgulandığında çocukların zihninde daha pozitif bir yere taşınmaktadır. Otoriter tutum çok vurgulanarak, 'Gitmek zorundasın başka yol yok' imajı çizilerek anlatıldığında ya da 'Okulda uslu ol yoksa öğretmenin ceza verir' gibi cümleler kurulduğunda çocukta hem okula hem öğretmenine karşı negatif bir algı oluşmakta ve kuracağı güven bağı zarar görmektedir.
Çocuğun nelerden tedirgin olduğu, niye gitmek istemediği sorularak bunlara yönelik verilecek cevaplar çocuğu hem sakinleştirecek hem bireysellik algısına katkıda bulunacak hem de güvende hissettirecektir."
ÖZGÜVEN PROBLEMİ YAŞAYABİLİR
Ebeveynler çocukları yanındayken ya da duymadıklarını düşündükleri bir ortamda, "Oh okullar açılıyor, kurtulacağım, rahatlayacağım" gibi cümleler kurabiliyorlar. Sivri, bu cümleyi duyan çocuğun kendisini bir sorun gibi hissedeceğini söyleyerek aileleri uyarıyor: "Çocuğun duyacağı şekilde kurulan bu cümleler çocuğun kaygısını çok artırır ve terkedildiğini, istenmediğini düşünüp yalnız, güvensiz ve mutsuz hissetmesine sebep olur.
Aynı zamanda kendisini ailesinin sorunu olarak görüp derin bir suçluluk duygusuna kapılabilir ve uzun vadede bireysellik algısı etkilenebilir, özgüven problemleri yaşayabilir, kendini değersiz hissedebilir. Çocuğun duymayacağını, hissetmeyeceğini düşünen ebeveynler büyük ölçüde yanılmaktadırlar. Çünkü çocuklar genelde duyar ve anne babalarının her türlü duygusunu hissedip, içselleştirirler. Bu nedenle bu tip cümlelerden kesinlikle uzak durmak gerekir."